GENEL GÖRÜNÜM
Değerli Meslektaşlarımız,
Satınalma ve Tedarik Yönetimi Üst Kurumu olarak hareket eden TÜSMOD, alanında ülkenin en geniş kapsamlı ve en prestijli sertifka programını Boğaziçi Üniversitesi ile birlikte hayata geçirdi. 5 Şubat’ta Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs’te start alan program ile ülkemizdeki şirketlerin profesyonel bir satınalma ve tedarik yönetimi uygulamaları ve bu şekilde daha rekabetçi bir Türkiye oluşturulması hedefleniyor. Diğer yandan corona virüsü global tedarik riskini arttırmaya devam ediyor. Meslektaşlarımızın tedarik risklerini doğru yönetmesi konusunda meslektaşlarına bildirim yayımlayan TÜSMOD, Çin kaynaklı tedarik sorunlarının hızlı bir şekilde önce Çin’li tedarikçilerden başlayarak control edilmesini öneriyor. Çin’den gelen ithal ürünlerin azalması ile birlikte talebin farklı ülkere ve en önemlisi Türkiye’ye doğru yönelmesi, fiyatların yukarı yönlü hareket etmesi konusunda baskı oluşturacaktır. Global ekonomik beklentiler 2020 yılında da açıklanmaya devam ediyor. AA haberine göre, Dünya Bankası’nın Ocak ayı raporunda, küresel ekonomik büyümenin 0.2 puan azalışlar ile 2020 yılının sonunda %2.5, 2021'in sonunda ise %2.6 seviyesinde gerçekleşmesi beklenirken, 2022 yılındaki büyüme beklentisi %2.7 oldu. Dünya Bankası raporunda ilerleyen dönemde küresel yatırımların ve ticaretin kademeli şekilde iyileşmesinin beklendiği, buna rağmen küresel ekonomik görünümde halen bazı aşağı yönlü baskıların olduğu ifade edildi. Rapora göre büyümenin küresel boyutta yavaşlaması, ticaret savaşlarını artması, ticaret politikalarındaki belirsizliklerin yükselmesi, büyük ekonomilerde beklenenin üzerinde ekonomik bozulmanın yaşanması, gelişen piyasalarda ekonomik gerilimler görülmesi gibi ihtimallerin gelecek dönemde dikkate değer riskler arasında yer alıyor. Dünya Bankasının raporunda gelişen ekonomiler için büyüme beklentisi ise 2020 için %4.6'dan %4.1'e, 2021 için %4.6'dan %4.3'e düşürüldü. Gelişen ekonomilerde büyümenin hız kesmesinin, politika yapıcılara yapısal reformlara odaklanmaları için fırsat tanıyabileceğine işaret edildi. Türkiye ekonomisinde 2019'da daralma olmayacak denen raporda, Türkiye için 2020 büyüme tahmini %3, 2021 yılı büyüme tahmini ise %4 seviyesinde sabit tutuldu. Çin'e yönelik büyüme tahminleri 2020 için %6.1'den %5.9'a, 2021 yılı için ise %6'dan %5.8'e çekildi. Raporda Rusya için büyüme tahmini 2020 yılında %1.8'den %1.6 seviyesine çekildi. Bu ülkeye ilişkin 2021 yılı büyüme beklentisi %1.8 seviyesinde sabit bırakıldı. Brezilya'ya yönelik büyüme tahmini 2020 için %2.5'ten %2 seviyesine indirildi. 2021 için ise %2.3'ten %2.5'e çıkarıldı. Öte yandan gelişmiş ekonomilerin büyüme beklentisi ise 2020 yılı için %1.5’ten %1.4’e çekilirken bu rakam 2021 yılı için ise %1.5 seviyesinde sabit tutuldu. Raporda ABD’nin büyüme beklentisi 2020 için ise %1.7’den %1.8’e, 2021 yılı için ise %1.6’dan %1,7’e yükseltildi. Raporda Euro Bölgesi’nin büyüme projeksiyonları ise 2020 yılı için %1.4’den %1.0’e düşürülürken 2021 için %1.3 seviyesinde bırakıldı.
IMF, Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nun Ocak 2020 sayısını "Geçici dengeleme, ağır toparlanma" başlığı ile yayımladı. Raporda, küresel ekonomik büyümenin 2020 için %3.4'ten %3.3'e ve 2021 için %3.6'dan %3.4'e çekildiği belirtildi. Büyümede aşağı yönlü revizyonun, özellikle Hindistan olmak üzere, birkaç gelişmekte olan piyasada ekonomik faaliyetlere yönelik olumsuz gelişmeleri yansıtmakta olduğu ifade edilen raporda söz konusu durumun büyüme beklentilerinin yeniden değerlendirilmesine yol açtığı kaydedildi. Raporda, üretimdeki dengelenme işaretlerinin, para politikalarının, ABD ve Çin ticari ilişkilerinde gelen olumlu haberlerin ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) anlaşmasız ayrılması ihtimalinin düşmesinin piyasa beklentilerini canlandırdığı belirtilerek, söz konusu gelişmelerin küresel makroekonomik verileri henüz görünür biçimde etkilemediği ifade edildi. Özellikle ABD ve İran arasında yükselen jeopolitik gerilimler, sosyal huzursuzluktaki artış, ABD ve ticaret ortakları arasındaki ilişkilerin daha da kötüleşmesi ve diğer ülkeler arasındaki ekonomik gerginliklerin artışı raporda aşağı yönlü riskler olarak sıralandı. Raporda, söz konusu risklerin gerçekleşmesi durumunda küresel büyümenin tahmin edilenden daha düşük olacağına vurgu yapıldı. Çok taraflı iş birliğini güçlendirmenin ve dengeli politikalar izlemenin önemine işaret edilen raporda, özellikle kurallara dayalı ticaret sisteminin korunması, sera gazı salınımlarının azaltılması ve uluslararası vergi mimarisinin güçlendirilmesi gibi alanlarda yakın sınır ötesi iş birlikleri gerektiği kaydedildi. IMF raporunda, ABD için büyüme tahmini 2020'de %2, 2021'de %1.7 oldu. Avro Bölgesi’nin büyüme tahmini 2020'de %1.3, 2021’de %1.4 olan raporda, Almanya'nın 2020'de %1.1, 2021'de %1.4; İngiltere'nin 2020'de %1.4, 2021'de %1.5 büyüyeceği tahmin edildi. Raporda, Çin'in 2020'de %6, 2021'de %5.8 büyüyeceği tahminine yer verildi.
Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.
Metal-Demir-Çelik:
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ocak ayını %9.53’lük azalış ile 5.569 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise Ocak ayında %25.05’lik artış gösterdi. Global tahminlere baktığımızda; Cochilco’ya göre 2020 yılında bakır tüketimi artarken, üretim talebi karşılamada yetersiz kalacak ve fiyatlar 2.85 lb/USD seviyelerinde olacak. 88.000 tonluk fazlaya rağmen bakır fiyatlarının 2021’de de artmaya devam edeceğini öngören Cochilco’ya göre, 2019 yılında bakır 50.000 ton fazla verdi. Uzmanlara göre, Çin'de virüs salgınını engelleme çabası sırasında ulaşım sınırlamalarının etkisinin sanayide yaşanmaya başlaması fiyatları yukarı çekecek. Analistler virus salgınının sadece talep tarafına değil, arz tarafına da etki yaptığını ve eğer salgın durumunda bir iyileşme olmazsa, bazı dökümhanelerin üretim kısıntısını değerlendirdiğini ifade ediyor. Çin Demir Dışı Metal Sanayi Birliği'nin araştırma kanadı Antaike, Şubat ayında Çin'de bakır dökümhanelerinin üretiminin koronavirüs salgını nedeniyle % 15'ten fazla düşmesini bekliyor. Antaike dün geçtiği notta, zayıf satışa dönük talep, bakır yan ürünü sülfirik asidin yüksek stokları ve lojistik sorunların bu ay kaçınılmaz olarak düşük üretim anlamına geleceğini belirtti. Kuruluş, üretimin % 15 fazla düşme tahmininin muhafazakar olduğunu, Mart ayında da etkileneceğini ifade etti. Scotiabank şubat ayı raporunda, bakır fiyatlarının 2020 yılında 6.170 dolar/ton ve 2021 yılında 6.600 dolar/ton olacağını öngörüyor. Reuters ocak ayı anketine göre Bakır fiyatlarının 2020 yılında %3.5 ve 2021 yılında %6.5 oranında artması bekleniyor.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ocak ayını %5.33’lük azalış ile 1.709 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise Ocak ayında %12.41’lik azalış gösterdi. Alüminyum talebinin 2020 yılında artacağını öngören Capital Economics’e göre Alüminyum fiyatları 2019 yılındaki %0.5’lik düşüşün ardından, 2020 yılında ortalama %2’lik artış gösterecek. Scotiabank şubat ayı raporunda, alüminyum fiyatlarının, Çin’deki düşük maliyetli Alümina baskısında az bir düşüş ile 2020 yılında ortalama 1.750 dolar/ton olacağını öngörüyor. Raporda, ABD seçimlerinin global piyasaları olumsuz etkilemesi, ABD-Çin arasındaki gerilimin tekrar artması ve otomotiv üretimindeki düşüş olasılıklarının görülmesi durumunda alüminyum fiyatlarının 2020 yılında 1700 dolar/ton seviyesinin altına düşebileceği; tam tersi olarak; gelişmekte olan ülkelerden gelen yüksek büyüme rakamları ile resesyon korkusunun ortadan kalmasının etkisinde 1900 dolar/ton seviyesinin üzerine çıkabileceği belirtiliyor. Reuters ocak ayı anketine göre Alüminyum fiyatlarının 2020 yılında %0.9 oranında düşmesi ve 2021 yılında %2.2 oranında artması bekleniyor.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ocak ayını %9.44’lük azalış ile 12.670 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise Ocak ayında %25.30’luk artış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Şubat ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için 7 EUR/ton artış, 304 kalite için 11 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 17 EUR/ton artış ile açıkladı. Scotiabank şubat ayı raporunda, nikel fiyatlarının 2020 yılında 14.330 dolar/ton ve 2021 yılında 15.430 dolar/ton olacağını öngörüyor. Endonezya’nın cevher ihracatındaki yasakların, Filipinler’in cevher ihracatındaki artış ile bir miktar kompanse edilebileceğinin belirtildiği raporda, 2019'un ortalarında açıklanan Çin EV sübvansiyonlarındaki değişikliğin ardından, batarya talebinin 2020 yılının ilk yarısında zayıf olması bekleniyor. Reuters ocak ayı anketine göre Nikel fiyatlarının 2020 yılında %10.2 ve 2021 yılında %18.7 oranında artması bekleniyor.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ocak ayını %3.21’lik azalış ile 2.219 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise Ocak ayında %2.64’lük azalış gösterdi. Scotiabank şubat ayı raporunda, çinko fiyatlarının 2020 yılında 2.425 dolar/ton ve 2021 yılında 2.315 dolar/ton olacağını öngörüyor. Reuters ocak ayı tahmin anketine göre, çinko fiyatlarının 2020 yılında ortalama 2.549 dolar/ton ve 2021 yılında 2.299 dolar/ton olması bekleniyor. 2021 yılındaki düşüş beklentisinin nedeni, 2021’de öngörülen 185.000 ton arz fazlası.
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ocak ayını %2.52’lik azalış ile 1.874 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise Ocak ayında %1.06’lik artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %3.57’lik azalış ile 16.225 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %5.12’lik azalış gösterdi. Reuters ocak ayı anketine göre Kurşun fiyatlarının 2020 yılında %1.5 ve 2021 yılında %1.3 düşmesi beklenirken, aynı dönemler içn Kalay fiyat beklentisi sırasıyla %6.2 ve %2.6 düşüş yönünde oldu.
Demir Cevheri fiyatları, Ocak ayını %10.6’lık azalış ile 84 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Çin'de demir cevheri vadeli işlemleri, Yeni Yıl tatili sonrası satışları dördüncü seansa girerken de sürdürdü. Koronavirüsün vurduğu Çin'de talep endişelerinin artması nedeniyle fiyatlar üzerinde baskı oluşturduğu belirtildi. Birçok analist, salgın nedeniyle Çin için büyüme görünümü düşürdü ama küresel piyasalar Çin Merkez Bankası'nın önlemleri sonrası ve aşı umuduyla son günlerde dengelendi. Fitch konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede "Devam eden koronavirüs salgını bu yıl Çin'de ekonomik büyümeyi düşürecek ama etki çapı belirsiz olmaya devam edecek ve sağlık krizlerinin yoğunluğu ve süresine bağlı olacak" ifadelerine yer verdi. TEB Yatırım analizine göre; Çin'deki yavaşlayan çelik üretimi, hammadde fiyatlarının normale dönmesine ve Türk entegre çelik şirketleri için marjların artmasına neden oluyor. Çelik endüstrisi için ürün fiyatlarının düşmesi ile girdi maliyetleri artması nedeniyle zor geçen 2019'dan sonra, en kötünün 4Ç19'da bitmesi ve çelik fiyatlarında ılımlı bir artış ve demir cevherinin normalleşmesi nedeniyle marjlarda kademeli bir toparlanma olması gerektiğine inanılıyor. Durgun talep görünümü göz önüne alındığında fiyat toparlanmasının kademeli olması beklense de, arz-talep dengesinin sıkılaşmasının ürün fiyatlarını destekleyeceğine ve bunun Erdemir ve Kardemir gibi yüksek fırın çeliği üreticileri için daha iyi marjlara yol açacağı düşünülüyor. Türk çelik fiyatları, Eylül 2019 sonlarında en düşük seviyelerinden %13 ila % 22 artmış ve ılımlı bir talep toparlanmasının da katkısı ile istikrar işaretleri göstermeye başlamıştır. Ayrıca, beklenildiği gibi yassı çelik fiyatları uzun çelik fiyatlarının üzerinde istikrar kazandı. Böylece 2020 için Türkiye sıcak haddelenmiş rulo (HRC) fiyat tahmini % 12, inşaat demiri fiyat tahmini % 5 artırıldı. Maliyet tarafında demir cevheri ve koklaşabilir taş kömürü fiyatlarının 2020'de% 14 ve% 13 düşmesi bekleniliyor. Bu öngörüler, Türk entegre çelik şirketleri için daha iyi bir marj görünümü sunuyor.
Plastik ve Kauçuk:
Ocak ayında yurtiçi plastik piyasasında ortalama olarak %0.04’lük artış görülürken, en yüksek artış %3.59 ile PS’de olurken, bunu %2.17 ile PE ve %1.06 ile PVC takip etti. Yurtdışı PA piyasasında ise Ocak ayında ortalama 22,5 EUR/tonluk azalışlar görüldü. Chemorbis haberine göre, Aralık ayının sonunda, Türkiye’nin poliolefin piyasaları son yılların en düşük fiyat seviyelerinden toparlandı. Zira satıcılar, geleneksel yıl sonu stok boşaltma faaliyetlerini tamamladı. O dönemden bu yana PP ve PE fiyatları peş peşe zamlara sahne olurken; daralan tedarik ve canlanan talep de eğilimi pekiştirdi. ChemOrbis Fiyat Endeksi’nin haftalık ortalama verileri, ithal PP rafya ve elyaf piyasalarının Ocak sonundan bu yana toplam %10-11 yükseldiğini ortaya koyuyor. Suudi Arabistan ve Mısır’dan tedarikin azalması, talebi artırarak alıcıları ilave zam korkusuyla pazara dönüp stok yenilemeye itti. Çin’de Yeni Yıl tatilinin ardından talebin canlanacağına ilişkin umutlar, Wuhan’da ortaya çıkan coronavirüs salgını nedeniyle söndü. Salgın 15’ten fazla ülkeye yayılırken; Çin hükümeti tatili resmi olarak 2 Şubat’a dek uzattı. Hatta tatilin bazı kentlerde bir ila iki hafta uzadığı belirtiliyor. Çin’de virüs kaynaklı can kaybı 30 Ocak itibarıyla 170’e ulaşırken; salgın ülkede yiyecek-içecek ve otomotiv gibi sektörlerde ticareti halihazırda vurmuş durumda. Artan virüs endişeleri, bu haftanın büyük bir bölümünde enerji kompleksini de aşağı çekti. Bu durumun ilerleyen günlerde türev PE piyasası üzerinde baskı kurması mümkün. Ayrıca Türkiye’de bazı oyuncular, Avrupa’da önceki ufak artış beklentilerinin aksine Şubat olefin kontratlarının değişmediğine dikkat çekiyor ve bölgeden yeni PP, PE tekliflerinde ciddi değişiklikler beklemediklerini de ekliyor. Avrupa’da, PS oyuncuları Ocak işlemlerini artışlarla tamamladıktan sonra dikkatlerini Şubat görünümüne ve stiren kontratlarına çevirdi. Üreticiler, Şubat ayında tekliflerini üst üste ikinci ay artırmayı hedefliyor. Ancak, enerji piyasalarındaki düşüşler artış beklentilerinin revize edilmesine yol açtı. Ocak ayı stiren kontratındaki 64€/tonluk artış, Avrupa PS piyasalarındaki üç ay süren düşüş eğilimine son verdi. İtalya’da fiyatlar 10 yılın en düşük seviyesinden toparlandı. Bazı kaynaklar, stok yenileme faaliyetlerine bağlı olarak talepte toparlanma gördüklerini bildirdi. İyileşen talep, işlemlerin stirene paralel artışlarla yapılmasına olanak sağladı. Stiren ve PS fiyatlarının artacağına yönelik beklentiler de alım ilgisini canlandırdı. Zira, bazı alıcılar Şubat’taki zamları ödememek amacıyla ilave stok yaptı. Ay başında artan maliyetlerden destek alan PS üreticileri, Şubat ayında tekliflerinde ilave zam uygulamayı hedefliyor. Ancak, kayda değer artışlara işaret eden ilk beklentiler stirende olduğu gibi hız kesti.
Şubat için artış beklentilerinin aşağı çekildiğini doğrulayan bir oyuncu, “Petrol düşüşleri, kontrat beklentilerini yeniden şekillendirdi. Bu sebeple, Şubat ayı stiren kontratında 40-50€/tonluk artışlar beklendiğini duyuyoruz. Satıcılar, marjlarını iyileştirmek amacıyla stirendeki olası artışı aşan zamlar uygulayabilir. Ancak, bu zam girişimlerinin başarılı olacağını sanmıyoruz,” dedi. Oyuncuların büyük bir kısmı piyasadaki eğilimin tersine dönmesini beklemiyor. Ancak, bazı oyuncular talebin gidişata yön vermede önemli bir rol oynayacağını düşündükleri için olası yeni zamlara şüpheyle yaklaşıyor. Bir distribütör, arz-talep dinamiklerinin pek destekleyici olmadığını ve bu durumun PS artışlarını dizginleyebileceğini söyledi.
Kağıt ve Kereste:
Yurtiçi kağıt fiyatları Ocak ayında ortalama %0.54’lük azalış görülürken, yurtiçi üreticilerin satış fiyatlarını %2.50 ila %12.85 oranında azalış ile açıkladıkları görüldü. Global piyasalara baktığımızda; NIKKEI ve TOPIX Kağıt Hamuru & Kağıt endekslerinde Ocak ayında ortalama %5.73’lük azalışlar görülürken, Şubat ayının başında ise %7’lik sert yükselişler yaşandı. İngiltere’de geri kazanılmış kâğıt sektörü tarafından perakendecilere ve yerel makamlara, iadelere neden olan karton fiyatlarıyla ilgili sert uyarılar yapılıyor. BIR Genel Başkanı bu durumu “ne zaman biteceği belli olmayan bir kriz” olarak yorumluyor. COFACE’nin Şubat ayında sektöre yönelik yayınladığı rapora göre; bir yandan dijital teknolojinin kullanımındak artış ile grafik kağıdı kullanımı azalırken, diğer yandan e-ticaret ve kağıdın sürdürülebilirliği ve geri dönüştürülebilirliği (plastik gibi diğer malzemelerle karşılaştırıldığında) sayesinde karton ve ambalaj kağıdı tüketimi artmaktadır. 2020 yılının sektör için zorlu olacağının belirtildiği raporda, grafik kağıt tüketiminin yanında karton ve ambalaj kağıtlarının tüketiminde de azalmaya devam edeceği belirtiliyor. Ahşap Global haberine göre, Ukrayna’da 1 Şubat 2020 itibariyle, işlenmemiş orman ürünleri satışı elektronik müzayede şeklinde yürütülmesi için bir pilot proje başlatıldı. Hem Ukrayna vatandaşları hem de yabancılar açık artırmalara katılabilecektir. Uzmanlara göre müzayedelere daha fazla alıcının katılması fiyatların yükselmesine neden olabilir. Finlandiya Sanayi, kağıt ve orman sektöründe işçiler toplu sözleşmede taleplerinin kabul edilmemesi üzerine greve çıktı.
Enerji ve Petrol:
Elektrik fiyatları çeyrek bazlı açıklandığı için Mart sonuna kadar sabit devam edecek. BOTAŞ’tan yapılan açıklamaya göre Şubat ayında doğalgaz fiyatlarında da değişikliğe gidilmedi. Yurtiçi pompa fiyatları Ocak ayında motorin için %2,09’luk azalış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları %4.58 oranında azaldı. BBC haberine göre, Avrupa piyasalarında bin metreküp doğalgazın fiyatı ortalama 120 Dolar seviyesindeyken Türkiye bin metreküp doğalgazı yaklaşık 280 Dolar seviyesinden (1.660 TL) alıyor, BOTAŞ'ın güncel tarifesine göre ise bin m3 satış fiyatı 1251 TL. Türkiye'nin doğalgaz anlaşmaları %80-85 oranında petrol fiyatlarına dayalı ve uzun vadeli anlaşmalardan oluşuyor. Enerji uzmanları ise özellikle Amerika ve Batı Avrupa'nın giderek daha kısa vadeli ve alternatif doğalgaz kaynaklarına yönelen, farklı gaz kaynaklarının birbiri ile rekabet ettiği ve dolayısıyla fiyatların düştüğü ticari anlaşmalara yöneldiğini söylüyor. Uluslararası Gaz Birliği'nin verilerinde, Avrupa'da petrole dayalı anlaşmaların 2005 yılında %80'ler düzeyindeyken, 2019'a gelindiğinde %30'ların altına gerilediği ve yerini alternatif doğalgaz kaynaklarının aldığı görülüyor. Hali hazırda Türkiye'nin Avrupa'dan iki kat pahalıya doğalgaz satın alıyor. Enerji arzında dünyada büyük gelişmeler oldu ancak Türkiye'nin yapmış olduğu anlaşmalar hala uzun dönemli ve petrol bazlı anlaşmalardan oluşuyor. Bu anlaşmaların gaz alış fiyatları yüksek. Rusya Avrupa'daki herkese Türkiye'dekinden daha ucuza gaz satarken en pahalı gazı Türkiye'ye satıyor. TANAP'ta (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı) Eskişehir'e gelen gazın 1 metreküpüne 71 dolar, Trakya'ya gelen gazın bir metreküpüne ise 110 dolar ödeniyor. AA haberine göre, ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), yılın ilk yarısında Brent petrolün varil fiyatının ortalama 62 dolar olacağı tahmininde bulundu. EIA'dan yapılan açıklamada, ay başında ABD ve İran arasındaki gerginliğin artması nedeniyle Brent türü ham petrolün varil fiyatının 70 dolara kadar çıktığı hatırlatıldı. İki ülke arasındaki gerginliğin düşmesiyle piyasada risklerin azaldığının ifade edildiği açıklamada, Brent türü ham petrolün varil fiyatının yılın ilk yarısında ortalama 62 dolar olmasının öngörüldüğü kaydedildi. Açıklamada, küresel petrol piyasasında arz kesintisi endişesinin zayıfladığı ve fiyatlar üzerinde yılın ilk yarısında yukarı yönlü hareketlenmenin beklenmediği vurgulandı. Libya'da Hafter'e bağlı silahlı grupların petrol ihraç limanlarını kapatması ve bazı sahalarda üretimin durması küresel piyasalarda arz sıkıntısı endişelerine yol açmıştı ancak Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) yılın ilk yarısında petrolde arz fazlası olacağına yönelik tahminleri fiyatların gevşemesini sağladı. IEA Başkanı, Davos Zirvesi'nde yaptığı açıklamada, petrol üretimde yılın ilk yarısında günlük 1 milyon varilden arz fazlası oluşabileceğini ifade etmişti. Kremlin Basın Servisinden yapılan açıklamaya göre, Putin ve Kral Selman, küresel petrol piyasalarındaki istikrarın korunması için Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkeler arasındaki iş birliği çerçevesinde gerekli adımların atılması konusunda hazır olduklarını teyit etti.
Döviz Kurları:
TCMB 31 Ocak 2020 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %0.55’lik artış ile 5.9933 TL; EUR döviz satış kuru bazında %1.14’lük azalış ile 6.5983 TL oldu. EUR/USD paritesi ise Ocak ayını %1.68’lik azalış ile 1.1028 değerinde kapatmış oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ocak tarihli Beklenti Anketine göre 2020 Ocak ayı sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 5.82 TL iken, bu anket döneminde 6.41 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla 6.35 TL ve 6.43 TL olarak gerçekleşmiştir. Global tahminlere baktığımızda; Commerzbank Ocak ayı raporunda EUR/USD paritesini 2020’Q1, Q2, Q3, Q4 ve 2021’Q1 için sırasıyla 1.14, 1.16, 1.17, 1.18 ve 1.21 olarak tahmin ederken; Citibank’ın Ocak ayı raporundaki tahmini 3 aylık dönemde 1.11, 6 aylık dönemde 1.16 ve uzun vadede 1.20 şeklide oldu.
Yurtiçi Fiyat ve Maliyet Endeksleri:
TUİK verilerine göre, 2020 yılı Ocak ayı sonu itibariyle TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması %1.59 olarak gerçekleşti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2020 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,84, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,84, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %15,71 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %12,76, imalatta %8,45, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %13,07, su temininde %4,27 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %5,15, dayanıklı tüketim malında %8,93, dayanıksız tüketim malında %13,37, enerjide %13,75, sermaye malında %8,78 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %2,33, imalatta %1,85, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,95, su temininde %5,46 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %1,36, dayanıklı tüketim malında %2,60, dayanıksız tüketim malında %1,71, enerjide %3,01, sermaye malında %2,55 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %2,23 ile kağıt ve kağıt ürünleri, %0,70 ile giyim eşyası, %0,46 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler olarak gerçekleşti. Buna karşılık tütün ürünleri %64,40, ham petrol ve doğal gaz %25,49, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %24,94 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık en fazla azalış; %9,68 ile tütün ürünleri, %0,65 ile giyim eşyası, %0,57 ile kağıt ve kağıt ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık diğer ulaşım araçları %11,27, ham petrol ve doğal gaz %7,05, kok ve rafine petrol ürünleri %5,52 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Yazıyı Paylaş:
