Ağustos 2024 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi konusunda üst kurum kimliği ile hareket eden TÜSMOD olarak Eylül ayından itibaren, her ayın üçüncü haftasının Çarşamba günü “Emtia Fiyatları Aylık Görünümü” toplantısını online olarak gerçekleştireceğiz. Toplantının ilk bölümü ingilizce olup, global emtia fiyatları yorumu ile tüm dünyadan katılan meslektaşlarımıza hitap edecek. İkinci bölüm ise türkçe olup, satınalma fiyatlarını etkileyen güncel konular ele alınacak. Tüm meslektaşlarımız, akademisyenlerimiz, iş insanlarımız ve kamu kurumlarımız için faydalı olacak toplantımıza LinkedIn sayfamızdan ücretsiz katılım sağlanabilir.

BHP Analistlerine göre; küresel ekonomi, geçen yıla benzer şekilde 2024 takvim yılında %3'ün biraz üzerinde büyüme yolunda, ancak daha elverişli bir finansal koşullar ve azalan enflasyon kombinasyonuyla. Gelişmiş ekonomilerin daha yüksek faiz oranlarından daha az etkilenmesiyle, Çin'in nihai kullanım sektörleri arasında eşitsiz bir toparlanma yaşamasıyla ve Hindistan'ın en hızlı büyüyen büyük ekonomi olmaya devam etmesiyle, büyük ekonomilerin büyüme görünümlerinde farklılaşmaya devam etmesi bekleniyor. Jeopolitik riskler yakın vadede yüksek kalmaya devam ediyor. Metaller, 2024'ün ilk yarısında fiyat açısından çelik üretim hammaddelerinden daha iyi performans gösterdi. Yılın ilk çeyreğindeki fiyat düşüşünden sonra, demir cevheri ve çelik üretim kömürü o zamandan beri nispeten dar aralıklarda işlem görüyor. Bakır, beklenen sıkı temeller ve küresel finansman koşullarının gevşemesiyle Mayıs ayında kayda değer bir artışla iyi performans gösterdi. Ancak, çoğu emtia o zamandan beri yumuşayan son kullanım talebi ve artan stok seviyeleri endişeleriyle geriliyor. Önümüzdeki 18 ay boyunca emtia piyasalarındaki oynaklığın devam etmesi bekleniyor. Çelik üretim hammaddeleri ve demir dışı endüstrilerde genel bir stok artışı eğilimi var. Kısa vadeli arz-talep dengelerine ilişkin beklentiler güncelledikten sonra (fazlalığın artan envanterler ve açığın stokların azaldığı anlamına geldiği) şunlar öngörülebilir : Rafine bakırın, bakır konsantresinde çok sıkı bir durumla birlikte marjinal bir fazlaya doğru hareket etmesi. Nikelde önemli ancak daralan bir fazla görülmesi. 2024 boyunca ortalama olarak demir cevheri piyasasında genişleyen bir fazla.  2024 boyunca tüm deniz yoluyla taşınan çelik üretim kömürleri için hafif bir fazla görülebilir, ancak daha yüksek kaliteli kömürlerin arzı, piyasanın tamamından orta derecede daha sıkı kalmaya devam edecek. Küresel potasyum piyasası, son yıllardaki dramatik olaylardan çıkmaya yakın ve denge görünüyor. Kısa vadede, bakır fiyatlandırmasının dayanıklı bir üstün performans aşamasına geçtiğini düşünülüyor. Çelik üretim hammaddelerinin ise bir ayarlama dönemine girmesi bekleniyor. Çin'in ham çelik plato aşamasının sonu, Hindistan'ın hızlı çelik kapasitesi büyümesi, demir cevheri deniz ticaretine yeni katılanlar, çelik üretim kömüründe belirsiz operasyonel performans ve karbondan arındırma için daha fazla çabayla birlikte gelecek karmaşıklıklar, çelik değer zinciri ticaret akışları üzerinde etkili olacak. Potasyumun artan nüfus, iyileşen yaşam standartları ve değişen diyetlerin kesişiminden faydalanmaya devam etmesi öngörülüyor. Emtia fiyatlarını yakından ilgilendiren küresel konteyner navlun fiyatlarında düşüş hızlanarak devam ediyor. Foreks haberine göre; Küresel konteyner navlun piyasasında artan kapasite fazlası nedeniyle fiyatlarında düşüş üst üste yedinci haftasında da hızlanarak devam etti. Uluslararası denizcilik veri ve danışmanlık Şirketi Drewry tarafından hazırlanan Dünya Konteyner Endeksi, 5 Eylül ile sona eren bir haftalık dönemde %8 azaldı. Önceki hafta düşüş %3 seviyesindeydi. Drewry tarafından yapılan açıklamaya göre, söz konusu haftada 40’lık konteynerin spot navlun fiyatlaması 5 bin 181 dolardan 4 bin 775 dolara kadar indi. Endekste geçen yılın aynı haftasına göre artış oranı %184 oldu. Yılbaşından bu yana ortalama navlun fiyatı 4 bin 127 dolar olarak hesaplandı. Bu 10 yıllık ortalama olan 2 bin 814 doların bin 313 dolar daha üstünde bir rakama işaret ediyor. Fiyatlar pandemi öncesi seviye olan bin 420 doların %236 yukarısında, pandemi dönemi gördüğü 10 bin 377 doların ise %54 aşağısında bulunuyor. Shanghai-Rotterdam hattında navlun fiyatları %14 düşerken, Rotterdam-Shanghai hattında düşüş %2 seviyesinde kaldı. Böylece fiyatlar Shanghai-Rotterdam'da 7.204 dolardan 6.219 dolara, Rotterdam-Shanghai'de 622 dolardan 612 dolara indi. Shanghai-Los Angeles hattı %3 düşüşle 6 bin 248 dolardan 6 bin 30 dolara inerken, Los Angeles-Shanghai hattı %1 artışla 710 dolardan 714 dolara geldi. Shanghai-New York %2, New York-Shanghai %1 gerilerken, Rotterdam-New York hattında %16 artış kaydedildi.

Ekonomim haberine göre; Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025-2027 dönemi Orta Vadeli Programı'nı açıkladı. 2024 enflasyon hedefi %41,5’a revize edildi. Önceki OVP’de bu oran %33 düzeyindeydi. Önceki OVP’de %15,2 olarak belirlenen 2025 enflasyonu da %17,5’e yükseltildi. 2026 için ise önceden %8,5 olan hedef, %9,7’ye yükseltildi. 2024 büyüme tahmini %4’ten %3,5’e çekildi. Önceki programda 2025 için %4,5 olan tahmin de %4’e indirildi. 2026 büyümesi de 0,5 puan indirilerek %4,5 olurken, 2027 ise %5 olarak hedeflendi. Böylece, önceki program tahmin ufkundaki bütün büyüme oranları 0,5 puan aşağı çekilmiş oldu. 2024 sonunda milli gelirin 1 trilyon 331 milyar dolar, kişi başına gelir de 15 bin 550 dolar olarak belirlendi. Önceki OVP’de kişi başı gelir 2024 sonunda 12 bin 875 dolardı. Bütçe açığı GSYH’ye oranla 2024 yılı sonunda %4,9 olarak hedeflendi. Önceki tahmin %6,4 düzeyindeydi. Önceki oran %6,4 seviyesindeydi. Bütçe açığının öngörülenden daha düşük gerçekleşeceği daha önce açıklanmıştı. 2025 için bütçe açığının GSYH’ye oranı %3,1 olarak belirlendi. OVP’de 2024 yılı ihracatının 264 milyar dolar olacağı tahmin edildi. Önceki tahmin 267 milyar dolar düzeyindeydi. İthalatta ise azalma tahmini daha yüksek oldu. Önceki programda 372,8 milyar dolar olan ithalat tahmini, yeni programda 345 milyar dolar olarak tahmin edildi. 2024 yılında ihracatın 264 milyar dolara yükselmesi, ithalatın ise 345 milyar dolara düşmesi beklenmektedir. Program dönemi boyunca, ihracatın kademeli olarak artarak 2027 yılı sonunda 319,6 milyar dolara ulaşması, ithalatın ise 417,5 milyar dolara çıkması öngörülmektedir. Bu veriler, dış ticaret açığımızın kademeli olarak daralacağını ve ekonomimizin ihracat odaklı büyüme stratejisinin güçleneceğini göstermektedir.

Ekonomim haberine göre; Türkiye’de CRIF grubu bünyesinde faaliyet gösteren Dun & Bradstreet, “Küresel Ekonomik Görünüm Raporu”nu açıkladı. Dun & Bradstreet 2024 yılı raporunda, son dönemde piyasalarda artan beklentilerin aksine dünyada bir resesyon öngörülmedi. Raporda, Türkiye’ye yönelik şu bilgilere yer verildi : “Ortodoks para ve maliye politikalarının devam etmesiyle ekonomide olumlu gidişat devam ediyor. Türk Lirası istikrara kavuşuyor, bu da döviz riskinin azalmasına ve bankacılık sisteminin güçlenmesine yol açıyor. Yatırımcıların, istikrarlı lira ve iyileşen beklentileri göz önüne alındığında sermaye piyasasına geri dönmesiyle de piyasa potansiyel risk notunu yükselttik.” Dun & Bradstreet, “Küresel Ekonomik Görünüm Raporu”nda, bu yıl küresel büyümedeki %2,5 olan beklentinin, 2025 yılında %2,8’e çıkması bekleniyor. Raporda, “Riskler daha dengeli hale geliyor gibi görünse de bazı ekonomilerde toparlanmaları engelleyen faktörler de söz konusu” uyarısı yapıldı. Dun & Bradstreet Baş Ekonomisti Dr. Arun Singh imzalı raporda, ABD’deki büyümenin yavaşlamasına karşın, Avrupa ve gelişmekte olan piyasalarda büyüme etkisinin, küresel büyümede iyimser bir beklenti yarattığı paylaşıldı. ABD’de yumuşak iniş, yavaş büyüme beklenirken, “2024 3. çeyrek Küresel İş İyimserliği (Business Optimism Index)” raporu da aynı görüşü destekledi. Söz konusu rapor, iş iyimserliğinin dünya çapında arttığını ortaya koyarken, endeksin yıl boyunca tutarlı bir yükseliş eğilimi göstermesiyle işletmelerin 2024'ün zorluklarına iyi uyum sağladığı görüldü.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve saygılarımla.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ağustos ayını %4.61lik artış ile 9.214 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %34.05’lik artış gösterdi. Foreks haberine göre, Goldman Sachs Group bakır için 2025 yılı fiyat tahminini düşürdü. Goldman Sachs'ın aralarında Samantha Dart ve Daan Struyven'in de bulunduğu analistler tarafından kaleme alınan bir yatırımcı notunda, Banka'nın Çin'in giderek hayal kırıklığı yaratan ekonomik toparlanmasının bakırda beklenen yükselişi geciktireceğini öngördüğü ve gelecek yıl için tahminini ton başına yaklaşık 5.000 $ düşürdüğü belirtildi. Bankanın bakır stoklarında beklediği keskin düşüşün daha önce düşünülenden çok daha geç gerçekleşeceği belirtildi. Goldman bakıra ilişkin tahminini gelecek yıl için ton başına 10.100 dolara indirdi ve önceki 12.000 dolarlık 2024 sonu tahminini 2025 sonrasına çekti. Bakır talebinin yukarı yönlü olmasının altında, gelişmekte olan ülkelerdeki "geleneksel" büyüme yatıyor. Örneğin Hindistan'da klima kullanımının artması, Bangladeş'te çamaşır makinelerinin artması, Sahra Altı Afrika'da biyokütlenin yerini alan kırsal elektrik erişimi.  Zaten devasa yıllık bakır tüketimine rağmen, Çin'in kullanımdaki bakır stoğu da kişi başına düşen bazda ABD'nin yalnızca yarısı kadar. Ve Hindistan'ın pazarının 2050'de pandemi öncesi seviyelere göre yaklaşık beş kat daha büyük olması öngörülüyor. ANZ analistleri, “Bakır, Çin'deki talep görünümünün giderek daha karamsar bir hal alması nedeniyle baskı altında kaldı. Piyasa, Pekin'in daha fazla teşvik önlemiyle yavaşlamayı ele almakta başarısız olacağından endişe duymaya devam ediyor” dedi.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ağustos ayını %13.98’lik artış ile 2.463 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %11.90’lık azalış gösterdi. Foreks haberine göre, Küresel bir alüminyum üreticisi, Japon alıcılara Ekim-Aralık birincil metal sevkiyatları için 185 dolar/ton prim teklif etti. emmuz-Eylül çeyreği için Japon alıcılar bir önceki çeyreğe kıyasla %16-%19 artışla 172 dolar/ton prim ödemeyi kabul etmişti. Kaynaklar, bir üreticinin dün 185 dolar/ton prim teklif ettiğini ve Asya'da arzın daralmasını gerekçe göstererek bazı külçelerin primlerin daha yüksek olduğu Avrupa ve Kuzey Amerika'ya yönlendirildiğini söyledi. Söz konusu kişiler, Japonya'daki talebin durgun seyretmesine rağmen Japon limanlarındaki stokların azalmasının da piyasanın sıkılaştığına işaret ettiğini belirtti. Citi Research, Temmuz ve Ağustos aylarındaki oynaklığın ardından kısa vadede alüminyum konusunda nötr bir duruş sergilediğini bir raporda belirtti. Citi, alüminyuma ilişkin olumlu görünümünü korudu ve 2024'ün dördüncü çeyreğinde ve 2025'in başlarında daha fazla fiyat artışı öngördü. Ortalama fiyatın, küresel üretimdeki öngörülen döngüsel toparlanma ve karbon giderme önlemlerine yönelik devam eden talep ile desteklenerek 2025'te 2.800 ABD dolarına/tona ulaşması bekleniyordu. Goldman Sachs alüminyum için 2025 fiyat tahminini ton başına 2.850 dolardan 2.540 dolara düşürdü.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ağustos ayını %7.24’lük artış ile 16.810 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %13.23’lük yükseliş gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Eylül 2024 prim fiyatlarını; 430 kalite için 13 EUR/ton azalış, 304 kalite için 107 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 211 EUR/ton azalış ile açıkladı. Foreks haberine göre; Endonezya hükümeti, yeni tesislerin artan talebi dengelemesi ve piyasanın arzını iyi tutması nedeniyle nikel fiyatlarının gelecekte mevcut seviyeler civarında istikrar kazanacağını düşünüyor. Denizcilik İşleri ve Yatırım Koordinasyon Bakanlığı'nda görevli Septian Hario Seto, Londra Metal Borsası'ndaki fiyatların kısa ve orta vadede ton başına 15.000 ila 16.000 dolar civarında seyretmesi gerektiğini söyledi. Önümüzdeki üç yıl içinde, çoğu elektrikli araçlar için nikel üretecek olan yılda 928.000 ton ek kapasitenin devreye girmesi planlanıyor. Seto, Uluslararası Kritik Mineraller ve Metaller Zirvesi'nde "Dünyanın nikel arzında bir artışa ihtiyacı olup olmadığı konusunda gerçekten endişeli değilim. Sadece bu kapasite artışıyla bile yeterli olacaktır" dedi. Seto, hükümetin, tipik olarak yüksek basınçlı asit liçi tesislerinde işlenerek pil kalitesinde nikele dönüştürülen bir cevher türü olan limonit arzıyla ilgili endişeleri görüşmek üzere sektörü bir araya getireceğini söyledi. Seto, Endonezya'nın küresel asgari kurumlar vergisi oranı olan %15'i uygulamaya hazırlanırken hükümetin, yabancı şirketlerin ülkede tesis kurması için önemli bir teşvik olan nikel projelerine vergi tatili sağlama politikasında da değişiklikler yapmayı düşündüğünü söyledi.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ağustos ayını %11.34’lük artış ile 2.862 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %2.66’lık artış gösterdi. Çinko için koşulların hemen toparlanmayacağını bekleyen INN analistlerine göre, çinko fiyatının sabit kalacağını, stokların piyasada artmaya başlaması ve temellerin daha dengeli hale gelmesiyle arzın kısıtlı kalacağını öngörüyor. Analistler, Çinko fiyatının H2'de 3.000 USD/ton sınırının her iki tarafında işlem görmesini bekliyor. Citi Research, Temmuz ve Ağustos aylarındaki oynaklığın ardından kısa vadede çinko konusunda nötr bir duruş sergilediğini bir raporda belirtti. Citi, çinkonun orta vadeli görünümü konusunda iyimserliğini korudu ve çinko fiyatının 2025'in ilk çeyreğinde 3.100 ABD doları/ton olacağını öngördü. Ayrıca, bu yıl küresel rafine çinko pazarında, esas olarak arz tarafındaki kısıtlamalar nedeniyle 187.000 tonluk bir açık olabilir uyarısında bulundu. S&P Ağustos ayı konsessus raporunda Çinko fiyat beklentisi 2024-2026 yıllarında ortalama %1.7 artış gösterdi.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ağustos ayını %1.28’lik artış ile 2.026 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %24.47’lik azalış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %14.00’lık artış ile 32.375 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %0.11’lik artış gösterdi. Analistler, küresel kurşun madeni arzının 2023'teki %3,3'lük büyümeye kıyasla 2024'te %2,9 artarak 4,71 milyon metrik tona çıkacağı öngörüyor. Kurşun arzının artmasının, ikinci en büyük kurşun üreten ülke olan Avustralya'dan ve Hindistan ve Rusya gibi diğer büyük üreticilerden geldiği görülüyor. Uzmanlar, Myanmar'daki Man Maw madeninin henüz yeniden faaliyete geçmemiş olması ve Endonezya'dan yapılan ihracatın Ocak-Haziran döneminde aksaması nedeniyle kalay fiyatlarının bu yılın geri kalanında yüksek kalmaya devam edeceğini söylüyor. BMI, 2024 yılına ilişkin kalay fiyatı tahminini, daha önce yıllık ortalama 28.000 dolar/ton olan tahmininden 30.000 dolara yükselttiğini, zira arz endişelerinin kalay fiyatlarını 22 Nisan'da yılbaşından bu yana görülmemiş bir şekilde 36.050 dolar/tona çıkardığını belirtti.

Demir Cevheri fiyatları, Ağustos ayını %1.00 artış ile 101 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Çelik Hurda CFR Türkiye (Platts) fiyatları Eylül ayında %3.52’lik düşüş kaydederken, son 12 aylık değişimi %0.56 azalış yönlü oldu. LME İnşaat Çeliği FOB Türkiye (Platts) fiyatları ise Ağustos ayında %0.41 oranında azalırken, son 12 aylık değişim ise %2.35 artış yönlü oldu. Fitch Solutions şirketlerinden piyasa analiz firması BMI, devam eden emlak krizinin etkisiyle anakara Çin'deki talebin azalmasının demir cevheri piyasasına baskı yapmaya devam etmesi nedeniyle 2024 demir cevheri fiyat tahminini ortalama 120 dolar/tondan 110 dolara düşürdü. Şirket, 22 Ağustos'ta yayınladığı piyasa yorumunda, Qingdao Limanı'nda %62 demir içeriğine sahip demir cevheri fiyatlarının şu anda 100 $/tonun altında seyrettiğini, 16 Ağustos itibarıyla yaklaşık 88 $/ton olduğunu ve bunun Kasım 2022'den bu yana en düşük seviye olduğunu, 2024'te bugüne kadarki yıllık ortalamanın ise 109 $/ton olduğunu belirtti. Bu yılın başlarında dayanıklılığını koruyan demir cevheri fiyatları, zayıf Çin talebinin tersine dönme belirtisi göstermemesiyle yıl boyunca aşağı yönlü bir eğilim gösterdi. BMI, "Çin anakarasındaki durgun emlak sektörüyle ilgili olumsuz duyguların devam etmesini ve fiyatların daha da sınırlanmasını bekliyoruz. Bu sektördeki düşüş artık geri döndürülemez görünüyor" dedi. BMI'nin 2024 fiyat tahmini 110 dolar/ton olarak açıklandı. Bu tahmin, şirketin yıl sonuna doğru fiyatların mevcut seviyelerden biraz daha iyileşeceğini ve Çin'den gelecek teşvik açıklamalarına bağlı olarak küçük de olsa bir yükseliş potansiyeline yer bırakacağını öngörüyor. BMI, talep tarafında Çin'deki çelik üretiminin ve dolayısıyla demir cevherine olan talebin durgun kaldığını, emlak sektöründeki zayıflığın da "kasvetli" tabloyu daha da kötüleştirdiğini söyledi. Şirket, Dünya Çelik Birliği'ne göre, Çin'in ham çelik üretiminin ocak-haziran döneminde yıllık bazda %1,1 azaldığını, haziran ayında ise yıllık bazda %0,2 oranında hafif bir artış kaydettiğini belirtti.

Plastik ve Kauçuk:

TÜSMOD Plastik Fiyat Endeksine göre Ağustos ayı plastik fiyatları ortalama %0,64 artış gösterdi. En yüksek artış %3,04 ile PE fiyatlarında görülürken, en yüksek düşüş ise -%2,63 ile PMMA’da görüldü. Trinseo ve Avrupa'daki bağlı şirketleri yakın zamanda tüm polistiren (PS), ABS ve SAN sınıfları için fiyat artışı duyurdu. 1 Eylül 2024'ten itibaren veya mevcut sözleşme şartlarının izin verdiği ölçüde, aşağıda listelenen ürünlerin fiyatları şu şekilde artacak : "Styron" ve "Styron X-Tech" genel amaçlı polistiren sınıfları (GPPS) metrik ton başına +15 Euro; "Styron" ve "Styron A-Tech" "Styron C-Tech" ve "Styron X-Tech" yüksek darbe polistiren sınıfları (HIPS) metrik ton başına +15 Euro, "Magnum" ABS reçineleri metrik ton başına +15 Euro, "Tyril" SAN reçineleri metrik ton başına +15 Euro. Chemorbis haberlerine göre; Türkiye’de PP alıcıları beklemede kaldı. Zayıf talebin, süregelen lojistik aksaklıklar, arz kısıtlamaları ve Çin'in ithal piyasalarındaki temkinli artış havası gibi olumlu faktörlere ağır bastığı görülüyor. PE piyasası Eylül ayına, düşüş eğiliminin devam edeceği yönündeki önceki beklentilere rağmen farklı eğilimler izleyerek başladı. Spot piyasadaki fiyat görüşmeleri zayıf seyrederken, bir tarafta bazı satıcıların düşüşü durdurma kararlılığı, diğer tarafta ise zayıf türev tüketimi nedeniyle PVC için gösterge bazında ithalat aralıkları stabil seyretti. Hem yurtiçi hem de ithal şişelik PET piyasaları vadeli petrol fiyatlarındaki keskin düşüşe paralel olarak bir miktar geriledi. Türkiye’de, talep endişeleri PS piyasalarına gölge düşürüyor. Hem ithal hem de yurtiçi piyasalar ağırlıklı olarak stabil bir seyir izledi ve ham madde piyasalarındaki keskin düşüşlere rağmen hafta boyunca yalnızca ufak aşağı yönlü düzeltmeler görüldü. Ithal ABS piyasaları Güney Kore malları için geçen hafta görülen aşağı yönlü düzeltmelerin ardından bölgeden yeni indikasyon gelmemesi nedeniyle çoğunlukla stabil seyretti. Çin’in PVC piyasaları, bazı tesislerin bakım duruşlarının ardından yeniden üretime dönmesi nedeniyle artan arz fazlası ve süregelen durgun talep gibi zayıf faktörlerle boğuşuyor. Ayrıca, destekleyici olmayan emlak ve türev sektörler de mevcut düşüş eğilimine katkıda bulundu. Çin’in en büyük PVC müşterisi olan Hindistan’dan gelen talep de yoğunlaşan muson sezonu nedeniyle duraksadı. Çinli bir üreticiden bir kaynak, "Zayıf yurtiçi ve Hindistan talebi nedeniyle ihracat tekliflerimizi düşürdük," yorumunu yaptı. Başka bir kaynak ise, "Şu anda ihracat yapmak zor olduğu için talep zayıfladı," dedi. Bu arada, Çin ve Güneydoğu Asya’ya fiyatlarını artırırken Hindistan’a tekliflerini düşüren önde gelen Tayvanlı bir üreticinin Ağustos teklifleri havayı iyileştirmedi. Hindistan’ın ithal piyasalarında, Çin’den gelen teklifler satıcılar üzerindeki satış baskısını yansıtarak alt sınırları oluşturmaya devam etti. Dengesiz arz-talep dinamiklerine ek olarak, ham petrol fiyatlarındaki düşüş ve Dalian Emtia Borsası’nda vadeli PVC kontratlarının gerilemesi Çin’in hem yurtiçi hem de ihracat piyasalarında PVC fiyatları üzerinde baskı kurdu. Dalian Emtia Borsası’nda işlem gören Eylül vadeli PVC kontratları 7 Ağustos itibarıyla haftalık bazda 23Yuan/ton (3$/ton) daha değer kaybetti. Benzer şekilde, Brent ham petrol de 6 Ağustos’ta bir önceki haftaya kıyasla yaklaşık %3 düşüşle 76,48$/varil seviyesine geriledi. Ham petroldeki düşüşler VCM ve etilen monomerleri etkilememiş olsa da, PVC fiyatlarında ilave düşüş beklentileriyle beklemede kalmayı tercih eden oyuncular arasındaki havayı zayıflattı.

Enerji ve Petrol:

AA haberine göre BOTAŞ, Eylül itibarıyla mesken ve sanayi abonelerinin kullandığı gaz ile elektrik üretim amaçlı gazın satış tarifesinde değişiklik yapılmadığını bildirdi.  BOTAŞ'ın internet sitesinde yayımlanan tarife tablosuna göre, doğal gazda eylül ayından geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi ile elektrik üretim amaçlı tarife sabit kaldı. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için dağıtım şirketlerine eylülde uygulayacağı satış fiyatı 1000 metreküp doğal gaz için 5 bin 631 lira olarak açıklandı. Ekmek üreticileri için belirlenen tarife 1000 metreküp doğal gaz için 8 bin 549 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğal gazın fiyatı 12 bin lira olarak duyuruldu. Yurtiçi pompa fiyatları Ağustos ayında Motorin için %0.87 azalırken, Benzin için %4.12 azalış gösterdi. Bu şekilde 2024 yılının ilk sekiz ayında pompa fiyatları ortalama %19.92 oranında artmış oldu. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), bu yıla ilişkin petrol fiyatı tahminini aşağı yönlü revize etti. EIA'nın 'Ağustos 2024 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu'na göre, petrol fiyatlarının son dönemdeki düşüşe rağmen bu yılın ikinci yarısında küresel petrol stoklarındaki azalma nedeniyle yükseleceği öngörülüyor. Küresel petrol stoklarının yılın ilk yarısında günlük yaklaşık 400 bin varil, ikinci yarısında ise günlük yaklaşık 800 bin varil azalacağı hesaplanıyor. Rapora göre, stoklardaki düşüş kısmen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun üretim kesintilerinden kaynaklanıyor. Buna göre, Brent petrolün ortalama varil fiyatının bu yıl 84,44 dolar seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bu rakam, önceki raporda 86,37 dolar olarak tahmin edilmişti. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün ortalama varil fiyatının da 80,21 dolar seviyesinde olacağı öngörülüyor. Söz konusu rakam, geçen ay 82,03 dolar olarak hesaplanmıştı. EIA, gelecek yıl için Brent türü ham petrolün varil fiyatını 85,71 dolar, WTI ham petrolü ise 81,21 dolar olarak aşağı yönlü revize etti. Fiyatlarda gelecek aylarda öngörülen artışa rağmen 2025 yılı için ortalama fiyat tahminleri büyük ölçüde petrol tüketiminde beklenen azalma nedeniyle düşürüldü. CNBC-e'nin haberine göre brent petrolün varil fiyatı 73 dolar seviyesine gerileyerek son 16 ayın en düşüğünü gördü. Citi analistleri petrol fiyatlarının 2025 yılında varil başına 60 dolara düşeceğini tahmin ediyor. Citi yayınladığı yatırımcı notunda, "Brent için 0-3 aylık tahminimiz 82 dolar/varil. Fiyatların dördüncü çeyrekte ve 2025'te daha düşük olmasını ve 60 dolar/varil seviyesine yerleşmesini bekliyoruz" dedi. Bununla birlikte, Citi yakın vadede, mevsimsel faktörler ve devam eden jeopolitik gerilimler nedeniyle potansiyel yukarı yönlü risklerle birlikte bir miktar dalgalanma bekliyor. Petrol için aşağı yönlü görünüm, OPEC+'nın üretim kesintilerine rağmen 2025 yılına kadar küresel pazarda beklenen fazlalıktan kaynaklanıyor. Citi analistleri, petrol üreticilerinin potansiyel fiyat düşüşlerine karşı "hedge" yapmalarını ve yatırımcıların kısa vadeli fiyat artışlarını düşüş pozisyonu almak için bir fırsat olarak görmelerini tavsiye ediyor. Ekonomim haberine göre, Goldman Sachs, kasım ayında ABD başkanlık seçimlerini kim kazanırsa kazansın, gelecek yıl yerel petrol arzını önemli ölçüde artırmak için sınırlı araçlara sahip olacağını söyledi. Banka yayınladığı yatırımcı notunda, ABD'nin stratejik petrol rezerv stoklarının düşük olduğunu ve düzenleyici gevşemenin yalnızca ABD'nin uzun vadeli arzını önemli ölçüde artırabileceğini söyledi. Goldman Sachs, gayrisafi yurtiçi hasılada (GSYH) trend benzeri büyüme ve istikrarlı petrol talebinin yanı sıra OPEC+'nın piyasayı dengelemesi varsayımıyla Brent fiyatlarının 2025 yılında 75 ila 90 dolar arasında değişmesini bekliyor. "Ticaret politikası konusunda çok fazla belirsizlik olsa da, ABD'nin ham petrol ithalatına gümrük vergisi uygulaması pek olası görünmüyor" değerlendirmesini yapan Goldman Sachs, ABD'nin mal ithalatına %10'luk genel bir gümrük vergisi uyguladığı bir senaryoda, zayıf talep ve GSYH'nin bir sonucu olarak petrol fiyatlarının gelecek yıl varil başına 11 dolara varan kadar bir darbe almasını bekliyor.

Döviz Kurları:

TCMB 29 Ağustos 2024 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %2.54’lük artış ile 33,98 TL; EUR döviz satış kuru bazında %5.19’luk artış ile 37,74 TL oldu. EUR/USD paritesi ise %2.58 artarak, 1.1105 seviyesine yükseldi.  Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ağustos ayı Piyasa Katılımcıları Anketine göre; katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 37,37 TL iken, bu anket döneminde 37,28 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 41,52 TL iken, bu anket döneminde 42,03 TL olarak gerçekleşmiştir. 2025-2027 dönemini kapsayan yeni "Orta Vadeli Program"a göre Dolar/TL tahmini, 2024 için 36,8 seviyesinden 33,2'ye; 2025 için 43,9 seviyesinden 42'ye revize edildi. Bloomberg haberine göre; HSBC, REER modeli küresel kurlar için adil değer hesapladığı raporunda Türk lirasına da yer verdi. HSBC 2024 yılı sonunda ABD dolarının 36 TL ve euronun 37,8 TL olacağını öngördü. HSBC raporunda şu değerlendirmelere yer verdi: "TL ve ZAR olumlu yurt içi hikayeler sunmaya devam etmektedir. İlkinde, Türk Merkez Bankası şahin duruşundan sapmadı ve iletişimi ve eylemleri yılın geri kalanında politika yaklaşımında bir değişikliğe işaret etmiyor. Şimdilik TCMB'nin odak noktası, enflasyondaki düşüşün ve dolarsızlaşmanın devamlılığını sağlamak için yeterli düzeyde para politikası sıkılığını sürdürmede kilit öneme sahip olan aşırı TL likiditesini azaltmaktır. Bu nedenle, reel bir Döviz değerlenmesinin USD-TRY'de daha yüksek bir hareket gerektireceğinin bilincinde olmamıza rağmen, orta vadede TL için yapıcı olmaya devam ediyoruz."

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

TÜİK verilerine göre, Yİ-ÜFE (2010=100) 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,68 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %23,86 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %35,75 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %46,23 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %49,43 artış, imalatta %36,18 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %20,66 artış ve su temininde %65,87 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %33,56 artış, dayanıklı tüketim mallarında %40,70 artış, dayanıksız tüketim mallarında %48,79 artış, enerjide %18,20 artış ve sermaye mallarında %37,98 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,51 artış, imalatta %1,20 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %6,10 artış ve su temininde %1,07 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %1,25 artış, dayanıklı tüketim mallarında %2,14 artış, dayanıksız tüketim mallarında %1,17 artış, enerjide %3,04 artış ve sermaye mallarında %2,49 artış olarak gerçekleşti. YD-ÜFE 2024 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %1,70 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %17,17 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %27,41 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %55,80 artış gösterdi. Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %33,82 artış, imalatta %27,30 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %24,39 artış, dayanıklı tüketim mallarında %33,40 artış, dayanıksız tüketim mallarında %31,59 artış, enerjide %13,32 artış, sermaye mallarında %30,88 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %0,21 artış, imalatta %1,73 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %1,33 artış, dayanıklı tüketim mallarında %2,07 artış, dayanıksız tüketim mallarında %1,49 artış, enerjide %2,87 artış, sermaye mallarında %2,08 artış olarak gerçekleşti.