Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesinde 33.000 m2 alan üzerinde 9000 m2’si kapalı tesislerde 18’i mühendis 185 civarında yetiÅŸkin elemanla Cıvata-Somun-Ankaraj Saplamaları ve benzeri vida diÅŸli BaÄŸlantı Elemanları üreten Berdan Cıvata Sanayi A.Åž takriben 1200 m2 alanda kurduÄŸu yüzey kaplama tesislerinde müşteri istekleri doÄŸrultusunda ürünlerine fosfat, Elektro Galvaniz, Daldırma Galvaniz veya Çinko Lamelli Kaplama uygulamalarını da hidrojen kırılganlığ

BaÄŸlantı Elemanları Sektöründe 43 yıllık bir çalışma sonucunda yaÅŸanan tecrübeler ve elde edilen bilgi birikimi nedeniyle sektörün öncü firmalarından birisi konumuna gelen Berdan Cıvata, Ege ve Marmara Bölgesi gibi iç pazarın en yoÄŸun olduÄŸu bölgelerden uzakta olmanın yarattığı nakliye ve zaman dezavantajlarını bertaraf etmek üzere kaliteye yatırım yapmaya devam etmektedir. GeçtiÄŸimiz yıl Türkiye’nin bu sektörde en zengin test Laboratuvarına 2 yıllık bir çalışma sonrası Akreditasyon Belgesi alan Berdan Cıvata bu belgenin hemen akabinde Basınçlı Kaplara baÄŸlantı Elemanları üretme yeterliliÄŸini kanıtlayan AD 2000W Belgesini almıştır. Yüksek mukavemetli cıvatalar için gerekli belgelerden birisi olan Ãœ Belgesi için çalışmalara devam eden Berdan Cıvata 2-3 aya kadar bu belgeyi ve sürtünme katsayısı tesbit cihazıyla zengin test laboratuvarını daha da zenginleÅŸtireceÄŸini düşünmektedir. Kaliteye yapılan bu yatırımlar nedeniyle uzaklık dezavantajına raÄŸmen tercih edilen büyük projelerde aranan bir firma konumuna kavuÅŸmakta ve ülkenin Anamur’dan Kıbrıs’a denizin altından 80 km boruyla su taşıma projesinde, Ä°zmir – Ä°stanbul 3,5 saatlik otoyol projesinde, Ä°stanbul’a 3. Köprü ve 3. Havaalanı gibi Türkiye’nin çılgın projelerinde yer alabilmektedir.

Yurtdışında olduÄŸu gibi Yurtiçinde de merdivenaltı tabir edilen cıvata üreticileri vardır. Kaliteye yatırım yapmadıkları, teknik eleman çalıştırmadıkları, cıvata malzemeleri ve ısıl iÅŸlem konularında yetkin olmadıkları için yanlış çeliklerden, yanlış ısıl iÅŸlemlerle yaptıkları BaÄŸlantı Elemanları ile cıvata-somun-saplama hizmeti verdikleri tesisleri büyük riskler altına sokmakta, bazen yaptıkları büyük yanlışlar konuya vakıf bir kontrol elemanının sıkı denetimi sonucu önlenebilmektedir. Sıkı bir denetimin olmadığı yerlerde düşük fiyata odaklanılarak satın alınmış, kalitesi standartlara uygun olmayan baÄŸlantı elemanlarının denetimi depreme veya benzeri bir doÄŸal afete bırakılmaktadır. Bu denetimin bedeli maalesef telafisi mümkün olmayan can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır.(Marmara depremindeki gibi)34CrNiMo8 çatlak kontrollü malzemeden M110 çapta 1,5-2 metre boylarda Ankeraj Saplamaları için teklif verdiÄŸimiz bir doÄŸalgaz çevrim santralinde fiyatımızın %100’den daha pahalı olduÄŸu bize söylendi. Ucuz teklif veren cıvatacıya hangi malzemeyi kullanacağının sorulmasını istediÄŸimizde Ç1040 cevabını alan tesisin proje yetkilisine Ç1040 malzemeden deÄŸil M110 çapta bir baÄŸlantı elemanı M24 çapta bir baÄŸlantı elemanının bile 8.8 kalitede yapılamayacağını anlatmak zorunda kalıyoruz. Bunu bilmeyen o üretici belki 10-15 yıllık tecrübesine (!) raÄŸmen bilmeden 100 milyon dolar civarındaki bir tesisin deprem gibi doÄŸal bir afet karşısında geleceÄŸini ve içerisinde çalışanların hayatlarını tehlikeye atmış olacaktı.

Fiyatımızın %50’den daha pahalı olduÄŸunu düşünerek teklifimizi bir kenara atmayıp sorgulama yapanların sayısının çoÄŸaldığını görmek, bizleri sevindirmektedir. Sıfırın altında -150 °C’de Çentik Darbe Testi yapabilen, cihaza büyük çaplı yüksek mukavemetli M64-10.9 cıvatalara kopartma testi uygulayabilen, test cihazına daldırma galvaniz veya Çinko Lamelli kaplamaların 1000 saati aÅŸkın süreli korozyon dayanım testlerini yapabilen tuz püskürtme testi cihazına, cıvataların doÄŸru sıkılmasını veya torklanmasını saÄŸlamaya yarayan sürtünme katsayısı tesbit cihazına veya Türkiye’nin bu sektörde en zengini durumuna gelmiÅŸ laboratuvarımıza tüm Dünya’da geçerliliÄŸe sahip Akreditasyon Belgesi almamız için yaptığımız yatırımlarla kaliteye ve teknik elemanlara yaptığımız yatırımların boÅŸa gitmediÄŸini görmek bizleri gururlandırmaktır.

Malzeme seçiminde veya ısıl işleminde olduğu gibi konuya derinlemesine vakıf olmayan üreticiler tarafından elektro veya daldırma galvaniz kaplamalarda da önemli hatalar yapılmaktadır. Bu hatalı kaplanmış cıvata ve somunlar kullanıldıkları tesisleri tehlikeye atabilmektedirler.

Asitle temizlenerek kaplanmış elektro galvanizli sertleştirilmiş bir cıvatanın yük taşıma kabiliyeti Hidrojen Kırılganlığı nedeniyle sıfıra kadar düşürülmüş olabilir. Hidrojen Kırılganlığı giderme tavlamasının ne olduğunu bilmeyen veya bildiği halde 8-10 saatlik tavlamanın maliyetine katlanmak istemeyen cıvata üreticileriyle kaplamacıların halen mevcut olduğunu görmek gerçekten ürkütücü ve üzücüdür.

10.9 ve 12.9 kalite cıvataların Daldırma Galvaniz iÅŸlemlerinde de temizlemenin asitle yapılması nedeniyle meydana gelecek Hidrojen Kırılganlığından korkan bazı merdivenaltı üreticiler 10.9 cıvataların sıcak daldırma galvaniz yapılmasının doÄŸru olmadığını, Hidrojen Kırılganlığı riski nedeniyle kırılabileceÄŸini veya sıcak Çinko banyosuna daldırma sonucu sertliÄŸinin düşebileceÄŸini, mukavemetin azalabileceÄŸini ileri sürerek daldırma galvanizden kaçınmaktadırlar. Isıl iÅŸlem ve kaplama tesisleri aynı çatı altında bulunan ve yetkin elemanlara sahip olan firmalar böyle bir hataya düşmezler. Isıl iÅŸlemde meneviÅŸ fırınını örneÄŸin 550°C civarında terkeden bir cıvata veya somun bu sıcaklığın altında hangi sıcaklıkta olursa olsun sıcak daldırma galvaniz yapıldığında sertliÄŸinde ve mukavemetinde herhangi bir düşüş yaÅŸanmaz. Isıl iÅŸlemi baÅŸka yerde, sıcak galvanizi bir baÅŸka tesiste yapılan cıvatalarda sertlik düşümü ihtimali yüksektir. Bu durumda 10.9 kalite bir cıvata sertlik düşümü nedeniyle 8.8 kalite bir cıvataya dönüşebilir. Projeye göre 10.9 kaliteye uygun bir torkla sıkıldığında ise 8.8 kaliteye düşürülmüş cıvatanın akma noktasına yakın bir yere gelinerek yapılan baÄŸlantı ve onun kullanıldığı çelik yapı tehlikeye atılmış olabilir. Resimde sertliÄŸi itibariyle sıcak galvanizde 8.8 kaliteye düşmüş 10.9 kalite bir cıvatanın bu kaliteye uygun torkla sıkıldığında cıvatanın akma sınırına gelindiÄŸini ve hatta geçildiÄŸini görüyoruz. Bu durumdaki sertliÄŸi düşmüş cıvataların kesinlikle hurdaya atılması gerektiÄŸini biliyoruz.

Berdan Cıvatada ısıl iÅŸlem, daldırma galvaniz ve Çinko Lamel tesisleri aynı çatı altında olduÄŸundan tesislerimizde böylesi bir sorun yaÅŸanmaz. Sıcak galvaniz tesisinde temizlikte asit kullanılmadığı için Berdan Cıvata’da Hidrojen Kırılganlığı riski hiç olamaz.

Firmamızda M100 çapa ve 3 metre boya kadar boydan boya tam diÅŸ açılmış saplamalar problemsiz daldırma galvaniz yapılabilir. Berdan Cıvata’da M64 çapa kadar kaplamasız veya daldırma galvanizli cıvatalara diÅŸ sıyırma testi uygulanabilir. Berdan Cıvata’nın zengin test laboratuarı 1,5-2 yıllık bir çalışma sonucu TÃœRKAK tarafından Akredite olduÄŸu için laboratuvarımızda yapılan testlerle ilgili düzenlediÄŸimiz raporlar Dünya’nın her yerinde geçerlidir.

Laboratuarımızı, Türkiye’nin cıvata somun sektöründe en zengin test laboratuvarı konumunu sürdürme çalışmalarımız devam etmektedir.

Haberin Kaynağı : RailwayTurkey Demiryolu Tedarikçileri Dergisi

11.03.2014