Süleyman Karaman
Türkiye Cumhuriyeti
Devlet Demir Yolları (TCDD) Genel MüdürüTürkiye’de yarım asır gibi uzunca bir süre ihmal edilen Demiryollarında baş döndürücü gelişmeler yaşanıyor. Osmanlı Döneminden bugüne kadar el sürülmemiş 100-150 yıllık yollar yerli raylarla, yerli traverslerle yenileniyor. YHT başta olmak üzere çeken ve çekilen araç projeleri ile yenilenen gar ve istasyonların yeni yüzüyle demiryolları ayağa kalkıyor.

Bakanlarımızın, Hükümetimizin ve TBMM’nin verdiği büyük destek ile yatırım ödenekleri her yıl artarak 2015 yılında 5 milyar TL’ye ulaşan TCDD, geçen 12 yıllık süre içinde gerçekleştirdiği projeler ile kamuoyunun büyük ilgi odağı haline geldi. Trenleri seven fakat seyahatlerinde treni tercih etmeyen halkımız yeniden trenleri tercih eder hale geldi. Bunda halkımızın haklılık payı elbette ki kaçınılmaz. Zira eskimiş raylar üzerinde ilerlemeye çalışanların yolcu trenlerinin kırık dökük vagonlarıyla seyahat etmek mümkün değildi. Ne zaman ulaşacağı belli olmayan yükleri trenlerle taşımak doğru bir yaklaşım sayılamazdı.

Şimdi ise yenilenen ve hızları kat be kat artan Demirağlar üzerinde konforlu ve son derece modern trenlerle yolculuklar yapılıyor. Ankara, Konya, Eskişehir ve İstanbul arasında hizmet veren Yüksek Hızlı Trenler yüzde 90’ın üzerinde doluluk oranları ve yüzde 90’nın üzerinde müşteri memnuniyetine ulaştı.

Tüm bu projeleri gerçekleşmesinde gece-gündüz yazın 40 derece sıcakta, kışın eksi 20 derece soğukta çalışan cefakâr demiryolcuların büyük payı var. Sadece kendileri değil aileleri ile birlikte gösterdikleri kahramanlıklar bir gün tarihin en müstesna yerini işgal edecektir. Onlar da biliyor ki demiryollarının bir kısmı bize ecdadımız Osmanlıdan emanet kaldı. Diğer kısmı Cumhuriyetin ilk yıllarında her türlü zorluklara rağmen inşa edildi.

Cumhuriyetin ilk yıllarında sadece yurdun her yanı Demirağlarla döşenmedi. Osmanlıdan kalan devletin elinde olmayan yollar satın alınarak millileştirildi. Son yıllarda gerçekleştirilen demiryolu projelerinin yanın da şimdi sıra milli demiryolları üzerinde milli trenleri, milli raylarımızı üretmeye geldi.

İleri demiryolu sanayisinin geliştirilmesi kapsamında  “Made in Turkey” markası için çalışmalar sürdürülmektedir. Demiryolu sektörünün dışa bağımlılığının azaltılması, ileri demiryolu sanayisinin yerli ve yabancı özel sektör işbirliği ile geliştirilmesi için önemli adımlar atılmaktadır.

Ülke tarihinde ilk defa Kardemir ray üretimine başladı. Ülkemizin tüm ray ihtiyacını karşılayacak büyüklüğe ulaştı. YHT hatlarımız için 72 metrelik ray üreten Kardemir, Orta Doğu ülkelerine de ray ihraç ediyor.

Adapazarı’nda Türkiye’de teknolojisi bulunmayan her türlü elektrikli tren dizisi ve hafif raylı araçlar ile hızlı tren setleri ve hızlı tren yolcu vagonlarının üretimini yapmak üzere Hyundai Rotem (Güney Kore) ve TCDD ortaklığıyla EUROTEM şirketi kuruldu. Nisan 2008’de faaliyete geçen fabrika Marmaray’da kullanılan metro araçlarını üretti.  Şimdi ise İzban için demiryolu setleri üretiyor.

TCDD iştiraki, Avusturya Voestalpine ve Kardemir ortaklığıyla 2011 yılında Çankırı’da kurulan VADEMSAŞ konvansiyonel ve yüksek hızlı makas fabrikası, 10 yılda 150 milyon dolar değerinde bir pazar hedefliyor.

TCDD iştiraki, Türk ve İtalyan ortaklığıyla Sivas’ta kurulan yüksek kapasiteli travers fabrikası üretime geçti.

VOSSLOH/Almanya firması Erzincan’da kurulan ray bağlantı elemanları fabrikası, yurt içi ihtiyacı karşıladığı gibi çok sayıda ülkeye ihracat yapıyor. Makine Kimya Endüstrisi Kurumu işbirliğinde ise demiryolu tekerlekleri üretilmesi için çalışmalar devam ediyor. Bunların dışında Sakarya, Konya, Ankara ve Afyon vb. yerlerde özel sektörün yatırımlarıyla 10 adet hızlı tren travers fabrikası kuruldu.

Eskişehir’de bulunan TÜLOMSAŞ’ta Amerikalı General Elektrik işbirliğiyle dizel lokomotifler, Güney Kore’li Hyundai Rotem işbirliğinde ise elektrikli lokomotifler üretilmektedir.

Milli Tren Projesi 

Milli Demiryolu Sanayisinin gelişmesi ve güçlenmesi amacıyla, demiryolu araç ve ekipman alımlarında kullanılan şartnamelere % 51’inin yerli olarak üretilmesini şart koşan hükümler konuldu. 

Bu gelişmelerin yanı sıra ülkemizde modern demiryolu hatlarının inşası ile birlikte, yeni nesil demiryolu araçlarının özgün tasarım ve yerli teknolojiyle ülkemizde üretilmesine yönelik “Milli Tren Projesi”  çalışmalarına başlandı.

Özgün tasarımı ve yerli üretimi ile ilgili olarak dört ayrı çalışma grubunun yer aldığı bir “Milli Tren Çalışma Grubu” oluşturuldu.

• Yüksek Hızlı Tren Seti,

• Yeni Nesil Dizel Tren Seti (DMU),

• Yeni Nesil Elektrikli Tren Seti (EMU),

• Yeni Nesil Yük Vagonları

Bununla birlikte ülkemizin öncü Kuruluşlarından; TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ ve TÜDEMSAŞ’ın tüm imkân ve kabiliyetleri ile çalışmaların içerisinde proje yürütücüsü olarak yer alması ve çalışmalar esnasında ülkemizin bütün dinamiklerinden istifade edilmesi benimsendi.

Proje ortağı olarak; İTÜ (İstanbul Teknik Üniversitesi), Proje paydaşları olarak da TÜBİTAK, ASELSAN, Üniversiteler ile ARUS (Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümesi) ve RSK (Eskişehir Raylı Sistemler Kümesi) seçilmiş, diğer resmi ve özel kuruluşlardan da destek alınması kararlaştırıldı.      

Devam eden süreçte, ihtiyaç tespiti, planlama, dizayn, projelendirme, üretim, test, onay, patent, satış sonrası hizmetler ve bakım gibi iş süreçleri ve bunların nasıl yönetileceği belirlenmiştir.

Milli Tren Projesi kapsamında üretilecek araçların asgari % 51 yerlilik oranıyla üretilmesi, yerlileştirme çalışmaları sonucunda bu oranın % 85 düzeyine kadar çıkartılması hedeflenmiştir.

Milli Yüksek Hızlı Tren:

Konsept tasarım tema seçimi yapılmış olup, Endüstriyel-Mühendislik Teknik Şartnamesi ve NoBo Hizmet Alım Şartnamesi hazırlama çalışmaları devam ediyor.

Yeni Nesil Milli EMU-DMU:

Konsept Tasarım tema seçimi yapılmış olup, Endüstriyel-Mühendislik Proje Teknik Şartnamesi ve NoBo Hizmet Alım Şartnamesi hazırlama çalışmaları devam ediyor.

Yeni Nesil Milli Yük Vagonu:

Milli Yük Vagonu konsept tasarımı tamamlanmış, Mühendislik Teknik Şartnamesi taslağı hazırlanmış olup, detay çalışmaları devam ediyor.

Süreçler tamamlandığında, 2018 yılında raylara indirilmesi planlanan Milli Trenler, Türkiye’nin 2023 vizyonun gerçekleştirilmesinde büyük rol oynayacaktır.

Haberin Kaynağı : Railway Turkey

16.12.2014