Ali İbrahim AYDINYeminli Mali MüşavirBu yazımız çok sayıda vergi mükellefini doğrudan ilgilendirmesine rağmen, kamuoyunun yeterince farkında olmadığı elektronik fatura ve elektronik defter uygulamaları hakkında sizleri bilgilendirmeyi amaçlıyor.

Her iki düzenlemenin de benim için özel bir önemi var. Zira bu uygulamalar Maliye Bakanlığı’nda görev yaptığım son yıllarda üzerinde çalışma başlattığımız projelerdi. Bu projelerin ekonomik hayatta yerini alıyor olması bir gurur vesilesi. Ancak uygulamanın bir kısım sıkıntıları beraberinde getireceği hususunu belirtmekte fayda var.

Uygulamanın Gelişim Sürecini Kısaca Özetleyelim.

• Elektronik fatura kullanımına ilişkin usul ve esaslar 05.03.2010 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 397 no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlendi. Bu düzenleme ile anonim ve limited şirketlere elektronik fatura düzenleme izni verildi.
• 28.06.2012 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 416 no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik fatura düzenleme izni verilen mükelleflerin kapsamı genişletildi ve fatura düzenleme zorunluluğu olan mükelleflere elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı tanındı.
• 13.12.2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 1 no’lu Elektronik Defter Genel Tebliği ile Vergi Usul Kanunu kapsamında tutulması zorunlu olan bazı defterlerin elektronik ortamda oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenerek elektronik defter kullanımına izin verildi.

Ne var ki, yukarıda belirtilen düzenlemelerde mükelleflere bir hak olarak sunulan bu uygulamalar, 14.12.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 421 no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bir kısım mükellefl er için zorunlu haline getirildi. Buna göre, zorunluluk kapsamına alınan mükellefl erin elektronik fatura ve elektronik defter uygulamalarına kısa bir süre zarfında adapte olmaları bekleniyor.

Elektronik Defter ve Elektronik Fatura Zorunluluğu Getirilen Mükellefler

Elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler şunlar.

1. Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar,
2. Madeni yağ lisansına sahip olan mükellefl erden 2011 yılında mal alan mükellefl erden 2011 yılında asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.
3. Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları (tütün, alkol ve kolalı gazozlar) imal, inşa veya ithal edenler.
4. Üçüncü maddede yazılı olanlardan 2011 yılında mal alan mükellefl erden 2011 yılında asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.

Yukarıda yazılı mükellef grupları irdelendiğinde, birinci ve üçüncü maddelerde belirtilen mükellefl erin kapsama alınmasının gerekçeleri makul görülebilir. Ancak, ikinci ve dördüncü maddede sayılı mükellefl erin belirlenmesinde kullanılan ölçütlerin, satış hasılatı ölçüsü haricinde, rasyonel olduğunu söylemek oldukça güç.

Zira 2011 yılında birinci ve üçüncü maddelerde sayılan mükellefl erden hasbelkader alım yapmış olanlar, faaliyet konuları ne olursa olsun bu kapsamda değerlendirilecekler. Örneğin, madeni yağ kullanılmasını gerektirmeyen bir sektörde faaliyet gösteren bir mükellefin madeni yağ lisansına sahip olan bir mükelleften 2011 yılında 100 TL değerinde mal aldığını varsayalım. Bu alımı yapan mükellefin 2011 yılı satış hasılatı 25 milyon TL’yi aşıyorsa bu mükellef artık zorunluluk kapsamında değerlendirilecek.

Konu bu çerçevede değerlendirildiğinde bir kısım yanılsamalara yol açabilecek mahiyete. Zira kamuoyunda “bizim bu kapsamda değerlendirilecek bir faaliyetimiz yok” şeklinde bir algı oluşmuş durumda. Oysa faaliyet konusunun bu alanla ilgili olup olmamasının uygulamanın kapsamına girmek bakımından hiçbir önemi yok. Örneğin madeni yağ lisansına sahip olan bir fi rmanın işlettiği bir akaryakıt istasyonundan tesadüf eseri bir kez akaryakıt aldınız ve cironuz belirlenen rakamın üzerinde. Hayırlı olsun! Siz artık elektronik defter ve  elektronik fatura kapsamındasınız.

Zorunluluğun Kapsamı

Elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için elektronik fatura düzenlemeleri zorunlu.

Elektronik fatura uygulaması kapsamındaki kullanıcıların güncel listesi www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanıyor. Elektronik fatura kapsamındaki mükellefl er, fatura düzenlemeden önce alıcının elektronik fatura düzenleme zorunda olup olmadıklarını kontrol edecek ve alıcının kullanıcı listesinde kayıtlı olması halinde elektronik fatura, kayıtlı olmaması halinde ise kâğıt fatura düzenleyecekler.

Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için 01.09.2013 tarihinden itibaren elektronik fatura göndermeleri ve almaları zorunlu. Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefl er elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde kâğıt fatura düzenlemeye devam edecekler.

Uygulamalara Geçiş Süreci ve Uyumsuzluğun Sonuçları

Zorunluluk kapsamındaki mükelleflerin, elektronik fatura uygulamasına 2013 yılı içinde geçmeleri gerekiyor. Bu konudaki başvurunun en geç 01.09.2013 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’na yapılması zorunlu.

Elektronik defter uygulamasına ise 2014 yılı içinde geçilmesi gerekiyor. Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren mükellefl erin 01.09.2014 tarihine kadar elektronik defter test süreçlerini tamamlamaları bekleniyor.

Elektronik fatura ve elektronik defter uygulamalarına ilişkin zorunluluklara uyulmamasının çok ağır cezai müeyyideleri söz konusu. Örneğin, elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefl erin elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükellefl ere kâğıt ortamında fatura düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Aynı şekilde, elektronik defter tutma zorunluluğu getirilen mükellefl erin kâğıt ortamında defter tutmaları halinde de kâğıt ortamında tutulan bu defterler hiç tutulmamış olarak değerlendirilecek.

Yukarıda yazılı olumsuz sonuçlarla muhatap olmamaları bakımından mükellefl erin 2011 yılındaki alımlarını gözden geçirerek www.gib.gov.tr veya www.efatura.gov.tr internet adreslerinde listelenen mükellefl erden mal alımında bulunup bulunmadıklarını tespit etmelerini tavsiye ederiz. Zira gözden kaçırılabilecek küçük bir fatura bile işletmelerin ilerleyen zamanlarda zor bir süreçle karşı karşıya kalmalarına sebep olabilir

Haberin Kaynağı : PLASFED DERGİSİ

15.01.2014