Haziran 2024 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi konusunda üst kurum kimliği ile hareket eden TÜSMOD; ülkemizde ve dünyada kabul gören emtia fiyat endeksini yayımlamaya devam ediyor. Özellikle 2024 yılının ikinci yarısı için tedarikçileri ile fiyat görüşmelerini tamamlayacak satınalma yöneticileri, TÜSMOD’un ilk altı aylık verisinden azami ölçüde yararlanacak. Veriler Temmuz ayının ikinci haftasında www.tusmod.org adresinden yayımlanacak.

AA haberine göre; Fitch, Küresel Ekonomik Görünüm Raporu'nun haziran sayısını "Para Politikası Yeni Bir Aşamaya Giriyor" başlığıyla yayımladı. Raporda Avrupa'da toparlanma ihtimaline olan güven arttığı, Çin'in ihracat sektörü canlandığı ve Çin dışındaki gelişmekte olan piyasalarda iç talep daha güçlü bir ivme gösterdiği için küresel büyüme tahminlerinin yukarı yönlü revize edildiği aktarıldı. Dünya ekonomisinin büyüme tahmininin 2024 yılı için %2,4'ten %2,6'ya çıkarıldığı kaydedilen raporda, küresel ekonominin 2025 ve 2026'da her iki yılda da %2,4 büyümesinin beklendiği kaydedildi. Raporda, ABD ekonomisinin yavaşladığı ancak bunun kademeli olduğu ve ülke ekonomisi için büyüme tahmininin bu yıl için değiştirilmeyerek %2,1 seviyesinde bırakıldığı belirtildi. ABD ekonomisinin 2025'te %1,5 ve 2026'da %1,6 büyümesinin beklendiği aktarıldı. Avro Bölgesi ekonomisinin büyüme tahmininin ise bu yıl için yukarı yönlü revize edildiği belirtilen raporda, bölge ekonomisinin büyüme tahmininin 2024 yılı için %0,6'dan %0,8'e çıkarıldığı kaydedildi. Raporda, Avro Bölgesi ekonomisinin 2025'te %1,5 ve 2026'da %1,4 büyümesinin öngörüldüğü belirtildi. Raporda, Çin ekonomisinin de büyüme tahmininin bu yıl için %4,5'ten %4,8'e yükseltildiği, ülke ekonomisinin 2025'te %4,5 ve 2026'da da yine %4,5 büyümesinin öngörüldüğü aktarıldı. Merkez bankalarının artık para politikasını gevşetmeye yöneldiğine işaret edilen raporda, ancak enflasyonun şaşırtıcı derecede kalıcı olmaya devam ettiği ve küresel faiz oranlarının gelecek 12-18 ay boyunca "daha sığ" bir hızda düşmesinin beklendiği ifade edildi. Raporda, küresel para politikası döngüsünün, faiz oranlarının yavaş ama yine de talebi kısıtlayacak seviyelere düşeceği yeni bir aşamaya girdiği aktarıldı. Avrupa Merkez Bankasının (ECB) bu yıl iki kez daha faiz indirimi yapmasının öngörüldüğü belirtilen raporda, ABD Merkez Bankasının (Fed) eylül ayında faiz indirimine başlamasının ve aralık ayında bir faiz indirimi daha yapmasının beklendiği kaydedildi. Raporda, merkez bankalarının özellikle yüksek hizmet enflasyonu ışığında para politikasını çok hızlı gevşetme konusunda temkinli davrandığı ifade edildi. Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelere de yer verilen raporda, ekonominin bu yılın ilk çeyreğinde ihracattaki toparlanma, ithalattaki keskin düşüş ve hala güçlü olan iç talep nedeniyle tahminlerin üzerinde büyüdüğü aktarıldı. Raporda, Türkiye ekonomisinin büyüme tahmininin bu yıl için %2,8'den %3,5'e çıkarıldığı bildirildi. Ülke ekonomisinin 2025'te %3 ve 2026'da %3,2 büyümesinin beklendiği kaydedildi. Daha sıkı para politikası, daha yavaş kredi büyümesi ve maliye politikasının beklenen sıkılaşmasının bu yıl enflasyonun düşürülmesine yardımcı olacağı, önemli baz etkileriyle de temmuz ayından itibaren yıllık oranın düşmesine katkıda bulunacağı belirtilen raporda yıl sonu enflasyon beklentisinin 2024 için %43, 2025 için %23 ve 2026 için %18 olduğu kaydedildi.

Foreks haberine göre; Dünya Bankası, Türkiye için 2024 ve 2025 büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize etti. Ancak 2026'da büyüminin yeniden hızlanacağını öngördü. Enflasyonun 2025'te ortalama %29'a gerileyeceğini tahmin etti. Küresel ekonomi için 2024 büyüme tahminini %2,4'ten 2,6'ya yükselten Dünya Bankası, Türkiye için beklentisini ise %3,1'den 3,0'a indirdi. 2025 yılın için de büyüme tahminini %3,9'dan 3,6'ya düşüren Dünya Bankası, 2026 yılında büyümenin %4,3'e toparlanacağını öngördü. Dünya Bankası yayınladığı "Küresel Ekonomik Görünüm" raporunda Türkiye'de 2024 ve 2025'te büyümenin yavaşlayacağını öngörmesine neden olarak, kısmen para politikasının gecikmeli etkilerini, tüketimi sıkılaştırmasını gösterdi. Raporda Türkiye için, "Para politikasındaki sıkılaşmanın ekonomiye yansıması ve makroekonomik kırılganlıkların azaltılmasına katkıda bulunmasıyla Türkiye'de büyümenin 2024 yılında %3'e gerileyeceği öngörülmektedir. Ancak, güçlü iç talep ve net ihracatın etkisiyle faaliyetlerin 2025 yılında %3,6 ve 2026 yılında yüzde 4,3 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Enflasyon, Merkez Bankası'nın hedefinin üzerinde kalmaya devam edecek ve 2025 yılında ortalama %29'a gerileyecektir. Mali açığın, kısmen Şubat 2023 depremlerinin ardından rehabilitasyon ve yeniden inşaya yardımcı olma maliyetlerini yansıtacak şekilde yüksek kalmaya devam etmesi beklenmektedir.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve saygılarımla…

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Haziran ayını %5.09’luk düşüş ile 9.476 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %54.65’lik artış gösterdi. Borsagündem uzmanlarına göre, Çin'deki düzensiz ekonomik büyüme ve artan stoklar nedeniyle Mayıs 2023'ten bu yana en büyük aylık düşüşünü gerçekleştirme yolunda ilerledi. Bakır fiyatları, 20 Mayıs'ta 11.104,50 dolarlık rekor seviyeye ulaştıktan sonra, kısmen Çin'den gelen zayıf ekonomik veriler ve ABD faiz oranlarına ilişkin belirsizlik nedeniyle %14 düştü. Analistler, piyasaların bakış açılarını temel gerçeklere kaydırdığını belirterek, özellikle Çin'de talebin zayıf olduğunun altını çizdi. TD Securities analistleri çarşamba günü yayınladıkları bir notta, "Çin'de bakır stokları artmaya devam ederken, yerel primler düşük seyrediyor ve Batı'daki yüksek pozisyon almaya geri dönecek fiziksel talebe dair çok az işaret veriyor" dedi. Reuters tarafından görülen bir iç belgeye göre, dünyanın en büyük bakır üreticilerinden Şili'nin Codelco, Mayıs ayında üretim hedefinin daha da gerisine düştü. ANZ Research, "Bakır zayıf ekonomik verilerin ardından son günlerde baskı altında, Avrupa ve ABD'deki öncü PMI verilerinin ardından imalat için küresel görünüm zayıf kalmaya devam ediyor. Bu durum alüminyum, bakır ve nikel gibi metaller için artan stoklarla daha da kötüleşti" dedi.Kaynak: Çin'de talebin düşüşü ve doların güçlenişi ile bakır fiyatları zayıfladı. Citi analistleri, bakır fiyatlarının yakında ton başına 12.000$ fiyat aralığına ulaşabileceğini tahmin ediyor. Tahmin için geçici zaman çizelgesi önümüzdeki 6 ila 18 ay arasında değişiyor. Citi'den analistler, bakır fiyatlarının gelecek yıl 2025'te 12.000 dolara ulaşabileceğini tahmin ediyor. INN analistleri göre ise, uzun vadede bakırın lehine çalışan birçok faktör var. Enerji geçişi devam ettikçe talebin artmasının yanı sıra arz tarafındaki zorlukların da önümüzdeki yıllarda derinleşmesi bekleniyor. Ek olarak, ABD Enflasyonu Azaltma Yasası gibi hükümet mevzuatı da bakır talebi için bir baskı yaratabilir. S&P Global Commodity Insights'ın metal ve madencilik araştırma direktörü Kevin Murphy, ekonomik belirsizliğin, bakır yatağı arama ve geliştirme konusunda yıllardır süren yatırım eksikliğini daha da kötüleştirdiğine inanıyor. S&P Global'in 2024/2025 dönemine ilişkin bakır piyasası tahmini, bakır fiyatının 2024 yılında pound başına ortalama 4,05 ABD Doları veya MT başına 8.928 ABD Doları olacağını öngörüyor; 2025'te ise pound başına 4,24 ABD Dolarına veya MT başına 9.347 ABD Dolarına yükseleceği görülüyor. Goldman Sachs (NYSE:GS) kırmızı metalde yükseliş beklentisini artırıyor ve 2025 yılına kadar bakır fiyatının pound başına 6,80 ABD Doları veya MT başına 15.000 ABD Doları olacağını öngörüyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Haziran ayını %7.14’lük azalış ile 2.485 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %8.04’lük azalış gösterdi. Reuters haberine göre; fiyatlandırma görüşmelerinde doğrudan yer alan beş kaynak, Temmuz-Eylül ayları arasında Japon alıcılara alüminyum sevkiyatı için primin ton başına 185 dolar olarak belirlendiğini söyledi. Bu, pandeminin neden olduğu bir çöküşün ardından küresel talebin toparlanmasıyla altı yıldan fazla bir sürenin en yüksek seviyesi. Prim, Nisan'dan Haziran'a kadar ödenen ton başına 148-149 Dolar'dan %24-25 daha yüksek olup, art arda dördüncü üç aylık artışa ve 2015 Nisan-Haziran çeyreğinden bu yana en yüksek seviyeye işaret etti. Fitch Solution'ın 2025 yılı alüminyum fiyat tahminine göre metalin ton başına 3.000 dolardan işlem görmesi bekleniyordu. Fitch'in 2030 alüminyum fiyat tahmini de, ton başına 3.300 dolar seviyesine yükseltti. Uluslararası Alüminyum Enstitüsü'nün (IAI) açıkladığı verilere göre, Mayıs ayında küresel birincil alüminyum üretimi yıllık yüzde 3,4 artışla 6,134 milyon tona yükseldi. IAI verilerine göre Çin'de Mayıs ayında birincil alüminyum üretimi 3,650 milyon ton oldu. Yılın ilk beş ayında küresel alüminyum üretimi ise 29,901 milyon tona çıktı.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Haziran ayını %14.48’lik düşüş ile 16.955 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %13.50’lik yükseliş gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Haziran 2024 prim fiyatlarını; 430 kalite için 9 EUR/ton azalış, 304 kalite için 19 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 61 EUR/ton artış ile açıkladı. Çelik sektöründen gelen güçlü talebin ve Endonezya'nın üretim izinlerini yavaşlatmasının ardından cevher tedarik fazlasının azalmasının etkisiyle piyasanın toparlandığını gören bir Macquarie analistlerine göre küresel nikel fiyatları taban seviyesine gelmiş olabilir. Analistler, LME nakit nikel fiyatlarının geçen yıl ton başına 21.491 $'a göre bu yıl metrik ton başına 17.379 $’a düşeceğini, 2025'te ton başına 20.500 dolara ve 2028'de kademeli olarak ton başına 23.000 dolara yükselebileceğini öngörüyor. Fitch analistlerinin Haziran ayı tahminine göre, Nikel fiyatları ortalaması 2024, 2025, 2026 ve 2027 yıllarında sırasıyla 17.000, 16.000, 15.000 ve 15.000 USD/ton olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Haziran ayını %2.51’lik azalış ile 2.919 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %1.96’lık artış gösterdi. Analistler, bazı madenlerin kapanması ve üretimin azalması nedeniyle çinko fiyatlarının bu yılın geri kalanında yüksek kalmasının muhtemel olduğunu belirtti. Macquarie analistleri, çinko piyasasında Çin izabe tesislerinin bakım çalışmalarını öne aldığını ve bazılarının hammadde eksikliği ve düşük marjlar nedeniyle üretimi kestiğinin bildirildiğini yazdı. Wood Mackenzie analisti Andrew Thomas, 2024'ün ikinci yarısında Ocak-Haziran ayına göre biraz hafiflese de, çinko konsantresindeki daralmanın altı ila dokuz ay daha sürmesinin beklendiğini söyledi.

Thomas, çinko fiyatlarının muhtemelen önümüzdeki altı ila sekiz hafta içinde mevcut seviyelerde konsolidasyona gireceğini, ardından artan talebin daha net bir göstergesinin beklendiği gelecek yılın ilk çeyreğinde 3.000 $ veya daha yüksek seviyelere çıkacağını söyledi. Finansal yatırımcıların geri dönmesi halinde fiyatların 3.500-3.600 dolara ulaşabileceğini söyleyen Thomas, aşağı yönlü riskin fiyatları 2.500 dolara getirebileceğini de sözlerine ekledi. Maden arzının muhtemelen 2025'in ikinci çeyreğinden itibaren toparlanacağını ve çinko fiyatlarını baskı altına alacağını söyledi. Macquarie, beklenen üretim artışlarının ve bazı madenlerde faaliyete geçmenin, küresel çinko konsantresi pazarını 2025 yılında fazlaya döndüreceğini tahmin ediyor. Fitch analistlerinin Haziran ayı tahminine göre, Çinko fiyatları ortalaması 2024, 2025, 2026 ve 2027 yıllarında sırasıyla 2.700, 2.500, 2.300 ve 2.400 USD/ton olacak.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Haziran ayını %3.77’lik azalış ile 2.160 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %21.02’lik artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %0.90’lık azalış ile 32.975 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %4.50’lik azalış gösterdi. Amalgamated Metal Trading (AMT) araştırma başkanı Dan Smith, genellikle birlikte çıkarılan kurşun ve çinko miktarlarının azalmasına ek olarak, pil hurdası tedarikindeki düşüşün ikincil kurşun üretimini sınırladığını söyledi. "Çin pazarının muhtemelen daha sıkı kalması nedeniyle kurşun ve çinkonun (ana metaller) kompleksinin geri kalanından daha iyi performans göstermesi bekleniyor" dedi. Smith, kurşun fiyatlarının yaz boyunca yükselme eğilimi gösterdiğini ve son 14 yılın mevsimsellik grafiğinin, fiyatların genellikle yılın 20. haftasında yıllık en düşük seviyeye ulaştığını, ardından yılın geri kalanında yükseliş gösterdiğini ekledi. Wood Mackenzie analisti Kevin Clarke, metale olan talebin %90'ının pil sektöründen gelmesi nedeniyle herhangi bir fiyat yükselişinin sınırlı olduğunu, bunun da diğer metallerin Çin'in inşaat faaliyetlerini artırma önlemlerinden yararlanamayacağı anlamına geldiğini söyledi. Wood Mackenzie, küresel kurşun tüketiminin bu yıl %1,6 artacağını, küresel arzın ise %0,9 artacağını tahmin ediyor. AMT'den Smith, kurşun fiyatının üçüncü çeyrekte metrik ton başına ortalama 2.189 dolar ve dördüncü çeyrekte 2.304 dolar olacağını tahmin ediyor; bu rakam, Nisan-Haziran döneminde beklenen 2.217$'dan, kurşunun Bloomberg Emtia Endeksi'ne eklenmesinden bu yana fiyatın daha değişken hale geldiğini de sözlerine ekledi. Marex'in Küresel Piyasa Analitiği Başkanı Guy Wolf, "Bu, mevcut likiditede (kurşun için) önemli bir fark yarattı ve bunu piyasada çok görünür bir şekilde görüyoruz" dedi.

Demir Cevheri fiyatları, Haziran ayını %7.83’lük azalış ile 106 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Çelik Hurda CFR Türkiye (Platts) fiyatları Haziran ayında %1.07’lik artış kaydederken, son 12 aylık değişimi %0.21 artış yönlü oldu. LME İnşaat Çeliği FOB Türkiye (Platts) fiyatları ise Haziran ayında %0.50’lik düşüş  gösterirken, son 12 aylık değişim 6.63 azalış yönlü oldu.

Fitch analistlerinin Haziran ayı tahminine göre, Demir Cevheri fiyatları ortalaması 2024, 2025, 2026 ve 2027 yıllarında sırasıyla 105, 90, 85 ve 70 USD/ton olacak. Avustralya Sanayi, Bilim ve Kaynaklar Bakanlığı, demir cevheri fiyatlarının 2024 yılında 96$/tona, 2025'te 84 $/ton'a, 2026'da ise 77 $/ton'a düşeceğini tahmin ediyor.  İngiliz uluslararası ticaret bankası HSBC Holdings, demir cevheri fiyatlarının 2024 yılında 100 $/ton seviyesinde olmasını bekliyor. Banka, Çin'deki emlak krizine rağmen dünya piyasasının gergin kalmasının, bunun da ülkedeki çelik talebine yönelik beklentileri kötüleştirdiğini belirtti. Capital Economics, cevher fiyatlarının 99-100$/ton seviyesinde değişeceğini öngörüyor. İkinci ve dördüncü çeyrekte fiyatlar 100$/ton, üçüncü çeyrekte ise 99$/ton seviyesinde olacak. Gelecek yılın sonunda hava savunma fiyatları 85$/tona düşecek. Olumsuz görünümün temel nedenleri arasında küresel çelik talebinin zayıf olacağı beklentisi yer alıyor.

Plastik ve Kauçuk:

Chemorbis haberlerine göre; Çin’den navlun fiyatlarının yükselmesi sonucu Hindistan’da artan ithal fiyatlar, talebin önemli ölçüde durgun olduğu Avrupa ve Türkiye’den alışılmadık arbitraj pencerelerinin açıldığı yönünde yorumlara yol açtı. Söz konusu arbitraj fırsatlarının, ithal fiyatların Mayıs’ın ilk haftasından bu yana %14’ten biraz daha fazla artmasıyla doğduğu söyleniyor. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı, Hindistan’da Mayıs başında ortalama 775$/ton civarında seyreden ithal fiyatlarınşimdilerde 885$/ton civarına yükseldiğini gösterdi. Haziran başında fiyatlar 900$/ton eşiğinin üzerine çıktı. ABD’den bir sevkiyat bir tüccar aracılığıyla CIF Hindistan bazında 910$/tondan el değiştirdi. Çin’den fiyatlar ise CIF bazında 870-920$/ton aralığında bildirildi. Söz konusu durum, piyasada Hindistan’daki mevcut fiyatların yeni arbitraj fırsatları yaratabileceğinin konuşulmasına yol açtı. Nitekim, tüccarlar Avrupalı bir üreticiden gelen bir sevkiyatın CIF 900$/tonun biraz altından el değiştirdiğini bildirdi. Ayrıca, Türkiye’den Hindistan’a CIF bazında 860-870$/tondan mal teklif edildiğini bildirdiler. Önde gelen Tayvanlı bir üretici, 14 Mayıs’ta Haziran kotalarını 30$/ton artışla CIF Hindistan bazında 830$/tondan teklif etmişti. Bir tüccar, “Ancak bu gelişme mevcut piyasada güncelliğini yitirdi. Aslında 900$/tonun altında çok az teklif görüyoruz. Eğer varsa da mevcut piyasada bu teklifler tükeniyor,” dedi. Ayrıca, 4 Haziran’da oy sayımının ardından mevcut hükümetin yeniden iktidara gelmesi durumunda fiyatların artabileceği de düşünülüyor. Hükümetin PVC piyasalarını canlandırabilecek altyapı geliştirme projelerini desteklemesi bekleniyor. Hintli bir tüccar, “Yalnızca navlundaki artışın ve geleceğe yönelik yükseliş beklentilerinin fiyatları yukarı çekebileceğini düşünüyoruz. Aksi takdirde, gerçek bir talep gücü görmediğimiz gibi, piyasada herhangi bir PVC sıkışıklığı görmüyoruz. Muson mevsimi alım faaliyetlerini dizginleyebilir,” dedi. Asya genelinde AYPE film, Ocak’tan itibaren YYPE ve LAYPE filmle arasındaki makası açmaya başladı. Bölgede ve Orta Doğu’da süregelen duruş sezonuna eşlik eden navlun oranlarındaki sıçrayış, özellikle AYPE film için PE fiyatlarını istikrarlı bir şekilde destekledi. Bu nedenle, güncel fiyat farkları 2022 sonundan bu yana görülen en yüksek seviyelere ulaştı. Önde gelen Suudi Arabistanlı bir üretici, Çin’e Haziran PE tekliflerini artırdı ve AYPE film aylık bazda 60$/tonluk büyük bir zam gördü. Bu arada, LAYPE ve YYPE film teklifleri sırasıyla 50$/ton ve 20-30$/ton arttı. Artan navlun oranları ve Asya resin piyasalarındaki zamlar, Türkiye’de PVC satıcılarının satış hedeflerini yükseltmesine neden oldu. Dolayısıyla bu hafta ithal pazarda sınırlı sayıda resmi fiyat duyuldu. Ancak, mütemadiyen zayıf olan türev talep, alıcıların tepkisini şimdilik zayıf tuttu. Türkiye’nin sunduğu düşük netback ve yaklaşan bayram durgunluğu düşünülürse, ufukta alıcı ve satıcı arasında bir çekişme görünüyor. İthal PVC fiyatları artışlarını sürdürdü ve fiyat değerlendirmeleri hem vergisiz hem vergiye tabi menşeler için ilave 20$/ton yükseldi. Türkiye’de, Orta Doğulu PE satıcıları Temmuz’da artış hedefliyor. Çoğu PE alıcısı bu hafta düzenli tedarik kaynaklarından Temmuz fiyatlarını duymak ve türev siparişlerin durumunu gözlemlemek için beklemede kaldı. Yurtiçi şişelik PET yeniden 1200$ seviyesine geriledi. İthal şişelik PET fiyatları stabil bir seyir izlerken, yurtiçi tedarikçilerin liste fiyatlarını stabil tutmasına rağmen yurtiçi fiyatlarda aşağı yönlü düzeltmeler görüldü. PP elyaf-rafya farkı son ayların en düşüğünde. Temmuz ayında PP için piyasa dinamikleri pek değişmedi ve bayram sonrası durgun faaliyetler ile devam eden lojistik sıkıntılar birbirini dengeledi. PS pazarı navlunlar ve temkinli talep arasında yön ararken, yükselen ithal ABS teklifleri sınırlı ilgi gördü.

Enerji ve Petrol:

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), temmuz itibarıyla mesken ve sanayi abonelerinin kullandığı gaz ile elektrik üretim amaçlı gazın satış tarifesinde değişiklik yapılmadığını bildirdi. Hürriyet’in haberine göre; BOTAŞ'ın internet sitesinde yayımlanan tarife tablosuna göre, doğal gazda temmuzda geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi ile elektrik üretim amaçlı tarife sabit kaldı. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için dağıtım şirketlerine temmuzda uygulayacağı satış fiyatı 1000 metreküp doğal gaz için 4 bin 80 lira olarak açıklandı. Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğal gazda 8 bin 549 lira, kademe 2 için ise 11 bin 374 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğal gazın fiyatı 12 bin lira olarak duyuruldu. Capital haberine göre; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)' açıklamasına göre, elektrik fiyatlarına zam yapıldı. EPDK'dan yapılan açıklamada, enerji üretim maliyetlerinde yaşanan artış nedeniyle nihai elektrik perakende satış fiyatlarında mesken abone grubu için %38, tarımsal faaliyetler abone grubu için %30, kamu ve özel hizmetler sektörü abone grubunun düşük kademesi için %38 ve yüksek kademesi için %20 oranında artış yapıldığı belirtildi. Bu artışla beraber 100 kWh elektrik tüketimi olan bir mesken abonesi için ödenecek tutar 207,23 TL oldu. Tarifeler 1 Temmuz 2024 tarihi itibariyle geçerli olacak. Yurtiçi pompa fiyatları Haziran ayında Motorin için %5.46 artarken, Benzin için %2.49 artış gösterdi. Bu şekilde 2024 yılının ilk yarısında pompa fiyatları ortalama %17.77 oranında artmış oldu. Ekonomist haberine göre; ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), bu yıla ilişkin petrol fiyatı tahminini aşağı yönlü revize etti. EIA'nın "Haziran 2024 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"na göre, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun üretim kesintilerinin yılın ikinci yarısında Brent petrolün ortalama varil fiyatını 85 dolar seviyesinde tutacağı hesaplanıyor. Ayrıca bu dönemde, söz konusu kesintiler nedeniyle küresel petrol stoklarından daha fazla petrolün piyasaya sunulması bekleniyor. Yılın ilk yarısında günlük yaklaşık 300 bin varil düşen küresel petrol stoklarının, yılın üçüncü çeyreğinden gelecek yılın ilk çeyreğine kadar günlük 600 bin varil azalacağı öngörülüyor. Bu yılın son çeyreğinde OPEC+ grubunun üretimini artırmaya başlamasının yanı sıra OPEC+ dışı ülkelerde devam eden arz artışıyla küresel arzdaki büyümenin talepteki artışı geçeceği ve gelecek yıl küresel stoklara katkı sağlayacağı tahmin ediliyor. Geçen ay uluslararası referans niteliğindeki Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatının önceki aya göre 8 dolar düşerek 82 dolara gerilediğine dikkati çeken rapora göre, bu düşüş petrol fiyatlarında aşağı yönlü revizyona neden oldu. Buna göre, Brent petrolün ortalama varil fiyatının bu yıl 84,15 dolar seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bu rakam, önceki raporda 87,79 dolar olarak tahmin edilmişti. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün ortalama varil fiyatının da 79,70 dolar seviyesinde olacağı tahmin ediliyor. Söz konusu rakam, geçen ay 83,05 dolar olarak öngörülmüştü. EIA, gelecek yıl için Brent türü ham petrolün varil fiyatını 85,38 dolar, WTI ham petrolü ise 80,88 dolar olarak sabit bıraktı. BloombergHT haberine göre; Uluslararası Enerji Ajansı aylık raporuna göre, ABD, Avrupa ve Çin'den gelen zayıf ekonomik verilerin ardından 2024 için küresel petrol talebi büyüme tahminini düşürdü. Ajans yayımladığı raporda, talep artışı tahminini 100 bin varil/gün azaltılarak günde 960 bin varile düşürüldüğünü belirtti. Petrol talebindeki yavaşlama ve stok artışları "rahat tedarikli bir piyasaya" işaret ediyor. Öte yandan karadaki stoklar, sekiz aylık düşüşlerin ardından Nisan ayında 83,5 milyon varil artış gösterdi. UEA, 2025'te küresel petrol tüketiminde günlük 1 milyon varil artış öngördüğünü açıkladı. Söz konusu veriler, "hareketsiz ekonomi ve temiz enerji teknolojisinin yaygınlaştırılmasının hızlanması" nedeniyle tarihi trendlerin altında seyrediyor. Ajans, OPEC+ kesintilerinin 2025 sonuna kadar tam olarak devam edeceğini varsaymaya devam ederken, tedariklerin gelecek yıl daha yüksek yerine daha düşük ayarlanması gerekebileceğini açıkladı.

Döviz Kurları:

TCMB 28 Haziran 2024 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %2.15’lik artış ile 32,89 TL; EUR döviz satış kuru bazında %0.86’lık artış ile 35,19 TL oldu. EUR/USD paritesi ise %1.27 azalarak, 1.0701 seviyesine geriledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haziran ayı Piyasa Katılımcıları Anketine göre; katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 38,78 TL iken, bu anket döneminde 37,75 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 41,80 TL iken, bu anket döneminde 41,41 TL olarak gerçekleşmiştir. Dünya haberine göre; Morgan Stanley, Türkiye ekonomisine ilişkin yayınladığı yeni raporunda, dolar/TL kurunun 2025 yılının ortasında 39'a yükseleceğini öngördü. Bloomberg HT'nin aktardığına göre bu tahmin, döviz kurunda mevcut duruma kıyasla önemli bir artışa işaret ediyor. Morgan Stanley'nin bu tahmini, Türkiye'nin mevcut ekonomik durumu, enflasyon oranları, para politikaları ve küresel ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Bu tür tahminler genellikle, yatırımcılara ve piyasa katılımcılarına gelecek dönem için bir perspektif sunmayı amaçlıyor.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

TUİK verilerine göre, Yİ-ÜFE (2010=100) 2024 yılı Haziran ayında Yİ-ÜFE (2003=100) bir önceki aya göre %1,38 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %19,49 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %50,09 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %47,97 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %72,33 artış, imalatta %52,80 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %10,78 artış ve su temininde %78,43 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %46,89 artış, dayanıklı tüketim mallarında %63,36 artış, dayanıksız tüketim mallarında %64,13 artış, enerjide %30,41 artış ve sermaye mallarında %53,68 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,67 artış, imalatta %1,18 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %2,72 artış ve su temininde %4,20 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %0,71 artış, dayanıklı tüketim mallarında %1,57 artış, dayanıksız tüketim mallarında %1,95 artış, enerjide %2,22 artış ve sermaye mallarında %1,53 artış olarak gerçekleşti. YD-ÜFE 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %0,42 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %14,11 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %65,48 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %59,60 artış gösterdi. Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %73,45 artış, imalatta %65,34 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %58,94 artış, dayanıklı tüketim mallarında %71,72 artış, dayanıksız tüketim mallarında %67,34 artış, enerjide %75,80 artış, sermaye mallarında %70,72 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,85 artış, imalatta %0,37 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %0,94 artış, dayanıklı tüketim mallarında %1,68 artış, dayanıksız tüketim mallarında %0,67 artış, enerjide %8,25 azalış, sermaye mallarında %0,73 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %73,45 artış, imalatta %65,34 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara mallarında %58,94 artış, dayanıklı tüketim mallarında %71,72 artış, dayanıksız tüketim mallarında %67,34 artış, enerjide %75,80 artış, sermaye mallarında %70,72 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,85 artış, imalatta %0,37 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında %0,94 artış, dayanıklı tüketim mallarında %1,68 artış, dayanıksız tüketim mallarında %0,67 artış, enerjide %8,25 azalış, sermaye mallarında %0,73 artış olarak gerçekleşti.