Müjgan Çetin
İnovasyon Fırsat ve Risk Analizi - İFRA
İnovasyon, bilinçli ve amaçlı bir fırsat arayışından geçer. Bu fırsatlar, kuruluşun ve sektörün içinde mevcuttur. Tabi ki aramasını, bakmasını, bulmasını biliyorsak…. Her zaman aramamız gerekmez, bazen kendisi birdenbire görünür olur. Halbuki, ülkemizde ve dünyada inovasyon yapmak isteyenler, işe yeni fikirleri aramakla başlıyorlar. Heyecan verici ve eğlenceli olduğu için… Ancak; hatırlatmak istediğim önemli bir gerçek vardır ki; İnovasyon, fırsat analizi ile başlar. Fırsatları tanımlamak, inovasyon süreçlerinin en önemli başlangıç aşamasıdır.
İnovasyon; problemlerimizi, yenilikçi yaklaşım, yöntem veya teknolojilerle çözerek, hayata değer katmaktır. O halde problemleri görecek gözlere ihtiyacımız var. Problem yoksa, fırsat yoksa yenilik yoktur ve yapacak bir şey yoktur. Yeni fikirler, ancak fırsatları gördüğümüz zaman ortaya çıkar. Sonrasında, bu fırsatlar için uzun soluklu ve pahalı olan İnovasyon süreçlerinin diğer aşamalarına geçebiliriz. Bizler için; inovasyon stratejimize uygun fırsatları tanımlamadan, bu fırsatlara uygun şahane fikirlerin üretilmesi sadece maliyetli bir gayrettir ve zaman, emek israfıdır.
Fırsatları tanımlamanın çok farklı yolları vardır. Tüketiciler, kullanıcılar, müşteriler ihtiyaç ve beklentilerini zaman zaman söyler iken, çoğunlukla da ifade etmezler. Fırsat analizi; fırsatlar hakkında bilgi edinme, mevcut ve potansiyel kullanıcıların, müşterilerin, vatandaşların ve organizasyonun, pazarın veya toplumun diğer ilgili tarafların acılarını, zararlarını hafifletmeyi veya yok etmeyi veya yeni faydalar kazanımlarını içerir. Fırsatları analiz etmemiz, İnovasyon başlatıcılarına göre değişir. Açık İnovasyon merkezinden gelen veya fikir yönetim sistemi içerisinden derlediğimiz bir öneri ile başlayabileceği gibi, tedarikçimizin bizi ziyareti sırasında, bize sunduğu ürün-hizmette yaptığı son yeniliği sunması da bir fırsattır. Aynı şekilde, rakibimizin yeni ürünü-hizmeti de bir fırsattır. İş birliği yaptığımız ar-ge merkezi veya üniversite ağından gelen teknolojik gelişmeler de önemli fırsatlardandır. Bir mevzuat değişikliği bile fırsat gizleyebilir. Müşteri şikayeti de harika fırsatlar saklar. Bütün bu örnekleri vermemin sebebi, amacımız problem çözmek ve hayata değer katmak ise, her şey bizim için fırsattır. Bu fırsatların rastlantısal şekilde gelmesini beklemek yerine yapılandırılmış İnovasyon fırsat analizi çalıştayları yapmak akıllıcadır. İnovasyon sürecinin bu ilk adımında, fırsatları nereden nasıl tanımladığımıza ilişkin ciddi bir analiz yapmalıyız. Hem iç fırsatlar hem de dış fırsatlar için. Dış fırsatlar derken, küresel ekonomik gelişme veya rakibimizin sektörden çekilmesi de önemli bir fırsattır.
Fikir arama aşamasına geçmeden önce kaynaklarımıza, yetkinliklerimize ve stratejimize uygun fırsatlar alanında ilerleyebilmemiz için, İnovasyon fırsat ve risklerini analiz etmemiz gereklidir. İste bu önemli konu için İNOVASYON ile DEĞER KATANLAR isimli kitabımda yeni bir metod geliştirerek sizlerin kullanımına sundum. Bu metodun adı İFRA- İnovasyon Fırsat ve Risk Analizi kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor. İFRA metodum, inovasyon başlatıcılarına göre fırsatları, adım adım nasıl analiz edeceğinizi ve riskleri değerlendirebileceğinize ışık tutar. İnovasyon başlatıcılarına göre, risk analizine bir örnek vermek gerekir ise; eğer kuruluşun lideri inovasyon sürecini başlatıyor ise, ‘patron dedi yaptık’ algısının risk katsayısı yüksektir. Ancak, değerlendirme eleklerinden geçerek gelen, fikir yönetim sistemi ile başlayan bir inovasyon projesinde ise risk katsayısı daha düşüktür. Bu sebeple, öncelikle; İnovasyon başlatıcılarını belirleyip, sonra da her bir başlatıcıya göre yaratacağı riskleri analiz etmenize olanak sağlar. Her bir fırsatın olasılığı ve bize yaratacağı etkiyi belirledikten sonra fırsat seviyesi adını verdiğim, bizim için önem derecesini belirleyebiliriz. Sonrasında ise, her bir fırsat için; stratejik, finansal, operasyonel, bilgi güvenliği, yasal, etik ve teknolojik risklerini belirlememiz ve bu risklerin olasılık ve etki değerlerine göre risk katsayısını hesaplamamızı sağlar.
Yaşama yenileşerek girmek için, fırsatları görmeniz ve risklerini belirleyerek ilerlemeniz dileğiyle…