Mart 2020 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Mart ayında korona virüsünün etkilerini oldukça yakında hissettik. Ve bu etkinin Nisan ayının sonuna kadar da devam etmesi öngörülüyor. Çin hükümetinin aldığı tedbirlerin fayda vermesi sonucunda, tesisleri onay ile üretime geçmeye başlaması ile küresel ekonominin canlanmasında bir ümit olarak görülüyor. Diğer yandan, Avrupa’daki önemli araba üreticilerinin üretim duruşlarını uzatma kararı almaları ise etkinin tahmin edilenden daha uzun süreceğini gösteriyor. Ülkemizin ise Avrupa ve ABD kadar etkilenmeyeceğini ümit ediyoruz. Meslektaşlarımızın en çok etkilendiği konularında başına tedarik ve tedarik zinciri engelleri yer alıyor. Bir yandan özellikle Batı Avrupa’daki üreticiler birer birer üretim duruşlarını mücbir sebep ile yayımlarken; diğer yandan sınırlarda alınan kapıların kapanmasına kadar giden sert önlemler, satınalınan malzemelerin tedariğini çok zor, hatta neredeyse imkansız hale getiriyor. Bu zor dönemde üretimlerinin büyük bir özveri ile devam ettirmeye çalışan yerli ve milli üreticilerimizi özellikle tebrik ediyoruz. Diğer yandan, daha büyük bir özveri ile geceli gündüzlü çalışan sağlık sektöründeki meslektaşlarımızı ve tüm sağlık çalışanlarını bir kez daha yürekten alkışlıyoruz. Korona virüsün global ekonomi üzerinde ciddi etkilenin olacağı ise kesin. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, temel senaryosunda 2020 yılında derin bir küresel resesyon yaşanmasının beklendiğini bildirdi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşunun koronavirüs nedeniyle yayımladığı Küresel Ekonomik Görünüm güncelleme raporunda, bu yıl küresel ekonominin %1.9 daralmasının, 2021'de ise %4.3 seviyesinde büyüme göstermesinin beklendiği kaydedildi. Raporda ABD ekonomisinin bu yıl %3.3 daralmasının, gelecek yıl ise %3.8 seviyesinde büyüme kaydetmesinin beklendiği belirtildi. Güncelleme raporunda Avro Bölgesi'nin 2020 için %4.2 daralma, 2021 için ise 2.9 büyüme göstereceğine yer verildi. Fitch Ratings raporunda Çin ekonomisinin bu yılki büyümesinin %1.6, gelecek yıl 7.6 büyüme olarak öngörüldüğünü kaydederken Japonya'nın 2020'de %2.7 daraldıktan sonra gelecek yıl %2.2 büyüyeceğinin altını çizdi. Raporda Türkiye ekonomisinin bu yıl %0.8, gelecek yıl ise %4.5 büyüme kaydetmesi bekleniyor. IMF’e göre; ekonomik daralmanın derinliği ve toparlanmanın hızı, salgının kontrol altına alınma hızına ve para ile maliye politikası eylemlerinin ne kadar güçlü ve koordineli olduğuna bağlı olacağını vurguluyor. Dünya haberine göre, Metal fiyatları, tüm dünyada talebi aniden yavaşlatan salgın ve piyasalarda yaşanan nakit sıkıntısı nedeniyle, serbest düşüşünü sürdürüyor. Çin’de başlayan salgın, en büyük metal tüketicisinin her türlü emtiaya olan iştahını azaltarak, fiyatları aşağı çekmeye devam ediyor. Sosyal mesafe uygulamaları nedeniyle talep tarafında yaşanan ani şok, güvenli liman olan altında bile izlenen düşüşlerin yanında, diğer endüstriyel metallerde de belirginleşiyor. Salgın metal borsalarına da bulaştı Küresel resesyon beklentileri ve mevcut dolar likiditesinde yaşanan sıkıntının metal borsalarına da sirayet ettiği görülüyor. Bakır dört yılın en düşük düzeylerinde ve yılbaşından bu yana %22 düştü. Alüminyum, çinko ve kalay da bakırı takip ediyor. Endüstriyel metaller için önemli bir gösterge olarak kabul edilen bakır fiyatları, COVID-19 salgınının artık sadece Çin ile ilgili bir sorun olmadığını ve küresel bir talep şoku olduğunu gösterdi. Londra Metal Borsası’nda (LME) işlem gören üç ay vadeli bakır kontratları mart ayı sonunda 4,371 dolar/tona gerileyerek, yıl başından o güne %25 kayıpla, dört yılın en düşük düzeyini gördü. Açıklanan dev paketlerle diğer tüm varlıklar gibi kısa süreli yükselişler yaşasa da, neredeyse tüm inşaat projeleri ve beyaz eşya üretiminde kullanılan metaller küresel krizden bu yana en kötü dönemlerinden birini yaşadı. ABD’de 2 trilyon dolarlık paketin Senato’dan geçmesi sonrası bakırın tonu 4,814 dolara kadar yükselse de uzmanlara göre bu yükseliş geçici. Reuters’te yayınlanan bir bağımsız danışman; arzda kısıtlar meydana geldiğini; fakat şu an talepte gördüğümüz düşüşe denk gelmesi için Tüm Şili ve Orta Afrika’da karantina ilan edilmesi gerektiğini belirtti. Macquire emtia analistine göre; makroekonomik beklentiler küresel krizden bu yana hiç bu kadar kötü olmadı. Ve bakır’da olduğu gibi tüm emtialar satış eğilimli hareket ediyor. JP Morgan analistleri ise küresel sanayi üretiminin şubat ve mart aylarında %10’dan fazla yıllık düşüş kaydetmesini öngörüyor. Alüminyum %14, çinko %20 ve kalay da %22 gibi yıl başından bu yana fiyatlar ciddi bir düşüş kaydetti. Piyasalardaki likidite sıkıntısı LME’de de satış baskısı yaratıyor. Bir Reuters analizine göre, satış baskısının büyük bölümü Çin’den geliyor. Şangay Vadeli İşlemler Borsası’nda bakır vadelileri son dönemde birçok kez devre kesicileri çalıştırdı. Piyasalar soğurken, satış baskısı LME ve Chicago Emtia Borsası’na (CME) da taştı. Emtia ticareti yapan Marex Spectron’dan bir analist Şangay bakır fiyatlarındaki keskin düşüş için “Çinli yatırımcı havlu atmaya karar verdi” diyor. BMO Capital Markets beklentilerine göre, bakıra olan talep ilk çeyrekte %14, alüminyuma olan talep % 30’a yakın düşecek. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, bakır arzının bu yıl talebi 260 bin ton aşacağını öngörüyor. Bankanın bir önceki tahmini ise talebin arzı 140 bin ton geçeceğiydi. Bununla birlikte LME onaylı bakır depolarındaki stoklar da yaklaşık %30 yükseldi. Büyük bir kısmı Güney Kore ve Tayvan’da olmak üzere stoklarda bekleyen bakırın geçen hafta itibariyle 230 bin tona yükseldiği belirtiliyor. Citi analisti, bakır üretiminin neredeyse yarısında maliyetlerin doğrudan dolarla ilişkili olduğunu ve dolar kurunun bakır üreticisi ekonomilerin para birimlerine karşı yükselmesinin riski arttırdığını belirtiyor. Talep şoku ve Suudi Arabistan-Rusya petrol savaşlarıyla petrol fiyatları sert düşerken, bu düşüş en ucuz ve kirli fosil yakıt olan kömürü en pahalı fosil yakıt haline geldi. Mart ayının sonlarına doğru Brent 27,36 dolardayken, ICE Borsası’nda Newcastle kömürü metrik tonu 66,85 dolardan işlem gördü. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve arz kesintilerindeki ‘müttefikleri’ (OPEC+) içinde yaşanan çekişmeler petrol fiyatlarının yakın bir dönemde düzelemeyeceğine işaret ediyor. Demir cevheri ve çelikte ise tersine bir yükseliş bekleyen uzmanlar var. Wall Street Journal’da yer alan bir metal analizinde demir cevheri ve çeliğe olan talebin Çin’deki konut piyasasının Nisan’da tekrar yükselişe geçmesiyle artışı öngörülüyor. Küresel çelik talebinin yarısı Çin’den geliyor. Öte yandan çelik stoklarında da önemli bir yükseliş var ve insan yoğun bir üretim süreci olmayan metal fabrikalarında koronavirüs salgınından diğer metaller kadar etkilenmediği belirtiliyor. Çinli orta ve büyük ölçekli çelik işletmelerinde stok düzeyleri Aralık’ın iki katına çıkarak 21 milyon metreküpe ulaştı. Demir cevherinde de arzın kısıtlı olduğu belirtiliyor. Platts verilerine göre dünyanın en büyük üreticileri BHP, Vale ve Rio Tonto’da üretim Mart’ın ilk haftasında %9 düşüş kaydetti. Wood Mackenzie araştırma direktörünen göre; demir cevheri bolluğuna bakılmamalı. Zira, riskler artıyor ve denge, demir cevheri talebine arzdan daha büyük bir darbe indiriyor. Araştırma direktörüne göre, demir cevheri fiyatlarının yıl boyunca 70 ABD Doları / ton'a doğru çekilmesi gerekiyor. Bununla birlikte; talebin tahmin edilenden daha zayıf olduğu ve demir cevheri pazarının aşırı arz seviyesine düşmesi durumunda fiyatlar alt sınır olan 50 ABD Doları / ton kadar düşebilir. Fiyatlar bu seviyeye düştüğünde, büyük demir cevheri üreticileri kırılmaya başlarlar ve arz cevabı kaçınılmaz hale gelir.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Metal-Demir-Çelik :
Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Mart ayını %13.89’luk azalış ile 4.797 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise Mart ayında %1.86’lık artış gösterdi. Wood Mackenzie tarafından hazırlanan bir rapora göre, düşen bakır fiyatları ile eşleştirilen hükümetlerin katı önlemleri, küresel maden arzı ve proje gelişimi için önemli riskler oluşturuyor. Örneğin en büyük bakır madeni üreticilerden Freeport Peru hükümeti tarafından ulusal karantina programı kapsamında; Güney Amerika’daki Corro Verde Geçici olarak üretimlerini durdurdu. Capital Economics yorumunda Covid-19 kaynaklı duruşların sona erip, yeniden üretim sinyalleri gelinceye kadar bakır talebi yok denecek kadar az seviyede hareket edeceğini belirtti. Bununla birlikte Şili’deki bakır madencisi Codelco, önlemlerin alındığını ve hükümetin açıkladığı ulusal bir olağanüstü hal durumuna uymak için operasyonları ölçeklendirmek için bir plan hazırladığını söyledi. Codelco ayrıca, Reuters'e bakır satışlarının ve sevkiyatlarının henüz koronavirüsün yayılmasından etkilenmediğini de doğruladı. Şili’nin bakır komisyonu Cochilco, koronavirüs etkisi nedeniyle 2020 için fiyat tahminini önceki 2,85 $/lb’den 2,40 $ / lb’ye düşürürken; 2021'de bakır fiyatında bir toparlanma öngördüğünü belirterek 2,90 $/lb olan önceki tahminini 2,95 $/lb olarak revize etti. Fitch mart ayı raporunda, Çin hükümetinin yılın ikinci yarısında altyapı projelerine öncelik vererek ve vergi avantajları oluşturarak bakır fiyatlarını yükseltmesini beklediklerini öngörerek; 2020 bakır fiyat tahminlerini 5.700 $/tona yükseltti. Inversting Covid-19’un 2020 yılında özellikle Avrupa bölgesindeki bakır taleplerini ciddi oranda düşüreceğini belirtirken, buna rağmen 2020 ve 2021 yılı ortalam bakır fiyatlarını sırasıyla 2.25 ve 2.75 USD/lb olacağını tahmin ediyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Mart ayını %10.44’lük azalış ile 1.489 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise Mart ayında %6.15’lik artış gösterdi. Bu şekilde alüminyum son üç yılın en düşük seviyelerine gelerek, koronavirüsün yayılması nedeniyle en çok etkilenen ürünlerden biri oldu. Japonya'nın 2020 Şubat ayı itibariyle üç büyük limanında alüminyum stokları bir önceki aya göre % 2,2 düşerek 298.400 ton oldu. Uzmanlar, birçok İtalyan alüminyum üreticisi şu anda kapalı olduğu için, virüsün henüz tam olarak etkilenmediği diğer ülkelerden alüminyum ürünlerine yönelik artan bir talep olduğunu belirtiyor. Rusal, koronavirüsün Ocak 2020'de başlayan son ekonomik aktivite toparlanmalarını etkileyebileceğini ve H2020 için alüminyum piyasası temellerinin daha da kötüleşebileceğini belirtti. Şirket, koronavirüs sorunları hızlı bir şekilde çözülürse ve taşımacılık sektöründen gelen talep artışı ile 2020'de Çin başta olmak üzere talebin% 1,3 artarak 66,1 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Sektör raporlarına göre, Rio Tinto Group'un bir bölümü olan Pacific Aluminium, geçtiğimiz günlerde Yeni Zelanda'daki Tiwai Point alüminyum izabe tesisindeki yüksek enerji ve iletim maliyetleri nedeniyle zararda olduğunu bildirdi. Şirket, artan enerji maliyetlerinin, geçen yıl % 15 civarında düşen zayıf alüminyum fiyatlarından daha zararlı olduğunu kaydetti. Çin alüminyum hurda fiyatları dört aylık artışların ardından %7.4 düşüşle 1.788 $/mt seviyesine geriledi. Avrupa'daki ticari 1050 levha %6.4 düşüşle 2.375 $/mt'a; 5083 levha %4.2 düşüşle 2.786 $/mt'a geriledi. HarborAluminium, 2020 yılının ikinci yarısında Alüminyum fiyatlarının yükseleceğini öngörünüyor. FitchRatings, Alüminyum fiyat ortalamasını 2020 yılı için 2.250 USD/ton’dan 2.050 USD/ton’a ve 2021 yılı için 2.100 USD/ton’dan 2.250 USD/ton’a revize etti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Mart ayını %7.57’lik azalış ile 11.235 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise Mart ayında %2.39’luk azalış gösterdi. Endonezya Enerji ve Mineral Kaynaklar verilerine göre ülke, bu yıl nikel pik demir ve ferronikel gibi işlenmiş nikel üretiminin 2,02 milyon ton olmasını bekliyor. Verilere göre nikel matte üretiminin ise 78.000 ton olması öngörülüyor. Geçen yıl Endonezya 1,19 milyon ton işlenmiş nikel ve 71.000 ton nikel matte üretmişti. Uzmanlara göre; İtalya, Avrupa'daki paslanmaz çelik ürünleri için en büyük pazarlardan biri konumunda idi. İtalya’nın kilitlenmesi nedeniyle, paslanmaz çelik sektörüne olan güven Avrupa çapında büyük bir darbe aldı. Bunun sonucunda, nikel talebi de azalacak ve fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı yaratacak. Diğer yandan dünyanın en büyük nikel üreticisi konumunda olan Filipinlerdeki iki önemli üretici olan Nickel Asia ve Global Ferronickel; Surigao del Norta eyaletindeki koronovirüs salgını tedbirleri kapsamında faaliyet duruşlarına gideceğini doğruladı. Bu önemli arz daralmaları fiyatlar üzerinde yükseliş baskısı oluşturabilir. Outokumpu paslanmaz çelik Nisan ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için 5 EUR/ton azalış, 304 kalite için 73 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 139 EUR/ton azalış ile açıkladı. Focus Economics 2020 yılı son çeyrek nikel fiyat tahminini 14.383 USD/ton olarak açıklarken, 2021 yılı son çeyreği için de 14.761 USD/ton olacağını öngörüyor. FitchRatings ise 2020 ve 2021 ortalama fiyat tahminini 14.000 USD’ton olarak sürdürdü.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Mart ayını %7.46’lık azalış ile 1.868 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise Mart ayında %2.86’lık azalış gösterdi. Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubuna (ILZSG) göre, 2019'da keskin bir şekilde azalan küresel çinko açığı; 2020'nin ilk çeyreğinde birçok Çinli şirketin (inşaat ve otomotiv sektörlerinde) virüs nedeniyle faaliyetlerini durdurması sonucu azalan tale pile düzleşti. Bununla birlikte, Çin rafine çinko üretimi Şubat ayına kadar yıllık bazda %13 büyüdü. Bunun başlıca nedeni çinko konsantrelerini metale dönüştürmek için uygulanan işleme maliyetlerinin nispeten düşük kalmasıydı. Artan sayıda ülkenin koronavirüs salgınını yavaşlatmak için sert önlemler alması ile çinkonun Avrupa’daki ticaret faaliyeti büyük ölçüde durdu. Bu sebeple yavaşlayan ekonomik koşullarda çinko fiyatı düşük seviyede kalmaya devam edecek. Fitch analistleri, Covid-19 salgınının bir birleşimi olarak 2020 çinko fiyat tahminlerini ton başına 2.450 USD'den ton başına 2.250 USD'ye düşürdü. Fitch’e göre kısa vadede fiyatlar düşmeye devam edecek. Bununla birlikte, Fitch analistleri, Çin'deki yılın ikinci yarısından itibaren talebi yükselteceğini ve bu sebeple fiyatların özellikle 3.çeyrek ile birlikte artacağını öngörüyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Mart ayını %8.35’lik azalış ile 1.712 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise Mart ayında %4.90’lık artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %11.10’luk azalış ile 14.401 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %17.23’lük azalış gösterdi. Kalay stoklarının düşüşe devam etmesi, piyasalar tarafından riskli olarak algılanıyor. CRU Group’a göre göre, kalay fiyatları COVID-19 koronavirüs salgınının piyasa üzerindeki kısa vadeli etkisine rağmen bu yıl hafif bir yükseliş gösterecek. Arz konusuna bakıldığında, Uluslararası Kalay Birliği, küresel rafine edilmiş üretimin, Çin'deki düşük çalışma oranları nedeniyle 2019 yılında %6.6 oranında düşerek 334.400 mt'a gerilediğini söyledi. Ancak 2020'de talep arzdan daha fazla etkilenecek. Zira, Çin’deki bazı izabe tesislerinin bir kısmı tekrar üretime başladı. Uzmanlara göre, hem arz hem de talep tarafında nakliye ve operasyonlardaki daha fazla yavaşlama, işleri güneye doğru itebilir. Çin’deki kapanan limanlar nedeniyle konteynerlerin halen ülkede beklemesi sorun teşkil ediyor. TradeEconomics’in 2020 yılının 4. çeyreği için ortalama fiyat beklentisi Kurşun ve Kalay için sırasıyla, 1.467 ve 12.834 USD/ton olarak gerçekleşti.

Demir Cevheri fiyatları, Mart ayını yatay bir hareket ile %1.8’lik düşüş ile 82.5 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Piyasa haberlerine göre; CELSA uzmanları, Vale'nin daha fazla demir cevheri üretmesinin ve Çin'de hurda tüketiminin artmasının fiyatlar üzerinde baskı uygulamaya devam edeceğini, koklaşabilir taş kömürü fiyatlarının ise kısa vadede yumuşak seyretmesinin beklendiğini belirtirken; hurda tarafında Çin'den, Avrupa'dan ve Orta Doğu'dan gelen talebin fiyatlar üzerinde artış baskısı oluşturduğunu ifade etti. Banchero Costa uzmanları, navlun oranlarının dibe yaklaştığını, siparişlerin sınırlı kalması nedeniyle sevkiyatların yavaşladığını belirtti. Uzmanlara göre; başlıca emtialardan olan demir cevher talebi, Brezilya'daki Brumadinho barajının çökmesi nedeniyle geçtiğimiz yılın ilk yarısında, büyük oranda etkilendi. Temel göstergeler olumlu görünse de, Corona virüsünün piyasaları nasıl etkileyeceği net değil. Çin Corona virüsünün iç piyasaya etkisi nedeniyle tekrar ihracata yönelecek. Corona virüsünün küresel demir cevheri piyasasına etkisiyle alakalı olarak, uzmanlar demir cevheri talebinin ilk ani düşüşün ardından toparlanma göstermesini bekliyor. Bununla birlikte, Çin'deki çelik tesislerinin stoklarının sevkiyatı gerçekleştirilemeyen ürünlerden dolayı oldukça fazla olduğu ve Çinli ihracatçıların fiyatlarda düşüş beklediği öğrenildi. Ayrıca Çin'den Akdeniz bölgesine ilk kütük teklifleri duyuldu. Sonuç olarak, tüm uzmanlar Çin'in ihracat piyasasına yöneleceği konusunda hemfikir. Diğer bir görüş ise Çin'in Hong Kong ve Singapur gibi yakın bölgelere önemli miktarda inşaat demiri ihraç etmeye başlaması sebebiyle ihracat hacmini daha da artıracağı. Corona virüsünün etkisine yönelik en iyi ihtimal tüm dünyada iki ay süreyle iş kaybı yaşanacağı, dünyanın kendine olan güvenini kaybedeceği ve büyük olasılıkla Çin'in büyük oranda etkileneceği, en kötü ihtimal ise borsada olduğu gibi çelik sektöründe 2009 yılına benzer bir tablo görüleceği yönünde. İnşaat demiri talebine ilişkin görünüm belirsizlikler sebebiyle iyimser fakat temkinli. Uzmanlar, kış aylarını geride bırakırken talepte bir artış beklenebileceğini ve Avrupa'da yeni kota dönemi yaklaşırken sevkiyatlar yapılacağını söyledi. Bu gelişmelerin fiyatlara artış baskısı oluşturacağı düşünülüyor. Üreticiler hakkında ise hurda ve inşaat demiri fiyatları arasındaki makasın daraldığını, talebin ise politik ve ekonomik sebeplerin yanı sıra Corona virüsü sebebiyle olumsuz etkilendiği belirtildi. Mevcut kar marjlarından dolayı hurda ve demir cevheri fiyatları düşmediği sürece fiyatların dip seviyeye yakın bir yerde yükseldiği belirtti. Diğer yandan, hammadde tedarikçileri konusunda; Batı'da imalatın arttığı görülürken, kısa vadede fiyat beklentisinin mevcut koşullardan dolayı azalış yönlü olacak. Uzmanlara göre; ABD'nin hem yerli hem Türkiye'den ithal inşaat demirine olan talebi hakkında ise, ülkede yerli uzun mamul talebinin iyi ve istikrarlı gittiğini, Türk çelik üreticilerinden de bazı alımlar olduğunu söyledi. Mart ayında ABD'de yerel inşaat demiri fiyatlarının yükselmesi halinde, Türkiye'den yapılan alımların artabileceği de dile getirildi. Hurda fiyatlarına bakıldığında ise fiyatların değişken olmaya devam etmesini bekleniyor. Belirsizliklerin ve korumacı önlemlerin fiyatları etkilediği ve bunun önümüzdeki dönemde de fiyatların seyrinde rol oynayacağını da belirtildi. Nötr bir durumda demir cevheri fiyatlarının 75-90$/mt, hurda fiyatlarının ise 240-280$/mt aralığında yer almasını öngörülüyor.

Plastik ve  Kauçuk :
Mart ayında yurtiçi plastik piyasasında; petrol fiyatlarındaki keskin düşüşün de etkisi ile ortalama %3.91’lik azalış görülürken, en yüksek azalış %6.68 ile PE’de görüldü. Yurtdışı PA piyasasında ise Mart ayında %0.53’lük artışlar görüldü. Chemorbis haberlerine göre, Poliolefin fiyatları Şubat ayının ikinci yarısından bu yana gevşeme eğilimli seyretti. Bu durum virüsün vurduğu Çin’deki eğilimle paralellik gösterdi. Orta Doğu’daki planlı bakım çalışmalarının belirli PP ve PE türlerinde arzı sınırlaması, zayıf maliyetlerin etkisini bertaraf etti ve indirimleri mütevazı tuttu. Son günlerde ise, Nisan beklentilerinin çoğu bir dizi düşüş faktörü etrafında şekillenmiş durumda. Bu faktörler arasında tarihi düşükleri gören ham petrol fiyatları, tüketime ilişkin kasvetli tablo ve global bir resesyon endişesi yer alıyor. Söz konusu faktörlerin tamamının ardında COVID-19 pandemisinin etkileri yatıyor. Global petrol fiyatları, bu hafta ortasında neredeyse 20 yılın en düşük seviyelerine sahne oldu. Petrol kontratları son dönemde talebe dair artan kaygılar ve süregelen pandeminin global durgunluğa sebep olabileceği ihtimaliyle peş peşe geriledi. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’na göre, Avrupa ve Asya’da ortalama spot nafta fiyatları ChemOrbis’in veri toplamaya başladığı 2007 senesinden bu yana görülen en düşük seviyelerde seyretti. Türkiye’de faaliyet gösteren büyük ölçekli bir sanayici, “Olefin fiyatlarının nafta üzerindeki primi son günlerde belirgin biçimde büyüdü. Bu da propilen ve etilen fiyatlarının bir noktada gerilemesi gerektiği anlamına geliyor. Avrupa monomer kontratlarında Nisan için hatırı sayılır düşüşler bekliyoruz. Bu durum da kaçınılmaz şekilde türev PP ve PE piyasalarına yansıyacaktır,” yorumunu yaptı. ChemOrbis verilerine göre, son günlerde Avrupa’da propilen-nafta farkı 625$/tona vurdu. Bu rakam Haziran 2019’dan bu yana görülen en ciddi prime işaret ediyor. Benzer şekilde etilen-nafta farkı da neredeyse 500$/tona dayandı ki; bu da geçen yılın Eylül ayından beri görülen en geniş farka işaret ediyor. Türkiye’deki halı imalatçıları dünya genelindeki önlemler ve karantinalar sebebiyle ihracat piyasalarından sipariş iptalleri almaya başladıklarını bildiriyor. Oyuncular şöyle diyor: “Güney bölgelerdeki bazı PP elyaf işleyicileri işletim oranlarını düşürmeyi veya fabrikalarını geçici olarak durdurmayı düşünüyor.” Ayrıca, Türkiye’de birçok hazır giyim markası artan vaka sayısı ile birlikte tedbiren geçici bir süreliğine mağazalarını kapatma kararı aldı. Dolayısıyla ilerleyen günlerde tekstilde yurtiçi tüketimin de azalması olası. Bir imalatçı, “PP elyafın bu koşullar altında daha fazla baskı altında olduğunu söyleyebiliriz. Fiyatlar şimdilerde rafya üzerinde 110$/ton civarı bir prim taşıyor ve Nisan’da bu farkın kapanacağına kesin gözüyle bakılıyor,” şeklinde konuştu. Çin ve Güneydoğu Asya’da, ithal PS ve ABS fiyatları virüs kaynaklı talepsizlik ve gerileyen ham madde maliyetleri nedeniyle düşmeye devam etti. Oyuncular, Çin’de sanayi faaliyetlerinin az da olsa arttığını bildirse de, Asya genelinde talebin zayıf kaldığını belirttiler. Güneydoğu Asya’da bir üretici, “Çoğu Güneydoğu Asya ülkesinin karantina altında olması ihracat faaliyetlerimizi vurdu. Bu arada, petrol fiyatlarındaki çakılma ham madde maliyetlerini aşağı çekti. Alıcılar son fiyat indirimimize rağmen halen daha düşük karşı teklifler veriyor.” dedi. ChemOrbis Fiyat Endeksi’nin haftalık ortalama verilerine göre, CIF Çin/Güneydoğu Asya bazındaki enjeksiyonluk kristal ve antişok fiyatları Mart 2009’dan beri görülen en düşük seviyelerine inmiş bulunuyor. Bu arada, ithal ABS fiyatları ise son 4 yılın en düşük seviyesinde yer alıyor. ChemOrbis Fiyat Endeksi’nin haftalık ortalama verileri, CIF Çin/Güneydoğu Asya bazındaki enjeksiyonluk kristal, antişok ve ABS fiyatlarının Ocak başındaki seviyelere kıyasla %10-12 düşüş kaydettiğini gösteriyor. Öte yandan, ham madde piyasaları daha belirgin düşüşlere sahne oldu. Veriler, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören Batı Teksas Petrolü (WTI) kontratlarının Ocak ayı başından beri %61’lik keskin bir düşüşe sahne olduğunu gösteriyor. Bu arada, CFR Çin bazındaki spot stiren ve bütadien fiyatları da aynı dönem içinde %36-37 değer kaybetmiş bulunuyor. Çoğu oyuncu, azalan maliyetler ve COVID-19 nedeniyle piyasadaki zayıf havanın yakın vadede devam edeceğine inanıyor. Tayvanlı bir üreticiden bir kaynak şu yorumda bulundu: “Coronavirüsün global ekonomi üzerindeki etkileri nedeniyle PS fiyatlarında sürdürülebilir bir toparlanma beklemiyoruz. Çoğu ülke COVID-19’un yayılma hızını yavaşlatmak için karantina gibi eşi benzeri görülmemiş önlemler alıyor. Bu durum global ticareti baltalıyor.” Bölgedeki bir tüccar da şöyle konuştu: “ABS’e yönelik talep zayıf kalacak gibi görünüyor, zira bu ürün ticari ve binek araçlardaki çeşitli dış ve iç parçaların imalatında kullanılıyor. Salgın otomotiv sektörünü ciddi ölçüde vurdu.” Bu arada, diğer bazı oyuncular, Güneydoğu Asya PS piyasalarının Ramazan ayının yaklaşmasıyla toparlanabileceğine inanıyor. Bölgedeki bir satıcı, “Nisan ayında talepte iyileşme görmeyi bekliyoruz, zira müslüman ülkeler Nisan ayında oruç tutmaya başlayacak,” dedi. Endonezya ve Malezya büyük ölçüde Müslüman nüfus barındırıyor. Oyunculara umut veren bir diğer faktör olarak, Çin’de COVID-19 vakalarında görülen azalma gösterilebilir.

Kağıt ve Kereste :
Yurtiçi kağıt fiyatları Mart ayında ortalama %6.43’lik artışlar görülürken, yurtiçi üreticilerin satış fiyatlarını Nisan ayında %12 ila %23 oranında artış ile açıkladıkları görüldü. Buna göre yurtiçi kağıt endeksi bir önceki yılın Aralık ayına göre %8.40 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %8.35 artış yönünde gerçekleşti. Global piyasalara baktığımızda; NIKKEI ve TOPIX Kağıt Hamuru & Kağıt endekslerinde Mart ayında ortalama %4.81 artış görüldü. Bu şekilde ortlama endeks bir önceki yılın Aralık ayına göre %10.26 azalış olarak gerçekleşti. Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği (OMÜD); sektörün üretimi olan oluklu mukavvanın (kutu, koli), toplum açısından vazgeçilmez olan endüstri, gıda, temizlik, hijyen ürünleri ve tıbbi malzemeler gibi acil öncelikli ihtiyaçların ambalajlanmasında, taşınmasında ve depolanmasında kullanıldığını ifade ederken; bu sürecin aksamaması için sektör olarak var güçleriyle çalıştıklarını belirtti.

Yurtiçi kereste piyasasında Mart ayında fiyatlarda ortalama %1.12 oranında azalışlar görülürken, global kereste fiyatları ise Mart ayını %30.27 oranında düşüşle kapattı. Yeni Zelanda ve Avrupa'dan gelen arzın azalması nedeniyle tomruk fiyatlarının yükseldiği Çin'de korona virus kaynaklı kapanma ve üretim duruşlarının etkisi ile odun işleme endüstrisi, mobilya endüstrisi ve kağıt endüstrilerinin üretimleri sırasıyla% 2,30,% 2,48 ve% 1,91 oranında azaldı.

Enerji ve Petrol :
Elektrik fiyatları 2.çeyrek fiyatlarında ve BOTAŞ’tan yapılan açıklamaya göre Nisan ayında doğalgaz fiyatlarında değişikliğe gidilmedi. Yurtiçi pompa fiyatları Mart ayında motorin için %13,14’lük azalış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları %22.68 oranında azaldı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, bu yıl ve 2021'e yönelik ham petrol varil fiyatları öngörüsünü aşağı yönlü revize etti. Fitch Ratings'ten yapılan açıklamada, dünya genelinde hızla yayılan Covid-19 nedeniyle kısa dönemde küresel ekonomik görünümün ve petrol talebinin zayıfladığına işaret edilirken bunun, petrol piyasasında yüksek miktarda arz fazlasına neden olduğu vurgulandı. Düşen talep ve artan arz nedeniyle petrol piyasasının baskı altında olduğuna dikkat çekilen açıklamada, Avrupa ve ABD'deki karantinalar nedeniyle önemli derecede azalan petrol tüketiminin düşük ekonomik faaliyetlere neden olduğu belirtildi. Günlük petrol talebinin bu yıl geçen yıla göre birkaç milyon varil azalmasının beklendiği kaydedilirken, küresel petrol tüketiminin %35'ini oluşturan jet yakıtı ve benzinin karantinalardan büyük ölçüde etkileneceği aktarıldı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve müttefiklerinden oluşan OPEC+ adlı grubun ek üretim kesintisine gidememesi nedeniyle bu ay üretimlerinin artacağına dikkat çekilirken örgütün petrol üretiminin kısa dönemde günlük 3 milyon varil artmasının tahmin edildiği bildirildi. Fitch, Brent türü ham petrolün varil fiyatı öngörüsünü bu yıl 41 dolardan 35 dolara indirirken gelecek yıl için ise 48 dolardan 45 dolara düşürdü. ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün varil fiyatı beklentisi de bu yıl 38 dolardan 32 dolara, 2021 için de 45 dolardan 42 dolara çekildi. Moody's, petrol ve doğal gaz fiyatlarının bu yıl düşük kalmaya devam etmesinin beklendiğini duyurdu. Moody's'ten yapılan açıklamada, dünya genelinde koronavirus (Kovid-19) kaynaklı ekonomik zararın yılın ikinci çeyreğinde süreceğinin tahmin edildiği belirtilirken, ekonomik temellerin yılın ikinci yarısında düzelmesinin öngörüldüğü kaydedildi. Dünya genelinde petrol ürünleri talebinin sert düştüğüne dikkat çekilen açıklamada, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkelerin anlaşamamasının fiyatlarda aşırı dalgalanmaya neden olduğu vurgulandı. Petrol fiyatlarının 2020 boyunca düşük kalmaya devam etmesinin beklendiğine yer verilen açıklamada, arzın azalmaya başlamasıyla petrol piyasasının yeniden kendini dengeleyebileceği aktarıldı. Açıklamada, talepteki toparlanmayla ilgili belirsizliklerin devam ettiğinin altı çizilerek, petrol fiyatlarının 2021'de zayıf kalmasının da olası olduğu bildirildi. Moody's, Brent türü ham petrolün varil fiyatının bu yıl 35-40 dolar bandında, gelecek yıl ise 45-50 dolar bandında seyredeceğini öngörüyor. Barclays'ten yapılan açıklamaya göre, bu yıl dünya genelinde en yaygın kullanılan Brent türü ham petrolün varil fiyatının 31 dolar, ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi varil fiyatının ise 28 dolar olması bekleniyor. Koronavirüsün (Kovid-19) etkileri azalana kadar fiyatların baskı altında kalması beklenirken, bu şartların devam etmesi halinde Suudi Arabistan ve Rusya gibi önemli petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerin bile fiyatlardaki düşüşe direnemeyeceği tahmin ediliyor. Açıklamada yer alan varil başına 12 dolarlık gerileme öngörülerine göre, fiyatlardaki düşüş nedeniyle ABD hükümeti tarafından ülkede stratejik petrol stoklarının satın alınması da petrol üreticilerinin zararlarını telafi edemeyecek. Küresel petrol piyasasında bu yıl günlük ortalama 5 milyon varillik arz fazlasının oluşacağı, bu miktarın yılın ikinci çeyreğinde ise günlük ortalama 10 milyon varile yükseleceği tahmin ediliyor.

Döviz Kurları :
TCMB 31 Mart 2020 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %5.52’lik artış ile 6.5815 TL; EUR döviz satış kuru bazında %5.12’lik artış ile 7.2237 TL oldu. EUR/USD paritesi ise Mart ayını %0.37’lik azalış ile 1.0976 değerinde kapatmış oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Mart tarihli Beklenti Anketine göre 2020 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 6.45 TL iken, bu anket döneminde 6.51 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla 6.51 TL ve 6.66 TL olarak gerçekleşmiştir. Global tahminlere baktığımızda; Commerzbank Mart raporunda EUR/USD paritesini 2020’Q2, Q3, Q4, 2021’Q1 ve Q2 için sırasıyla 1.10, 1.12, 1.14, 1.16 ve 1.17 olarak tahmin ederken;  Citibank’ın Mart ayı raporundaki tahmini 3 aylık dönemde 1.14, 6 aylık dönemde 1.15 ve uzun vadede 1.20 şeklinde oldu. EUR/USD paritesindeki yükseliş bazlı tahminlerin sebebi ise ABD Merkez Bankası (FED)’nın faiz oranını 2008 krizinin ardından ilk kez sıfıra indirmesi olarak gösterildi.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri :
TUİK verilerine göre, 2020 yılı Mart ayı sonu itibariyle TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması bir önceki aya göre %0,72, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,75, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,18 artış olarak gerçekleşti. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2020 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %0,87, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,22, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,50 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,61 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %10,90, imalatta %7,79, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %18,08, su temininde %5,51 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %7,04, dayanıklı tüketim malında %11,43, dayanıksız tüketim malında %13,25, enerjide %1,53, sermaye malında %9,99 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %0,32 azalış, imalatta %0,91, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,99, su temininde %0,43 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %2,03, dayanıklı tüketim malında %1,35, dayanıksız tüketim malında %1,76 artış, enerjide %6,82 azalış, sermaye malında ise %2,01 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %25,70 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %1,50 ile ham petrol ve doğal gaz olarak gerçekleşti. Buna karşılık tütün ürünleri %46,19, metal cevherleri %20,08, elektrik, gaz üretim ve dağıtımı %18,08 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık en fazla azalış; %22,46 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %14,79 ile ham petrol ve doğal gaz, %3,74 ile tütün ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %7,71, ana metaller %3,39, diğer mamul eşyalar %2,90 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.