Mart 2023 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi konusunda üst kurum kimliği ile hareket eden TÜSMOD olarak; üreticilerimiz, kurumlarımız ve meslektaşlarımız için “Beyaz Masa” oluşturduk. Sosyal sorumluluk olarak gördüğümüz bu projemiz ile üreticilerimizin, kurumlarımızın ve meslektaşlarımız karşılıklı olarak talep, öneri ve şikayetleri ele almalarını amaçlıyor. Bu şekilde hem mesleğimizin itibarı artmış olacak, hem de mesleğimizin ve meslektaşlarımız daha profesyonel hale gelecek. “Beyaz Masa”ya TÜSMOD web sayfası üzerinden ulaşabilirsiniz.

BloombergHT haberine göre; spekülatörler, Çin'in ılımlı ekonomik tahminleri ve bazı ABD’li bankaların iflas etmesinin küresel görünümü gölgelemesiyle demir dışı metallerden vazgeçerek hayati önem taşıyan endüstriyel emtia fiyatlarını aşağı çekti. İnşaat malzemeleri ve otomobillerde kullanılan nikelin uluslararası fiyatları neredeyse dört ayın en düşük seviyesine inerken elektrikli ev aletleri gibi geniş bir uygulama yelpazesinde kullanılan bakır ve alüminyum fiyatları ise iki ayın en düşük seviyesine yakın seyrediyor. AA haberine göre; yılın ilk çeyreği, emtia piyasası için sert dalgalanmaların yaşandığı bir dönem oldu. Küresel ekonomik aktiviteye ilişkin endişeler, Ocak-Mart 2023'te emtia piyasasını etkiledi. Çin'in Kovid-19 tedbirlerini kaldırmasının ardından kontrolsüz şekilde artan vaka sayıları emtia piyasasında risk algısını yükseltirken, FED yetkililerinin sözle yönlendirmeleri ve resesyon endişeleri de yılın ilk çeyreğinde emtia piyasası üzerinde baskı kuran önemli unsurlar arasında yer aldı. Merkez bankalarının "şahin" söylemleriyle emtia piyasasında aşağı yönlü bir seyir görüldü. Dünyanın önde gelen merkez bankalarının, "şahin" politikalarını beklenenden daha uzun süre uygulayabileceği endişelerinin etkileri yılın ilk çeyreğinde hissedildi. Çin ekonomisine ilişkin belirsizlikler de emtia piyasasında öne çıkan unsurlar arasında yer aldı. Fiyat istikrarını yeniden sağlamanın, muhtemelen bir süre daha kısıtlayıcı bir para politikası duruşu gerektireceğini vurgulayan Powell, verilerin toplamının daha hızlı sıkılaşmanın gerekli olduğunu göstermesi halinde faiz artışlarının hızını artırmaya hazır olduklarını kaydetmişti. Küresel çapta bankacılık sektörüne ilişkin sıkıntılar ve para politikalarına yönelik belirsizlikler de ürün bazlı ayrışmalara yol açtı. Yılın ilk çeyreğinde dalgalı bir seyir izleyen değerli metallerde altın öne çıktı. İlk çeyrekte altın %8 ve gümüş %0,7 değer kazanırken, platin %7,2 ve paladyum %18,7 değer kaybetti. Küresel ekonominin 2023'te yavaşlayacağına dair açıklamalar "güvenli liman" olan altına talebi artırdı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, ocak ayında küresel ekonominin zorlu bir yıl ile karşı karşıya olduğu konusunda uyarıda bulunurken, ABD, AB ve Çin'in aynı anda yavaşlaması nedeniyle dünya ekonomisinin üçte birinin resesyona girmesinin beklendiğini kaydetmişti. Küresel çapta resesyon riski ve para politikalarının seyrine ilişkin endişeler ve belirsizlikler de altın fiyatlarını destekledi. Fed'in faiz artırımlarını yavaşlatacağı beklentileri de altının yükselmesinde önemli bir faktör olarak öne çıktı. Çin Merkez Bankası'nın altın rezervlerini artırmaya devam ettiğine yönelik haberler de altın fiyatlarını olumlu etkiledi. SVB ve Signature Bank'ın iflasının ardından da yatırımcılar, altın ve gümüş gibi güvenli limanlara yöneldi. Analistler, küresel piyasalarda artan risk algısının altın ve gümüşe olan talebi artırdığını söyledi. Yılın ilk çeyreğinde baz metallerde de sert hareketlerin hakim olduğu dalga boyu yüksek bir seyir öne çıktı. Bu dönemde tezgah üstü piyasada bakır %6,8 ve alüminyum %1,3 değer kazanırken, kurşun %8,9, nikel %23,3 ve çinko %2,7 değer kaybetti. Çin'in katı Kovid-19 sınırlamalarını gevşetmesiyle konut sektörüne ilişkin teşvikleri özellikle bakıra olan talebi artırdı. Bakırda arza yönelik endişeler de öne çıktı. Merkezi Kanada'da bulunan doğal kaynaklar şirketi Teck Resources'un bakır üretimi, geçen yılın 4. çeyreğinde düşüş kaydetti. Kanadalı First Quantum'un, Panama'da işlettiği bakır madeni konusunda Panama hükümetiyle yaşadığı sorunlar da arz endişelerini tetiklemişti. First Quantum, "Panama hükümeti tarafından ülkedeki bir limana metali yüklemesi engellendikten sonra Cobre Panama madenindeki bakır işlemeyi durdurmak zorunda kaldığını" açıklamıştı. Bu olay, şirket ve Panama hükümeti arasında geçen yılın sonlarında bir vergi anlaşmasına varmak için yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra oldu. Cobre Panama madenindeki üretim, dünyadaki bakır üretiminin %1,5'ini oluşturuyor. Singapur merkezli Trafigura şirketi, Çin'in talebindeki toparlanmanın zaten düşük olan bakır stoklarını tüketme riski taşıdığından bakır fiyatlarının bu yıl rekor seviyeye çıkabileceği öngörüsünde bulunurken, Goldman Sachs analistleri, Çin'in şubat ayında gösterdiği yüksek talebi yinelemesi durumunda dünyanın bu yılın üçüncü çeyreğinde ciddi bir bakır krizine girebileceğini açıklamıştı. Goldman Sachs'a göre, Çin'in bakır talebi, geçen ay yıllık bazda %13 arttı. Şili'de bakır üretiminin şubatta yıllık bazda %3,7 azalması da arza yönelik endişelere neden oldu. Avrupa Birliği (AB), Avrupa Kritik Ham Madde Yasası'nda bakır ve nikeli stratejik metaller olarak belirledi. AB'nin bu kararı bakıra olumlu yansırken, nikelde ilk çeyrekte düşüşler kaydedildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu araştırması, nikel üretiminin 2022'de arttığını ortaya koyarken, Singapur'da bulunan emtia şirketi Trafigura'ya ilişkin çıkan haberler nedeniyle nikel piyasasında sert dalgalanmalar görüldü. Uluslararası Nikel Çalışma Grubu, küresel nikel pazarında arz fazlası olduğunu ortaya koydu. Veriler, küresel çinko pazarındaki açığın 2022'de arttığını, toplam rafine üretimin oranının da gerilediğini gösterdi. Enerji fiyatlarındaki değer kaybı da ilk çeyrekte alüminyuma olan talebi artırdı. Analistler, "Fransa merkezli alüminyum izabe tesisi Aluminium Dunkerque'nin enerji fiyatlarının düşmesiyle üretimini tam kapasiteye çıkardığına" dair haberlerin, alüminyumdaki ekonomik aktiviteye ilişkin olumlu bir gelişme olarak algılandığını söyledi. Yılın ilk çeyreğinde enerji emtiaları sert düştü. Söz konusu dönemde Brent petrol %5,3 ve New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gaz %50,5 azalış kaydetti. Dünya ekonomilerindeki resesyon beklentisi, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin'de ekonomik ve talebe yönelik toparlanmaya ilişkin karışık sinyaller belirsizliğe yol açarken, ABD'de petrol stoklarının artması Brent petrol üzerinde baskı oluşturdu. Brent petrol fiyatlarındaki düşüşte, ABD'nin stratejik petrol rezervinden piyasaya petrol satışı yapacağına ilişkin haber akışı etkili oldu. Doğal gaz yılın ilk çeyreğinde, Mayıs 2021'den itibaren ilk defa 2 doların altını gördü. Doğal gaz fiyatlarındaki düşüşte, doğal gaz tüketimini nispeten düşük tutan hava şartları, bu nedenle birçok ülkede gaz depolarının yeniden doldurulması ve daha fazla sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatı etkili oldu. Özellikle maliyet nedeniyle daha az üretim yapan sanayide doğal gazda tasarruf sağlanması fiyatların düşüşünü etkilerken, enerji krizinin şimdilik geri planda kalması da fiyatlardaki düşüşü tetikledi.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve Saygılarımla.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Mart ayını %1.02’lik artış ile 8.933 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %0.98’lik artış gösterdi. Analistlere göre, Bakır fiyatları, bir yandan enflasyon endişelerinin yeniden canlanmasıyla güçlenen ABD doları ve diğer yandan Çin'in fabrika faaliyetlerindeki büyümedeki yavaşlama nedeniyle baskıladı. Fitch Ratings, global metal ve madencilik fiyat tahminlerini kısa ve orta vade için yukarı yönlü revize etti. Kurum ortalama Bakır fiyat tahminini 2023 için 8.000 dolar/tondan, 8.800 dolar/tona yükseltirken; 2024, 2025 ve 2026 için tahminini sırasıyla; 8.000 , 8.000 ve 7.000 olarak revize etti. 2023-2025 dönemi için bakır fiyat tahminlerinin yükseltilmesine neden olarak piyasadaki arz-talep dengesini gösteren Fitch, Çin ekonomisinin yeniden açılması ile kısa vadeli talepte büyümenin desteklendiğine işaret etti. Citi, temel metallerin fiyatlarının tahminlerini güncelledi. Buna göre önümüzdeki üç ay için bakır fiyat beklentisini 8.500 dolar/tondan 8.000 dolar/ton’a düşürdü. 0-6 ay için bakır fiyat beklentisini ise 8.500 dolar/tondan 9.000 dolar/ton’a çıkardı. Ekonomim haberine göre, Dünyanın en büyük özel metal tüccarlarından Trafigura’nın tahminine göre, Çin talebindeki toparlanma zaten düşük olan stokları tüketme riski taşıdığından, bakır fiyatları bu yıl rekor bir seviyeye yükselecek. Güç kabloları ve elektrikli arabalardan binalara kadar her şeyde kullanılan bakırın küresel stokları, son haftalarda hızla düşerek 2008'den bu yana en düşük seviyelerine indi. Singapur merkezli Trafigura'nın metal ve mineraller eş başkanı, Bakır fiyatlarının, Mart 2022'de ulaşılan ton başına 10.845 doları muhtemelen aşacağını ve hatta 12.000 doları görebileceğini söyledi. Jefferies Group, Bakır fiyatının 2023'te pound başına 4,10 $ ve 2024'te pound başına 4,75 $ olacağını tahmin ediyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Mart ayını %1.65’lik artış ile 2.336 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %6.13’lük azalış gösterdi. Goldman Sachs bugün yayınladığı raporda alüminyum için 3, 6 ve 12 aylık hedef fiyatlarını aşağı yönlü revize etti. Daha önce aluminyum için 3, 6 ve 12 aylık beklentilerini 2850, 3100 ve 3750 dolar/ton olarak veren Goldman Sachs, bunları 2650, 2800 ve 3200 dolar/ton olarak güncelledi. Alüminyum için LME ortalama fiyatı beklentisini de 3125 dolardan 2700 dolar/tona indirdi. Goldman Sachs, kısa vadeli beklentilerini aşağı yönlü revize etse de LME'de alüminyum için ortalama fiyatın 2024 ve 2025'ten 4500 ve 5000 dolar/ton olacağı beklentilerini sürdürdü. Fitch, ortalama Alüminyum fiyatı için 2023 ve 2024 tahminlerini 2.500 dolar/ton olarak korudu. 2025 beklentisini 2.250 dolar/ton’dan 2.500 dolar/tona çıkardı. Citi, 0-3 ay için alüminyum fiyat beklentisini 2.700 dolar/tondan 2.400 dolar/tona çekerken, zayıf makro risk iştahı görüyor. Citi, önümüzdeki üç ay için Çinko fiyat beklentisini 2.900 dolar/tondan 2.700 dolar/tona revize etti. Jefferies, Alüminyum fiyatlarının 2023'te pound başına 1,07 $, 2024'te pound başına 1,20 $ ve 2025'te pound başına 1,33 $ olacağını tahmin ediyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Mart ayını %7.09’luk azalış ile 23.050 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %0.49’luk artış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Nisan 2023 prim fiyatlarını; 430 kalite için 44 EUR/ton artış, 304 kalite için 258 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 432 EUR/ton azalış ile açıkladı. Fitch, ortalama Nikel fiyatı için 2023 tahminini 20.000 dolar/ton’dan 22.000 dolar/ton seviyesine çıkartırken, 2024 ve 2025 tahminlerini sırasıyla 19.000 dolar/ton ve 17.000 dolar/ton’a yükseltti. Fitch, Endonezya ve Çin'in, (bu yıl potansiyel olarak Endonezya'da yıllık 50.000 tonluk yeni bir izabe tesisini devreye sokma potansiyeli olan Tsingshan da dahil olmak üzere), artan nikel üretimine ana katkıda bulunacağını söyledi. Citi analistleri Nikel fiyat tahminlerini 2023'ün ilk çeyreği için 27.000 dolar/ton’dan 26.000 dolar/ton’a ve ikinci çeyreği için 24.000 dolar/ton’dan 23.000 dolar/ton’a revize etti. Jefferies, 2023 nikel fiyat tahminini pound başına 9,81 $'dan pound başına 9,89 $'a yükseltti.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Mart ayını %4.47’lik azalış ile 2.906 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %35.16’lık artış gösterdi. Fitch, ortalama Çinko fiyatı için 2023 tahminini 2.800 dolar/ton’dan 3.000 dolar/ton’a yükseltirken; 2024 yılı tahminini 2.400 dolar/ton ve 2025 yılı tahminini 2.200 dolar/ton olarak korudu. Jefferies, çinko fiyatlarını 2023'te pound başına 1,38 $ ve 2024'te pound başına 1,48 $ olarak görüyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Mart ayını %3.05’lik artış ile 2.145 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %5.08’lik artış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %3.69’luk artış ile 26.025 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %20.51’lik azalış gösterdi. Citi, 0-3 ay için kalay fiyat beklentisini 24.000 dolar/ton’dan 22.000 dolar/ton’a, kurşun için 2.200 dolar/ton’dan 2.050 dolar/ton’a düşürdü.

Demir Cevheri fiyatları, Mart ayını %3.23’lük artış ile 128 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, TÜSMOD Hurda Demir fiyat endeksi Mart ayında yatay bir seyir izledi. LME Çelik Hurda CFR Türkiye (Platts) fiyatları Mart ayında %5.13’lük artış kaydederken, son 12 aylık değişim %29,32 düşüş yönlü oldu. LME İnşaat Çeliği FOB Türkiye (Platts) fiyatları ise Mart ayında %2.84’lük artış gösterirken, son 12 aydaki değişim %21.44 düşüş yönlü oldu. Fitch, Demir Cevheri ortalama fiyat tahminini 2023 yılı için 85 dolar/ton’dan 100 dolar/ton’a yükseltirken, 2024 ve 2025 yılı tahminini yükselterek sırasıyla 85 dolar/ton ve 75 dolar/ton olarak açıkladı. Demir cevheri, Çin'de engelleme endişesi ve hava koşulları nedeniyle düştü. Dalian ve Singapur'da demir cevheri vadeli fiyatları, cansız güven ortamında yatırımcıların Çin'de sert hava koşullarının inşaat faaliyetlerini bozabileceği ve geçen haftaki fiyat artışının ardından hükümetin müdahale ihtimali nedeniyle düştü. Analistler, Çin'de şiddertli hava koşullarının yanı sıra devlet planlama kurulunun demir cevheri fiyatlarını dizginlemek için başka bir uyarı yayınlamasından duyulan endişenin genel hissiyatı baltaladığını kaydetti. Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, geçen ay demir cevheri stoklama ve spekülatif faaliyetler hakkında birkaç uyarı yayınladı.

Plastik ve Kauçuk:

Mart ayında plastik fiyatlarında ortalama %1.25’lik artış görülürken, en yüksek artış %5.10 ile PP fiyatlarında görülürken, bunu %2.53 ile ABS ve %2.19 ile PS takip etti. En yüksek azalış ise -%4.25 ile PA fiyatlarında görüldü. Chemorbis haberlerine göre; Türkiye’nin ithal ve yurtiçi PVC piyasaları, Şubat sonundan bu yana görülen düşüşlere ara vermedi. Asya piyasalarında gerileyen fiyatların etkisi, bol tedarik ve zayıf talep bu düşüşün arkasındaki ana sebepler olarak gösterildi. Fiyatların düşmeye başladığı geçen aydan bu yana ithal K67 fiyatları %9 (yaklaşık 100$/ton) geriledi. Yurtiçi piyasa aynı dönemde neredeyse %12 (yaklaşık 160$/ton) düştü. Artan stoklar sebebiyle kilit Hindistan piyasasından talebin keskin biçimde azalması, Güney Koreli üreticilerin Mart ayında Türkiye’ye ihracatlarını artırmalarına neden oldu. Kore malı K67 fiyatları, ay ortasında 1000$/ton eşiğinin altını kırdıktan sonra bu hafta CIF 900$/tona ulaştı. Güney Kore malı K67 ön plana çıkıp ithal piyasalarda rekabeti kızıştırırken, Mısır teklifleri de sadece bir hafta içinde 80$/tona kadar gerileyerek piyasanın alt sınırıyla eşleşti. Yurtiçi piyasada, bol tedarik ve zayıf alım iştahı birleşerek yeni düşüşlere neden oldu. Nakit sıkıntıları da piyasadaki zayıf havayı perçinledi. Buna göre, K67 aralığı haftalık bazda 40-60$/ton düşüşle depo teslim Türkiye, KDV dahil 1180-1260$/tonda değerlendirildi. Sıkışık likidite sebebiyle 1100-1150$/ton gibi daha düşük fiyatlar da konuşuldu. ChemOrbis verilerine göre, yurtiçi PVC K67 fiyatları haftalık ortalamada 2022’nin Aralık başından bu yana görülen en düşük seviyelere geriledi. PVC’nin, aşağı yönlü Asya piyasalarına paralel şekilde Nisan’a girerken yeni düşüşler kaydetmesi bekleniyor. Ayrıca, oyuncular Ramazan Bayramı tatili ve seçimlerin yanı sıra, zayıf türev talep ve nakit kısıtlamaları nedeniyle de yaza dek talepte kayda değer bir iyileşme beklemiyor. Aylık bazda yaklaşık %9 oranında gerileyen global petrol fiyatlarındaki son düşüşlerin türev PVC piyasası üzerindeki etkisi izlenecek. Avrupa’dan yeni tekliflerin gelecek hafta itibarıyla açıklanmaya başlaması bekleniyor. Bölgeden fiyatlar, düşen işletim oranlarına rağmen yaklaşan Paskalya tatilinin baskısı altında gerileyebilir. ChemOrbis verilerine göre, Türkiye’nin PP piyasaları Mart’ın ikinci yarısında düşüşlerin başlamasından bu yana 80-100$/ton geriledi. Piyasada havanın yakın vadede zayıf kalması bekleniyor. Ancak, satıcılar keskin fiyat indirimlerinin ardından düşüşleri kontrol altında tutmayı planlıyor. Bunun için Çin ve Türkiye arasındaki farkın 185$/tondan 115$/tona gerilediğine ve yükselen ham petrol fiyatlarına işaret ediyorlar. Yakın vadede beklentiler, PE piyasasındaki talep endişeleri ve yeterli tedarik nedeniyle halen zayıf. Bununla birlikte bazı oyuncular, fiyatların diğer ürünlere kıyasla primini kaybetmesi ve halihazırda dramatik düşüşler kaydetmesi nedeniyle AYPE için dibin yaklaşıp yaklaşmadığını sorgulamaya başladı. Oyuncular, Çin’in ithal PE piyasasının ilerleyen dönemde petrol fiyatlarındaki son artışa yanıt verip vermeyeceğini izleyecek. Gıda ambalajı ve preform şişelere olan talep, Ramazan ayından destekle arttı. Bu ve sınırlı hazır mal tedariki, yakın vadede Türkiye’de yurtiçi şişelik PET fiyatlarını desteklemeye devam edecek. Ayrıca, artan ithal fiyatlar da yurtiçinde satıcıları destekliyor. Polyesterlere gelince, oyuncular artan hammadde maliyetlerini yakından takip ediyor. ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’na göre, global petrol fiyatları üst üste ikinci hafta yükseldi. Bu durum ve sınırlı ithal tedarik piyasada yukarı yönlü bir baskı oluştururken, alıcıların son fiyat artışlarına tepkisi ise şimdiye kadar sınırlı kaldı. Oyuncular, Türkiye’nin PS piyasalarının ay sonundaki dini bayram ve Mayıs’taki seçimler nedeniyle oluşan belirsiz görünüm dolayısıyla Nisan ayında stabil veya düşüş eğilimli seyretmesini bekliyor. Döviz kurlarına ilişkin belirsizlikler oyuncuları diken üstünde tutarken, faaliyetler tüketicilerin ellerindeki malları eritmesi ve yüksek sezonun piyasayı desteklemesiyle yaza doğru iyileşebilir. Yakın vade için, değişken ham petrol piyasalarının gidişatı ve yeni stiren kontratı takip edilecek. Mart ayında stabil veya düşüş eğilimli seyreden Türkiye’nin yurtiçi ve ithal ABS piyasaları, bir yanda zayıf faaliyetler diğer yanda ise yükselen hammadde maliyetleri ve sınırlı hazır mal tedariki arasında kaldı. Türkiye Çin üzerinde büyük bir prim taşısa da, güçlü hammadde maliyetleri fiyatların ilave gerilemesini engelleyebilir. Asyalı satıcılar umutlarını Çin’deki kademeli iyileşmeye bağlarken, sıkışan marjlarına işaret ettiler. Yurtiçi ABS için, sınırlı tedarikin zayıf talebi dengeleyip dengelemeyeceğini zaman gösterecek.

Enerji ve Petrol:

BOTAŞ'ın internet sitesinde Nisan ayına ilişkin tarife tablosu yayımlandı. NTV haberine göre, Doğalgazda nisan ayında geçerli olacak mesken abonelerinin tarifesi sabit kalırken, sanayi aboneleri ve elektrik üretim amaçlı tarifede indirim yapıldı. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine nisanda uygulayacağı satış fiyatı 1000 metreküp doğalgaz için 4 bin 80 lira olarak açıklandı. Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğalgazda 7 bin 124 lira, kademe 2 için ise 9 bin 478 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğalgazın fiyatı 10 bin lira olarak duyuruldu. Bu duruma göre, nisan itibarıyla elektrik üretim amaçlı gazın satış fiyatında %16,67, sanayi kuruluşlarında ise %20,01 indirime gidilmiş oldu. TRT Haber’e göre, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), faaliyet bazlı, nihai ve yeşil tarife tablolarını yayımladı. Buna göre, tüm abone gruplarında %15 indirime gidildi. İlk kademede bulunan mesken abonelerinin tarifesinde kilovatsaat başı fiyat 133,7261 kuruş, yüksek kademede yer alanların tarifesinde ise kilovatsaat başı fiyat 198,7345 kuruş oldu. İlk kademede yer alan ticarethane abonelerinin tarifesinde elektriğin kilovatsaat fiyatı, 232,8404 kuruş, yüksek kademedeki kilovatsaat fiyat da 309,1899 kuruş olarak belirlendi. Alçak gerilim sanayi abonelerinin elektrik tarifesinde kilovatsaat fiyatının 308,5326 kuruş olması kararlaştırıldı. Öte yandan, yeşil tarifede kilovatsaat fiyatı 258,4316 kuruş olarak belirlendi. Mart ayında yurtiçi pompa fiyatları Motorin için %1.26 azalarak 20,37 seviyesine gerilerken, Benzin için %4.20’lik artış ile 21,32 seviyesine yükseldi. Dünya haberine göre, ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), küresel petrol stoklarındaki artışı gerekçe göstererek bu yıla ilişkin petrol fiyatı tahminini aşağı yönlü revize etti. EIA'nın "Mart 2023 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"nda, bu yıl için Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatının 82,95 dolar olacağı tahmin edildi. Bu rakam şubat ayı raporunda 83,63 dolardı. Raporda, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varil fiyatının da bu yıl için 77,10 dolar olacağı öngörüldü. WTI'nın varil fiyatı şubatta 77,84 dolar olarak tahmin edilmişti. Gelecek yıla ilişkin fiyat öngörüleri ise değişmedi. Buna göre, Brent türü ham petrolün varil fiyatının gelecek yıl 77,57 dolar, WTI türü ham petrolün varil fiyatının ise 71,57 dolar olması bekleniyor. Aşağı yönlü fiyat revizyonunda küresel petrol stoklarındaki artışa işaret edilirken, rafinerilerden gelen yüksek ham petrol talebinin yılın ikinci çeyreğinde ham petrol fiyatları üzerindeki aşağı yönlü baskıyı sınırlayacağı belirtildi. Rapora göre, ABD'de günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl yaklaşık 12 milyon 440 bin varil olması bekleniyor. Geçen yıl bu rakam, yaklaşık 11 milyon 880 bin varil olarak kayıtlara geçmişti. Üretimin 2024'te ise 12 milyon 630 bin varile çıkacağı hesaplanıyor. Küresel petrol arzının bu yıl günlük 101 milyon 470 bin varil, gelecek yıl da 103 milyon 20 bin varil olacağı tahmin ediliyor. Raporda, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün petrol ve petrol ürünleri yıllık üretiminin bu yıl günlük 34 milyon 50 bin varile, gelecek yıl günlük 34 milyon 750 bin varile ulaşacağı belirtildi. Grubun ham petrol üretiminin ise bu yıl 28 milyon 630 bin varil, gelecek yıl 29 milyon 290 bin varil olacağı tahmin ediliyor. Küresel petrol talebinin bu yıl günlük 100 milyon 900 bin varile ulaşması bekleniyor. Gelecek yıl bu rakamın 102 milyon 690 bin varil olacağı öngörülüyor. Raporda, küresel sıvı yakıt tüketiminde artış olacağı öngörülse de küresel petrol üretimindeki artışla beraber petrol stoklarının da yükselmesinin fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturacağı belirtildi. Rusya'nın mart itibarıyla üretimini günlük 500 bin varil kesmeye karar vermesine rağmen petrol ve petrol ürünleri satışında alternatif pazarlara yönelmesiyle ülkenin üretimindeki düşüşün beklentilerin altında kalacağı tahmin ediliyor. Rusya'nın petrol ve diğer sıvı yakıt tüketiminin bu yıl günlük 10,3 milyon varile, gelecek yıl ise 10,1 milyon varile düşmesi bekleniyor. Bu rakam geçen yıl günlük 10,9 milyon varil olarak gerçekleşmişti. Citi, 2023 yılı için ortalama petrol fiyatı tahminlerini 5 dolar yükseltti. Brent petrol için ortalama fiyat tahminini 84 dolar olarak belirleyen Citi, Batı Teksas petrolü için ortalama fiyat beklentisini de 79 dolara çıkardı. Petrol fiyatının 100 doların üzerine çıkacağı beklentilerinin abartılı kısa vadeli beklentiler olduğunu savunan Citi, daha düşük talep, daha yüksek arz risklerinin arttığını, bunların yılın ilerleyen bölümünde ve gelecek yıl fiyatları düşüreceğini öngördü. Brent petrolünün 2023 ikinci çeyrekte 89 dolar/varil olacağını öngören Barclays, üçüncü ve dördüncü çeyrek beklentilerini de 96 ve 98 dolar/varil olarak duyurdu. 2024 yılının birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü çeyreği için de Brent petrolünde fiyatların 92, 94, 100 ve 103 dolar/varil olacağını öngördü. Batı Teksas petrolünde fiyatın 2023 ikinci çeyrekte 83 dolar/varil olacağını ve fiyatın 3'ncü çeyrekte 91 dolara, dördüncü çeyrekte 103 dolar/varile yükseleceğini tahmin eden Barclays, 2024'ün çeyrek dönemleri için tahminlerini ise 86, 88, 95 ve 98 dolar/varil olarak ortaya koydu.

Döviz Kurları:

TCMB 31 Mart 2023 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %1.53’lük artış ile 19,19 TL; EUR döviz satış kuru bazında %4.20’lik artış ile 20,88 oldu. EUR/USD paritesi ise Mart ayında %2.63 artarak, 1.0883 seviyesine yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Mart ayı Piyasa Katılımcıları Anketine göre; cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 22,84 TL iken, bu anket döneminde 22,91 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 23,10 TL iken, bu anket döneminde 23,52 TL olarak gerçekleşmiştir. BloombergHT haberine göre, HSBC, seçimler nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın Türk lirasının zayıflayacağını öngördü. Banka daha önce 21 olarak açıkladığı yıl sonu dolar/TL beklentisini 24 seviyesine çıkardı. HSBC CEEEMEA Bölgesi Kur Stratejisti tarafından kaleme alınan raporda bozulan temeller ve TL'nin aşırı değerlendiğine dair işaretlerin kurda bankanın daha önce öngördüğünden daha geniş bir düzeltmeye yol açabileceği belirtildi.  Raporda Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin ekonomi ve para politikasında, Türk lirasının orta ve uzun vadeli görünümünde etkili olabilecek değişiklikler yaratabileceğinin altı çizildi. Türk lirasının döngüsel ve yapısal kırılganlıklarının ortada olduğunu dikkat çeken banka, daha önce hazırladıkları birçok raporda vurguladıkları gibi yüksek negatif faizin, yüksek cari açığın, düzenli sermaye akışlarının yaşanmamasının, düşük döviz rezervlerinin ve liralaşma politikasının sürdürülebilirliğine ilişkin risklerin Türk lirası için öne çıkan zorluklar olduğunu belirtti. Daha önce yılın ikinci çeyreği için 19,5 tahminini paylaşan banka bu tahminini 20 seviyesine çıkardı. Üçüncü çeyreğin sonu itibariyle bankanın dolar/TL beklentisi 20'den 23'e yükseldi. Bankanın raporunda Türk lirasının aşırı değerli olduğuna yönelik saptamalar da yer aldı. Banka raporunda, zayıf temeller göz önünde bulundurulduğunda, bu değerlemenin, dolar/TL'deki görece uzun istikrar döneminden sonra, Türk lirasının görünümünü değerlendirmek için iyi bir araç olduğunu belirtti. Banka kurda Ağustos 2022'den bu yana yavaş bir yükseliş ve baskılanmış tarihsel volatilite ile karakterize edilen yeni bir rejim olduğunu belirtirken, böyle bir rejimin yüksek enflasyon bağlamında Türk lirasının değerlemesi üzerinde sonuçları olduğunu ifade etti. Morgan Stanley ekonomist ve stratejistleri dolar/TL’de seçim öncesinde keskin bir düzeltme beklemezken, kısa vadede risklerin yukarı yönlü olduğunu değerlendirdi. Bloomberg'in haberine göre, kurum 14 Mayıs’taki seçimi kim kazanırsa kazansın ilk aşamada kurun yükseleceğini öngördü. Eurizon SLJ Capital Stratejistleri paylaştıkları bir notta doların gelecek 4 ila 6 çeyreklik dönemde düşüşünü sürdürebileceğini ve %10-15 değer kaybedebileceğini öngördü. Uzmanlar ABD Merkez Bankası'nın şahinliğinin tepe noktasına çok yakın olduğunu ve bankanın sonraki hamlesinin faiz indirimi olacağını belirterek "Fed bu kadar sıkılaşmaya gittiği ortamda ABD'de ve dünyada enflasyon riskleri aşağı yönlü. Dünyanın büyük bölgelerinde zaten baskılanmış olan ekonomik aktivite, ironik bir şekilde, muhtemelen küresel talebin çökmesini önleyecek. Bu senaryo dolarda da önemli bir zayıflamaya işaret ediyor" değerlendirmesini yaptı.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

TUİK verilerine göre, 2023 yılı Mart sonu itibariyle TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması bir önceki aya göre %1,36; bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,38 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %56,48 artış olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre; Yİ-ÜFE (2003=100) 2023 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %0,44, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,25, bir önceki yılın aynı ayına göre %62,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %113,73 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %80,42, imalatta %55,19, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %95,46 ve su temininde %95,48 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %46,96, dayanıklı tüketim malında %54,84, dayanıksız tüketim malında %85,23, enerjide %79,99 ve sermaye malında %51,86 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %1,48 artış, imalatta %2,02 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %13,28 azalış ve su temininde %2,62 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %1,86 artış, dayanıklı tüketim malında %2,03 artış, dayanıksız tüketim malında %4,24 artış, enerjide %9,32 azalış ve sermaye malında %1,28 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en düşük artış; %1,99 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %19,04 ile ana metaller, %30,93 ile metal cevherleri alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri %127,88, içecekler %122,07, diğer metalik olmayan mineral ürünler %103,85 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Aylık en yüksek azalış; %13,28 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme, %4,75 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %0,68 ile ham petrol ve doğal gaz alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık gıda ürünleri %4,64, fabrikasyon metal ürünler, makine ve ekipmanlar hariç %4,12, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %3,78 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.