Savunma sanayimizin öncü firması ASELSAN, askeri ürünlerde elde ettiği bilgi birikimini sivil sistemlere de taşıdı. Türk ordusunun kullandığı her uçak, helikopter ve tankta mutlaka bir ASELSAN ürünü elektronik sistem görev yapıyor. ASELSAN, kritik askeri teknolojileri milli ve özgün olarak geliştiriyor. Dünya savunma sanayi firmaları listesinde 67. sırada yer alan ASELSAN, ilk 50 firma içinde yer almak amacıyla çalışmalara devam ediyor. Hedef ve stratejilerini belir

ASELSAN, Milli Tren geliştirme projesinde, kilit teknolojilerden olan ve ileri güç elektroniği ile bilgi teknolojileri gerektiren Cer Kontrol Sistemi ve Merkezi Kontrol Ünitesi konularında milli ve özgün ürün geliştirmek üzere sahasında uzman tasarım mühendisleri ile görev alacak. ASELSAN’ın geliştireceği sistemler; ağırlık, hacim, güç tüketimi, verimlilik, işletme, servis ve bakım-onarım masrafları yönünden dünyadaki muadil ürünlere göre avantaj sağlayacak. Yenilikçi tasarıma sahip olacak ürünlerin geliştirilmesi aşamasında yurt içi imkânlar en üst seviyede kullanılacak.

Elektronik teknolojisindeki gelişmeler ve elektrikli raylı ulaşım hatlarının yaygınlaşması nedeniyle, raylı araçlardaki elektronik bileşenlerin payı giderek artıyor. Elektronik sistemlerin maliyeti araç toplam maliyetinin yüzde 50’si seviyelerine ulaşıyor.

Türkiye’de üretilen raylı araçların tümünde çekiş sistemleri ve merkezi kontrol üniteleri yurt dışından tedarik ediliyor. Raylı araç sanayisi ağırlıklı olarak mekanik montaj ile sınırlı durumda ve elektronik bileşenlerde kayda değer bir üretim bulunmuyor.

Yüksek hızlı trenler, karmaşık yapıları ile ileri teknolojik bileşenlere sahiptir. Bu bileşenlerden aşağıdaki 9’u kritik teknoloji olarak nitelendirilmektedir:

• Sistem Entegrasyonu

• Araç Gövde Tasarımı

• Boji Tasarımı

• Fren Sistemi Tasarımı

• Merkezi Kontrol Ünitesi ve Bilgisayar Ağları

• Çekiş Kontrol Birimleri

• AC/DC-DC/AC Güç Elektroniği Çeviricileri

• Cer Motoru

• Cer Trafosu

Yukarıdaki kritik teknolojilerden son beş tanesi ileri güç elektroniği ile bilgisayar ve bilgi teknolojileri alanlarında uzmanlık gerektirmektedir.

Merkezi Kontrol Ünitesi

ASELSAN tarafından geliştirecek olan Tren Merkezi Kontrol Ünitesi, ilgili algılayıcılardan gelen gerçek zamanlı verilerin işlenmesi ve koşullara bağlı olarak zamanında doğru kararların verilmesi açısından kritik işleve sahiptir. Mevcut durumda Türkiye’de üretilen raylı araçların tümünde bu kritik teknoloji yurt dışından tedarik edilmektedir.

Merkezi Kontrol Ünitesinin temel görevi, trenin seyir yönetimi kapsamında hızlanma, yavaşlama (frenleme), durma, hız ve rota kontrolü, acil durum yönetimi, yolcu geçişleri, kapı kontrolü, ışıklandırma, iklimlendirme ve yolcu bilgilendirme vb. işlevleri yönetmektir. Diğer bir görevi de trene ilişkin bilgileri (konum, hız, tren durumu) merkezi bir sisteme periyodik olarak iletmesidir.

ASELSAN tarafından geliştirilecek Tren Merkezi Kontrol Ünitesi, raylı ulaşım araçları için kabul görmüş standartlarda tariflenen yüksek emniyet (SIL seviyesi) ve güvenilirlik seviyelerine sahip olacak. Donanım mimarisi, emniyet ve güvenilirlik algoritmaları, uygulama yazılımı tümüyle özgün olarak geliştirilecek olup, gömülü işletim sistemi olarak yüksek emniyet seviyesine sahip işletim sistemi kullanılacak.

Cer Kontrol Sistemi

Cer Kontrol Sistemi, Cer Motoru, Cer Motoru Kontrol/Sürücü Birimi, Cer Trafosu, AC/DC güç elektroniği çeviricilerinden oluşmaktadır. Cer Kontrol Sistemi, merkezi kontrol ünitesinden aldığı bilgilere göre trenin, yolcu konforunu dikkate alarak, katener hatlarından aldığı enerjiyi çeviriciler aracılığıyla kontrol ederek, hareket etmesini ve hızla giden trenin yavaşlamasını ve durmasını sağlamaktadır.

Günümüz raylı ulaşım araçları için çekiş sistemi geliştirilmesinde iki temel yaklaşım bulunmaktadır. Birincisi, çekiş sisteminin çeken-çekilen (lokomotif) araçlara yerleştirilerek tahrik gücünün bir veya iki araç ile sağlanması, diğeri ise çekiş sisteminin dağıtık olarak her bir aracın altına veya üstüne yerleştirilerek tahrik gücünün dağıtılmasıdır (çoklu araçlar). Tahrik gücünün dağıtılarak kullanılması yaklaşımı günümüzde daha çok yolcu taşıma amaçlı raylı ulaşım araçlarında tercih edilmektedir. Çünkü çoklu araçların yüzde yirmi oranında daha fazla yolcu taşıma avantajı sağlanmasının yanında birçok getirisi bulunmaktadır.

Çekiş sistemi dağıtık olan araçlarda, fren sistemleri de dağıtık yapıda olmaktadır. Çekiş ve fren sistemleri dağıtık mimarideki araçlarda tüm birimler arası haberleşmenin gerçek zamanlı ve güvenilir bir şekilde yapılması gerekmektedir. ASELSAN tarafından askeri alanlarda uygulanan güvenilir bilgi işleme ve haberleşme çözümleri Milli Tren ve diğer raylı ulaşım araç geliştirmesi projelerine aktarılacaktır.

ASELSAN, savunma elektroniğindeki bilgi birikimi ve teknolojik altyapısını kullanarak raylı ulaşım araçları için gerekli kritik elektronik teknolojilerinin yerlileştirilmesi amacıyla geliştirme projeleri başlatmıştır. Bu kapsamda TÜBİTAK TEYDEB desteği de alınan Hafif Raylı Araçlar için Çekiş Sistemi Geliştirme Projesi devam etmektedir. Geliştirilen çekiş sistemi, modüler yapıda olup, Milli Tren projesi ve diğer raylı ulaşım araçlarına uyarlanabilecek niteliktedir.

ASELSAN, savunma sanayinde elde ettiği program yönetimi, sistem mühendisliği, tasarım, üretim ve entegre lojistik destek alanlarındaki birikimlerini Milli Tren geliştirme projesine aktarmakla raylı ulaşım araçları sektöründe dünya çapında milli marka yaratılmasını hedeflemektedir. Milli markaya ait ürünler geliştirilirken KOBİ’ler, üniversiteler ve enstitülerimiz başta olmak üzere, yurt içi imkânların en üst seviyede kullanılması hedeflenmektedir. Bu sayede teknolojik olgunluğu yüksek milli raylı ulaşım araçları endüstrisi ve eko sisteminin oluşması sağlanacaktır.

Haberin Kaynağı : Railway Turkey

04.09.2014