Ocak 2024 Emtia Fiyat İndeksi

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi konusunda üst kurum kimliği ile hareket eden TÜSMOD olarak; 6 Şubat depreminin yaralarını sarmak için, “Buy from Türkiye” kapsamında geliştirdiğimiz bir sosyal sorumluluk projemiz olan DAP (Disaster-Affected Producers) projemizi hayata geçirmiştik. Bu proje ile özellikle yurtdışındaki satınalma yöneticilerinin, deprem bölgesindeki üreticilerimize ulaşmasını sağladık. Malatya merkezli Doğu Anadolu, Gaziantep merkezli Güneydoğu Anadolu ve Adana merkezli Çukurova bölge yönetimlerimiz ile bölgedeki ekonominin daha hızlı iyileşmesine destek vermiş olduk. Bu vesile ile hayatını kaybeden tüm meslektaşlarımızı ve vatandaşlarımızı bir kez daha rahmet ve saygıyla anıyoruz.

NTV haberine göre; Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, 2024 yılında emtialar için risk uyarısında bulundu. Fitch Ratings'ten yapılan açıklamada, jeopolitik ve politikanın 2024'te emtialar için en önemli riskler olarak yeniden öne çıktığı aktarıldı. Açıklamada, petrol ve gaz, bakır ve altın dahil olmak üzere çoğu emtia için jeopolitik fiyat priminin devam etmesinin beklendiği ancak ekonomik büyümedeki düşüş ve önemli miktarda yedek petrol kapasitesinin fiyat artışını sınırlayacağı kaydedildi. Fitch'in açıklamasında, petrol, bakır ve alüminyum dahil emtialardaki küresel talep artışının, küresel ekonomik büyümeye ve emlak piyasası istikrar kazanmaya çalışırken Çin'in %5'in altında kalan büyüme tahminine bağlı olarak 2024'te zayıflamasının beklendiği belirtildi. Analistlere göre, zayıf talep, yükseliş yönündeki arz baskılarını zayıflatırken, temel metaller 2024'te zayıf bir yıl bekliyor.

AA'nın analizine göre emtia piyasasında, geçen ay görülen farklı dinamiklerin etkisiyle karışık bir seyir izlendi. Ocak ayında Fed'in para politikasına ilişkin belirsizlikler, jeopolitik riskler, üretim tahminleri, hava ve iklim olayları ile Çin ekonomisine dair gelişmeler emtia piyasasını etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı. Önemli merkez bankalarının faiz indirimlerine ne zaman başlayacaklarına yönelik belirsizlikler varlık fiyatları üzerinde etkili olmayı sürdürdü. ABD'de açıklanan veriler, ülkede iş gücü piyasasının sıkılığını koruduğuna işaret ederken, enflasyonun, beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi varlık fiyatlarını etkileyen ana etkenler olarak öne çıktı. Özellikle merkez bankalarına ilişkin güvercin fiyatlamaların güç kaybetmeye devam etmesi ve dolara talebin artması emtia piyasasında bir taraftan satış baskısına sebep olurken, jeopolitik riskler, kuraklık, üretim ve arza yönelik endişeler ise söz konusu baskıyı törpülüyor. Değerli metaller geçen ay yoğun satış baskısının en fazla hissedildiği emtia grubu oldu. Ocak ayında altının onsu %1.4, gümüş %4, platin %7.3, paladyum %11.2 değer kaybetti. Güçlenen dolar ve tahvil faizlerindeki artış değerli metaller üzerinde baskı oluşturdu. Analistler, FED'in martta faiz indirimlerine başlayacağına yönelik beklentilerin zayıflamasıyla altına olan talebin azaldığını ifade etti. Paladyum fiyatları da elektrikli araçların yaygınlaşmasının normal otomobillere talebi azaltabileceğine dair endişelerle düştü. Küresel imalat sanayi aktivitesine ilişkin belirsizlikler baz metallerde talep endişelerini öne çıkardı. Fiziki piyasada bakır açığının söz konusu olduğunu belirten analistler, Çin'in 2023 yılında kayda değer derecede bakır tükettiğini, bunun da talebin güçlü olduğunu gösterdiğini aktardı. Çin'in zayıflayan inşaat piyasasına rağmen ülkenin askeri ve ulusal güvenlik alanları için de bakır talebinde bulunuyor. Bu ülkenin yanı sıra Avrupa ve Hindistan da yeşil ekonomi ile çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim gibi alanlarda etkili olmak için bakıra yöneliyor. Enerji grubunda da geçen ay sert dalgalanmalar görüldü. Brent petrol %4.6 artarken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gaz %16.5 değer kaybetti. Petrol fiyatları; küresel talepte bu yıl ve 2025'te artış yaşanacağı beklentisi, soğuk havanın etkisiyle ABD'de üretimde düşüş yaşanması ve Orta Doğu'daki jeopolitik gerilimin artmasıyla yükselişe geçti.

Dünya haberine göre; Amerikan yatırım bankası JPMorgan, “2024 Piyasa Görünümü” raporunu yayınladı. New York merkezli banka, raporunda 5 emtia ürününe dikkat çekiyor. İlki petrol : 2023'teki düşüşün ardından Brent petrol fiyatlarının 2024'te büyük ölçüde sabit kalmasını ve 2025'te de %10 daha düşüş göstermesini bekleyen JPMorgan’ın Küresel Emtia Stratejisi Başkanı Natasha Kaneva şu açıklamayı yaptı: "Brent tahminimiz haziran ayından bu yana değişmedi ve 2024'te varil başına ortalama 83 dolar olması bekleniyor. Bu, sağlam arz-talep temelleri ile desteklenecektir. Sürekli ekonomik olumsuzluklara rağmen, güçlü gelişen piyasalar, dayanıklı ABD ve zayıf ama istikrarlı Avrupa'nın desteğiyle petrol talebinin 2024'te günde 1.6 milyon varil (mbd) arttığını görüyoruz." JPMorgan’a göre, petrol piyasasını dengede tutmak için OPEC+ (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) ittifakının muhtemelen üretimi kısıtlamaya devam etmesi gerekecek: “Suudi Arabistan ve Rusya, gönüllü üretim/ihracat kesintilerini 2024'ün ilk çeyreğine kadar uzatacak. Suudi Arabistan’ın ek petrol pompalayacağını ve Rusya'nın ihracatı artıracağını varsayarsak, küresel petrol stokları 2024'te muhtemelen sabit kalacak.” İkinci emtia ürünü de doğalgaz… Bankaya göre, ABD gaz piyasalarında, arz fazlası muhtemelen 2024'te ABD gaz fiyatlarına yönelik yukarı yönlü riskleri sınırlayacak. JPMorgan’ın raporunda altın ve gümüşe özel bir bölüm açılması dikkatlerden kaçmıyor. “Metallere bakarsak, altın ve gümüşün sektörün geri kalanını gölgede bırakacağı tahmin ediliyor” diye başlayan bölümde şunlar yazıyor: “Amerika Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirim döngüsü ve düşen ABD reel getirilerinin, altın fiyatlarını 2024 ortasında yeni nominal zirvelere çıkarması ve dördüncü çeyrekte ortalama 2 bin 175 dolar/ons seviyesine ulaşması bekleniyor. Aynı şekilde, gümüş fiyatları da muhtemelen altını takip edecek ve dördüncü çeyrekte ortalama 30 dolar/ons civarında seyredecek.” JPMorgan'ın Baz ve Kıymetli Madenler Stratejisi Başkanı Gregory Shearer, "Tüm metaller arasında, 2024 yılı boyunca ve 2025'in ilk yarısı için hem altın hem de gümüş için orta vadeli yükseliş tahminine en yüksek kanaate sahibiz, ancak girişin zamanlaması kritik olmaya devam edecek” değerlendirmesinde bulundu. Bankaya göre, tarım piyasalarında fiyat riski, özellikle 2024'ün ilk yarısında, mevcut spot seviyelerin yukarı yönüne doğru ivmeleniyor. Bankanın Tarımsal Emtia Stratejisti Tracey Allen’ın rapora düştüğü not ise şu: “Şeker fiyatlarının 2024 yılında ortalama 0.30 dolar/ lb olacağını tahmin ediyoruz. Buğday fiyatlarının kilo başına ortalama 6.33 dolar olmasını bekliyoruz.”

AA haberine göre; Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) "Büyüme için Temelleri Güçlendirmek" temasıyla hazırladığı Ekonomik Görünüm Ara Dönem Raporu'nu açıkladı. Buna göre, küresel ekonomik büyüme 2023'te direnç gösterdi ve enflasyon beklenenden daha hızlı geriledi. Küresel ekonomi, geçen yıl %3.1 büyüdü. Büyüme, dördüncü çeyrek de dahil olmak üzere yıl boyunca özellikle ABD'de güçlü kalırken, diğer birçok gelişmiş ülkede enerji krizinin de etkilerini yansıtan şekilde daha zayıf oldu. Ekonomik büyüme geçen yıl G20 ülkelerinde %3.3, ABD'de %2.5 olarak gerçekleşti. Avro Bölgesi'nde büyüme %0.5 olurken Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya'da %0.1 daralma görüldü. Ekonomik büyüme İngiltere'de 2023'te %0.3, Fransa'da %0.9, Çin'de %5.2, Hindistan'da %6.7 ve Türkiye'de %4.1 oldu. Brezilya ekonomisi % 3.1, Japonya ekonomisi %1.9 ve Rusya ekonomisi %3.1 büyüme gösterirken, Suudi Arabistan ekonomisi geçen yıl %0.9 daraldı. Küresel ekonomideki büyümenin bu yıl ise %2.9 olacağı, 2025'te finansal koşulların da iyileşmesiyle %3'e yükseleceği öngörülüyor. Söz konusu büyüme öngörüleri OECD'nin geçen kasımda yayımladığı Ekonomik Görünüm raporuyla karşılaştırıldığında, bu yıl için küresel ekonomik büyüme tahmininin %2.7'den %2.9'a yükseltildiği anlamına geliyor. OECD'nin 2025'e yönelik küresel ekonomik büyüme beklentisi değişmedi. ABD'de ekonomik büyümenin, hane halkı harcamaları ve güçlü işgücü piyasası koşulları tarafından desteklenmeye devam edeceği ancak bu yıl %2.1'e ve 2025'te %1.7'ye düşeceği tahmin ediliyor. Avro Bölgesi'nde ekonomik büyüme tahmini bu yıl için 0.3 aşağı yönlü revize edilip 2025 için değiştirilmezken, sırasıyla yüzde 0.6 ve yüzde 1.3 düzeyinde öngörüldü. Çin ekonomisinin düşük talep, yüksek borç ve zayıf emlak piyasasının etkisiyle bu yıl %4.7 ve 2025'te yüzde 4.2'ye gerilemesi bekleniyor. Türkiye ekonomisinde ise büyümenin bu yıl %2.9 olması beklenirken, 2025'te %3.1 olacağı öngörülüyor. OECD, kasımdaki tahminlerine göre, Türkiye ekonomisinde bu yıl için büyüme öngörüsünü değiştirmezken;  2025 için %0.1 düşürerek, %3.1'e revize etti.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Selamlarım ve saygılarımla.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Ocak ayını %0.44’lük artış ile 8.513 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Bakır Stokları ise aynı ay için %12.45’lik azalış gösterdi. Investing haberine göre; Çin'deki yatırımcılar arasında azalan güvene rağmen bakır fiyatı metrik ton başına 8.200 $ seviyesinin üzerinde seyretmeye devam ediyor. Bunun nedeni, bazı madenlerin beklenen üretimlerini azaltması ve uzmanların 2024 yılı için bakır piyasasında sürekli bir eksiklik öngörmesine yol açmasıdır. UBS uzmanları bakır fiyat hedefini metrik ton başına 9.500 $ olarak öngörüyor ve yatırımcılara fiyatlar düştüğünde bakır satın almalarını tavsiye ediyor. Ayrıca bakırdaki potansiyel fiyat artışlarından kazanç sağlamak için opsiyon piyasasındaki mevcut düşük volatilitenin kullanılmasını öneriyorlar. UBS uzmanları, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde üretimin toparlanması ve stok seviyelerinin azaltılması sorununun çözülmesine yardımcı olması beklendiğinden, 2024 yılında dünya çapında bakır kullanımında %3,3'lük bir artış öngörüyor. Stoklarda sınırlı miktarda bakır bulunması nedeniyle UBS, fiyatların 2024 yılının sonuna doğru metrik ton başına 9.500 dolara ya da daha da yukarılara tırmanabileceğini öngörüyor. Foreks haberine göre; Cochilco yaptığı açıklamada, "ABD'de para politikasının normalleşmesi gibi faktörler" nedeniyle, ancak daha çok enerji dönüşümü ve elektrikli araçlardan kaynaklanan talep nedeniyle tahmini yükselttiğini söyledi. "Tüm bunlar fiyat konusunda iyi beklentiler öngörmemizi sağlayan iyi koşullar" diyen Cochilco, 2025 yılında ortalama 3,90 dolar/lb fiyat beklediğini de belirtti. Raporda, Şili bakır üretiminin, büyük ölçüde Teck'in Quebrada Blanca II projesinden gelen daha fazla üretim nedeniyle 2024 yılında %5,7 artarak 5,63 milyon tona, 2025 yılında ise 6 milyon tona çıkmasının beklendiği belirtildi. Ajans, küresel bakır üretiminin 2024 yılında %5,8 artışla 22,79 milyon tona, 2025 yılında ise 23,50 milyon tona yükseleceğini öngörüyor. Küresel talebin ise 2024 yılında %3,2 artışla 26,13 milyon tona yükselmesi bekleniyor. Cochilco 2024 yılında 176.000 ton, 2025 yılında ise 170.000 ton küresel bakır fazlası bekliyor. HSBC, 2024-2027 bakır fiyat tahminini, dönem boyunca daha düşük bir arz bekleyişin edayanarak %1,7 oranında artırdı. Yıl ilerledikçe bakır talebin azalacağını öngören Reuters analistleri, ortalama bakır fiyat tahminlerini 2024 yılı ilk çeyrek için 8.380 $/ton, dördüncü çeyrek için 9.000 $/ton ve 2025 için 9.300 $/ton olarak açıkladı. 2025’in en yüksek tahmini ise Citi analistleri  tarafından ortalama 12.000 $/ton olarak açıklandı.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Ocak ayını %0.13’lük azalış ile 2.232 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Alüminyum Stokları ise aynı ay için %2.09’luk azalış gösterdi. Analistlere göre; zayıf talebin arz baskılarını azaltması nedeniyle ana metaller 2024'te durgun bir seyir izleyecek. Bu yıl sadece bakır ve alüminyumun ortalama fiyat artışı görmesi beklenirken; 2023'e göre beklenen artışlar sırasıyla %2,8 ve %2,1 ile sınırlanıyor. Çin'de 2023 yılında alüminyum ithalatı güçlü talebin ve yüksek fiyatların Çin'e daha fazla sevkiyat çekmesiyle %28 arttı. HSBC, LME alüminyum fiyatı beklentisini 2024/2025 için 2.300 dolar/ton ve 2.400 dolar/ton olarak sürdürürken; Reuters analistlerine göre; alüminyum, Çin'in dev birincil üretim sektöründeki kısıtlı kapasite büyümesi ve periyodik enerji kesintisine ilişkin arz azalması sebebiyle 2025’e kadar yükseliş gösterecek. Avustralyalı analistler, Alüminyum için LME spot fiyatının 2024 ve 2025'te yıllık ortalama %2,9 oranında artarak 2025 yılına kadar yaklaşık 2.400 ABD Dolarına ulaşacağı tahmin ediliyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Ocak ayını %1.17’lik azalış ile 16.060 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Nikel Stokları ise aynı ay için %11.97’lik artış gösterdi. Outokumpu paslanmaz çelik Şubat 2024 prim fiyatlarını; 430 kalite için 19 EUR/ton azalış, 304 kalite için 36 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 81 EUR/ton artış ile açıkladı. Analistlere göre; Nikel elektrikli araç bataryalarındaki kullanımı sayesinde muhtemelen en güçlü talep profiline sahip, ancak Endonezya'dan gelen yeni üretim dalgası tarafından baskılanıyor. Reuters analistlerine göre; Nikel piyasasının, gözünü küresel bir akü metalleri merkezi haline getirmeye adamış olan Endonezya'dan gelen yeni arz dalgasının etkisiyle boğulması bekleniyor. Fiyatlardaki düşüş eğilimli görünümün altında, nikel arzının talebi bu yıl 240.500 ton, 2025'te ise 204.000 ton daha aşacağı beklentisi yatıyor. Bu, yıllık üç milyon tonluk küresel pazarda büyük bir arz fazlası anlamına geliyor. Macquarie Bank'a göre nikel cevheri fiyatları son zamanlarda keskin bir düşüş göstererek Endonezya ve Çin nikel pik demirinin maliyetini düşürdü. Macquarie, ikinci olarak, birçok yüksek maliyetli nikel üreticisinin bir şekilde hükümet veya merkezi kurumsal yardım tarafından korunduğunu belirtiyor. Arzın yeniden dengelenmesi süreci uzun süren bir süreç olabilir. Macquarie, LME'nin mevcut üç aylık nikel fiyatı olan 16.300$'dan sınırlı bir düşüş daha olduğunu ileri sürüyor ve çoğu analist de aynı fikirde görünüyor. Bu yıl için en düşük tahmin ton başına 15.200$. Ancak nikel fazlasının artan ağırlığı ve pazarın ara üründen rafine metal segmentlerine doğru sızdığına dair işaretler göz önüne alındığında, sürdürülebilir bir yükseliş pek olası görünmüyor. HSBC, 2024-2027 ortalama nikel fiyat tahminlerini %1,12 oranında düşürürken ve 2028 yılı tahminini 8,45 dolar/libre olarak belirledi.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Ocak ayını %3.37’lik azalış ile 2.551 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Çinko Stokları ise aynı ay için %11.30’luk azalış gösterdi. INN analistlerine göre; küresel ekonomik aktivitedeki durgunluğun ortasında ana metal fiyatlarındaki düşüşlerin 2024 yılında da devam etmesi; özellikle çinkonun, zayıf talep karşısında çok fazla arzla mücadele etmeye devam etmesi bekleniyor. Maden üretimi 2023'te nispeten sabit kalırken, Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu Ekim ayında yaptığı açıklamada, 2024'te %3,9'luk bir artış beklediğini ve dünya çapındaki operasyonlardan elde edilen üretimin 12,91 milyon MT'ye ulaşmasını beklediğini söyledi. Çin'in COVID sonrası yavaş toparlanması da çinko talebini düşürüyor. Ülkenin emlak ve imalat sektörleri 2023'ün büyük bölümünde tökezledi ve teşvik önlemleri yıl sonuna doğru bir miktar ivme yaratsa da tam etkilerinin 2024'ün ikinci yarısına kadar görülmesi pek mümkün görünmüyor. Çinko üreticileri şimdiden arzda hakim olmaya başladı. Eylül ayında Almina-Minas do Alentejo, düşük çinko fiyatlarını gerekçe göstererek Güney Portekiz'deki Aljustrel operasyonunu 2025 ortasına kadar kapattı. Bu durum, Trafigura'nın bağlı kuruluşu Nyrstar'ın Kasım ayının sonunda Tennessee, ABD'deki iki çinko madenindeki faaliyetlerini askıya almasıyla da görüldü. Uzun vadede çinkonun enerji geçişinden dolayı talep artışı sağlaması bekleniyor. Güneş panelleri ve rüzgar türbinlerindeki koruyucu kaplamalarda kullanımı kritik bir etken olacaktır. Bu aynı zamanda çinko-hava pilleri de dahil olmak üzere geleneksel lityum bazlı pillere alternatif aramaya başlayan elektrikli araç (EV) üreticilerine de fayda sağlayacak. EV'lerin ötesinde çinko, otomobil endüstrisinde aşındırıcı olmayan kaplamalar ve galvanizli çelik için daha yaygın olarak kullanılıyor. Küresel otomobil satışlarının 2024 yılında artarak salgın öncesi seviyelere 88,3 milyon adede dönmesi beklenirken, otomobil üretiminin 2023'teki 89,8 milyon adetten hafif bir düşüşle 89,4 milyon adede gerilemesi bekleniyor. Sonuç olarak, arz fazlası ve kilit sektörlerden gelen talebin azalması, çinko fiyatını baskılamaya devam edecek; Dünya Bankası, 2025'te %4'lük bir toparlanma öncesinde 2024'te %4'lük bir düşüş öngörüyor. Bu fiyat görünümü, Fitch Ratings tarafından da bir kez daha tekrarlanıyor. HSBC, 2024 çinko fiyat beklentisini %3 oranında düşürerek, 1,31 dolar/libre'den 1,27 dolar/libre'ye indirdi.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Ocak ayını %6.99’luk artış ile 2.173 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, LME Kurşun Stokları ise aynı ay için %15.70’lik azalış gösterdi. Aynı dönem için LME Kalay fiyatları %3.28’lik artış ile 25.950 dolar/ton olurken, LME Kalay stokları %14.05’lik azalış gösterdi. Investing haberine göre; Cep telefonları, elektrikli araçlar ve güneş panelleri gibi elektronik cihazların lehimlenmesinde kritik bir bileşen olan kalay, şu anda fiyatlar üzerinde baskı yaratabilecek potansiyel bir fazlalıkla boğuşuyor. Ancak, yeşil endüstriden gelen talebin artmasının kalayın piyasa değerini ileriye dönük olarak desteklemesi bekleniyor. Metalin enerji dönüşümü sektöründeki rolü giderek daha önemli hale geliyor ve lehim, küresel kalay tüketiminin yaklaşık yarısını oluşturuyor. Buna rağmen, büyük ölçüde yarı iletken endüstrisinden gelen talepteki düşüş nedeniyle bir arz fazlası ortaya çıktı ve bu da son iki yılda arz fazlasıyla sonuçlandı. Yakın vadede, kalay fiyatları ikinci en büyük rafine kalay üreticisi olan Endonezya'dan bir miktar destek bulabilir. Citi analistleri, Endonezya'nın kalay ihracatında her yılın başında ihracat lisanslarının yenilenmesine atfedilen mevsimsel bir düşüş gözlemledi. İleriye bakıldığında, elektrikli araç ve güneş panellerine yapılan yatırım ve satışların kalay tüketimini hızlandırması bekleniyor. Averion, yeşil sektörden gelen kalay talebinin 2030 yılına kadar iki katından fazla artarak yıllık 70.000 tonu aşabileceğini ve bunun da mevcut tüketim seviyelerinin beşte birine denk geleceğini tahmin ediyor.

Demir Cevheri fiyatları, Aralık ayını %5.71’lik azalış ile 132 dolar/ton seviyelerinde kapatırken, TÜSMOD Hurda Demir fiyat endeksi Ocak ayında %1.99 artış yönlü oldu. LME Çelik Hurda CFR Türkiye (Platts) fiyatları Ocak ayında %0.03’lük azalış kaydederken, son 12 aylık değişimi %1.98 artış yönlü oldu. LME İnşaat Çeliği FOB Türkiye (Platts) fiyatları ise Ocak ayında %1.42’lik artış  gösterirken, son 12 aylık değişim %11.54 azalış yönlü oldu. Fitch Ratings, demir cevheri fiyatı tahminini 2023-2026 yılları için yükseltti. Şirket, 2024 yılında ton başına demir cevheri fiyatının 95 doları, 2025 yılında 80 doları ve 2026 yılında 75 doları bulmasını bekliyor. Reuters'ın ankete katılan analistleri, 2024'ün ilk yarısında demir cevheri fiyatlarının ton başına 150 doları bulacağını tahmin ediyor. BMI, 2024 yılındaki ortalama demir cevheri fiyatı tahminini 120$/t'a, Goldman Sachs 110$/t'a ve Wood Mackenzie 108$/t'a yükseltti. MarketIndex analistlerine göre; Dünyanın en büyük iki üreticisinin (Avustralya ve Brezilya) 2025 yılına kadar toplu olarak ihracat hacimlerini yılda %2,3 oranında artırması bekleniyor. Demir cevheri fiyatlarının 2023 yılında ton başına ortalama 105 ABD dolarından 2025 yılına kadar ton başına 77 ABD dolarının üzerine düşeceği tahmin ediliyor. JP Morgan, 2024 yılında cevher fiyatlarının 110$/t'a, 2025'te 105$/t'a çıkacağını tahmin etti.

Plastik ve  Kauçuk:

TÜSMOD Endeksine göre; Ocak ayında plastik fiyatlarında ortalama %1.62’lik artış görüldü. Ocak ayında fiyatı en çok düşen plastik %4.36 düşüş ile PS olurken, bunu %0.24 düşüş ile PC ve %0.18 düşüş ile PBT takip etti. Aynı ayda fiyatı en çok artan plastik %5.18 ile ABS olurken, bunu %4.10 ile PE ve %4.01 ile PVC takip etti. Chemorbis haberine göre; Türkiye’de sıkışıklık PP artışlarını destekledi; alıcılar beklemede. Yeni teklifler sınırlı tedarik nedeniyle yükselirken, alıcılar Çin’deki hafif yükseliş ve Avrupa’da 15€/ton (16$/ton) artışla yapılan propilen kontratına rağmen beklemeyi tercih etti. Türkiye’de, yeni ithal PVC teklifleri artışlar kaydetti. Ithal PVC K67 fiyatları haftalık ortalamada 2023’ün Eylül ortasından bu yana en yüksek seviyelerine ulaştı. PET piyasaları artışlara ara verdi. Hem yurtiçi hem de ithal şişelik PET fiyatları bir süredir devam eden yükseliş eğiliminin ardından stabil kaldı. Sıkışık arz ve güçlü maliyetler PS piyasalarını destekledi. Sınırlı tedarik, yükselen hammadde fiyatları ve şişkin taşımacılık maliyetleri PS piyasasını desteklemeye devam etti. ABS piyasaları altı haftalık artisan ardından, talebin yavaşlamasının ve başlıca rotalarda spot navlun oranlarının keskin zamlara ara vermesinin ardından stabil kaldı. Orta Doğu PP ve PE piyasalarında bölgedeki satıcılar, Ocak tekliflerini Aralık ayına kıyasla stabil seviyelerden veya düşüşlerle açıkladı. Dünya’nın geri kalanının aksine, Kızıldeniz’de tırmanan gerilime rağmen bölge piyasalarında hava güçlenemedi. Öyle ki, Orta Doğulu üreticiler sınırlı türev talebi dengelemek için tesislerini bakım için durdurmaya başladı. Şubat ayı yaklaşırken, piyasanın bu ay dip yapıp yapmadığına dair belirsizlik sürüyor. Önde gelen Suudi bir tedarikçinin yurtiçi piyasaya açıkladığı yeni PE teklifleri, Aralık seviyelerine kıyasla çoğunlukla değişmedi. Bu arada, tedarikçi PP tekliflerini üst üste ikinci ay düşürerek Aralık’a kıyasla 450SAR/ton (120$/ton) indirim uyguladı. Bir distribütör, “Yeni teklifler, talepte süregelen zayıflık yüzünden beklentilerimizi karşıladı. Diğer yandan, Şubat’ta planlanan bakım duruşu dalgası ile bölgede büyüyen gerilimlerin yarattığı güçlü hava fiyatları kontrol altında tutuyor,” şeklinde konuştu. Birleşik Arap Emirlikleri’nde, son iki ayda kaydedilen istikrarlı artışların ardından, Orta Doğulu tedarikçiler ilk Ocak tekliflerini Aralık’a kıyasla çoğunlukla stabil seviyelerden açıkladı. Piyasadan bir kaynak, “Süregelen politik çalkantılar ile zayıf türev talebiyle beraber piyasaya sessizlik hakim,” şeklinde yorum yaptı. Benzer şekilde, ülkenin yerel üreticisi Borouge da Aralık fiyatlarına kıyasla yeni tekliflerini stabil seviyelerden açıkladı. ChemOrbis Üretim Haberleri Pro’ya göre, Adnoc’un Ruwais’teki rafinerisinde başlayan planlı duruşun ardından, üreticinin PP tesisi de bu ayın başında bakım duruşu sebebiyle durduruldu. Suudi Arabistan’ın PP ihracatına yönelik yeni düzenlemelerinin beklenen yansıması, Kızıldeniz krizi ve bunun navlun oranları üzerindeki etkisi, ilk çeyrekte devam eden ve planlanan bakım duruşları ve bölgedeki siyasi huzursuzlukların toplu olarak Şubat ayında fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturması bekleniyor. Piyasadan bir kaynak, “Genel talepte hakim olan kırılganlık göz önüne alındığında, bu faktörlerin görüşmelerde Orta Doğulu satıcıları destekleyerek önümüzdeki ay fiyat artışlarının önünü açıp açmayacağı henüz belirsizliğini koruyor,” şeklinde konuştu.

Enerji ve Petrol:

BOTAŞ'ın internet sitesinde 2024 yılı Şubat ayına ilişkin tarife tablosu yayımlandı. NTV haberine göre; Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), şubat ayı itibarıyla mesken ve sanayi abonelerinin kullandığı ile elektrik üretim amaçlı gazın satış tarifesinde değişiklik yapılmadığını bildirdi. BOTAŞ'ın internet sitesinde yayımlanan tarife tablosuna göre, doğalgazda şubatta geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi ile elektrik üretim amaçlı tarife sabit kaldı. Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için dağıtım şirketlerine şubatta uygulayacağı satış fiyatı 1000 metreküp doğalgaz için 4 bin 80 lira olarak açıklandı. Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğalgazda 8 bin 549 lira, kademe 2 için ise 11 bin 374 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğalgazın fiyatı 12 bin lira olarak duyuruldu. Yurtiçi pompa fiyatları Ocak ayında Motorin için %10.77 ve Benzin için %10.99 artış gösterdi. Bu şekilde 2024 yılının ilk ayında pompa fiyatları ortalama %10.88 oranında artmış oldu. TRT Haber’e göre; geçtiğimiz yıl 140 dolar seviyelerine kadar yükselerek rekor seviyelere ulaşan petrol fiyatları yeni yılın ilk haftasında %7 gerilemişti. Petrolde dalgalı seyir bu yıl da devam ederken, 2023 ve 2024 yılları için beklentiler netleşti. Enerji Bilgi İdaresi (EIA) ve Goldman Sachs petrol fiyatları için fiyat tahminlerini peş peşe duyurdu. Ekonomim haberine göre; Petrol fiyatları, ABD'de geçen hafta açıklanan beklentilerin üzerindeki büyüme verisi ile Çin'den gelen teşvik haberlerinin ardından küresel talep görünümünün güçlenmesi ve Ortadoğu kaynaklı arz endişelerinin desteğiyle yükseldi. Brent ham petrolünün varil fiyatı, yüzde 1,12 yükselişle 83,55 dolar ile yaklaşık iki ayın en yüksek seviyesine ulaşırken, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de 65 sentlik yükselişle 78,01 dolardan alıcı buldu. Brent petrolünün yılın başından bu yana elde ettiği kazanımlar yüzde 8’i aşarken, New York merkezli Tortoise Capital analisti Robert Thummel CNBC’ye yaptığı açıklamada, “Dünyanın en büyük iki petrol tüketicisinde talebin bu yıl oldukça güçlü olması muhtemel” dedi. Fitch Ratings, Orta Doğu'daki gerilimin petrol arzında yaratabileceği kesintiler nedeniyle 2024 için petrol fiyatı öngörüsünü varil başına 120 dolara çıkarırken beklenenden yüksek petrol fiyatlarının daha düşük ekonomik büyüme ve daha yüksek enflasyona neden olabileceği uyarısında bulundu. Fitch Ratings'in, eylülde açıklanan Küresel Ekonomik Görünüm (GEO) Raporu'nda, petrol fiyatlarının 2024 ve 2025'te sırasıyla ortalama 75 ve 70 dolar olacağını öngörülmüştü. 024 yılına ilişkin fiyat öngörülerini ekonomik büyüme verileri ile arz ve talep beklentilerine dayandıran JP Morgan, Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi ABD'nin finansal merkezi Wall Street'in önde gelen yatırım bankaları, arz kesintilerine yol açan jeopolitik gelişmelerin ani fiyat dalgalanmalarına sebep olabileceğine işaret ediyor. Petrol fiyatlarının 2024'te büyük oranda sabit kalacağı öngörüsünde bulunan JP Morgan, Brent petrolün varil fiyatının ortalama 83 dolar olacağını tahmin ediyor. Banka, bu tahminini ABD'de petrol talebinin dirençli olması, gelişen piyasalarda güçlü talep büyümesi ve Avrupa piyasalarında istikrar beklentilerine dayandırıyor. Goldman Sachs da küresel resesyon riskindeki azalmanın petrol talebini olumlu yönde destekleyeceğini, ABD kaynaklı üretim artışlarının ise petrol fiyatlarındaki yükselişi törpüleyeceğine işaret ediyor. Brent petrolün, bu yıl 70-90 dolar bandında seyredeceğini tahmin eden Goldman Sachs, fiyatların yıllık bazda 81 dolar ortalamasını yakalayacağını öngörüyor. Morgan Stanley de küresel petrol arzındaki artışın talepteki yükselişin önüne geçeceği beklentisiyle Brent petrolün bu yılın ilk yarısında varil başına 80 dolar seviyesinde seyredeceğini, yılın ikinci yarısında ise düşüşe geçeceğini tahmin ediyor. Petrol fiyatlarına ilişkin en yüksek tahminin sahibi Bank of America, Brent petrolün varil fiyatının bu yıl ortalama 90 dolar civarında olacağını öngörüyor. En düşük tahmine sahip finansal kuruluş Citigroup da ABD'de artan petrol üretimi ile OPEC+ grubunun üretim kesintilerini sürdüreceği beklentisiyle bu yıl Brent petrolün varil başına ortalama 75 dolar olacağını tahmin ediyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings ise OPEC+ grubunun arz üzerinde kurduğu baskının yılın ilk yarısına kadar petrol fiyatlarını yukarı yönlü destekleyeceğini belirterek, Brent petrolün varil fiyatını bu yıl için ortalama 80 dolar olarak revize etmişti.

Döviz Kurları:

TCMB 31 Ocak 2024 kapanış verilerine göre, USD döviz satış kuru bazında %2.91’lik artış ile 30,35 TL; EUR döviz satış kuru bazında %0.66’lık artış ile 32,85 TL oldu. EUR/USD paritesi ise Ocak ayında %2.19 azalarak, 1.0823 seviyesine geriledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ocak ayı Piyasa Katılımcıları Anketine göre; katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bu anket döneminde 40,00 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 39,46 TL iken, bu anket döneminde 40,64 TL olarak gerçekleşmiştir. Ekonomim haberine göre;  Wells Fargo 2024 yılına ilişkin uluslararası ekonomik görünüm raporunda kurlara ilişkin de analizler yaptı. Banka dolar/TL'nin 2024'ün ikinci çeyreğinden itibaren gerileyeceği görüşünde. Banka 2024 yılına ilişkin yayımladığı uluslararası ekonomik görünüm raporunda kurlara da değinirken, dolar/TL'nin gerileyeceğini öngördü. Banka ekonomistleri tarafından hazırlanan 22 Ocak tarihli raporda dolar/TL'nin 2024 yılının ilk çeyreğinde 31 seviyesine yükseleceği, yılın ikinci çeyreğinde ise 30,50 seviyesine gerileyeceği öngörüldü. Banka devam eden çeyreklerde de dolar/TL'de bu ivmenin süreceğini tahmin etti. Bankanın hazırladığı rapora göre yılın üçüncü çeyreğinde kurun 30 seviyesine, son çeyrekte ise 29,50 seviyesine çekilmesi öngörülüyor. Banka 2025'in ilk çeyreğinde kurun 29, ikinci çeyreğinde ise 28,50 olacağını tahmin etti. BBC haberine göre; Amerikan yatırım bankası JP Morgan yıl sonu Dolar/TL kuru tahminini 34'ten 36'ya yükseltti. Banka, müşterilerine ilettiği notta, liranın değer artışının "dezenflasyon sürecine bağlılık ve uluslararası rezervlerin birikim hızına" bağlı olacağını söyledi.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

TUİK verilerine göre, Yİ-ÜFE (2010=100) 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %4,14, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,14, bir önceki yılın aynı ayına göre %44,20 ve on iki aylık ortalamalara göre %47,35 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %65,03 artış, imalatta %53,80 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %32,00 azalış, ve su temininde %66,35 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %49,76 artış, dayanıklı tüketim malında %56,63 artış, dayanıksız tüketim malında %60,81 artış, enerjide %4,06 azalış ve sermaye malında %64,94 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %5,72 artış, imalatta %5,21 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %6,32 azalış ve su temininde %1,77 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %4,89 artış, dayanıklı tüketim malında %5,04 artış, dayanıksız tüketim malında %5,85 artış, enerjide %3,04 azalış ve sermaye malında %6,21 artış olarak gerçekleşti. YD-ÜFE (2010=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %2,28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %58,40, bir önceki yılın aynı ayına göre %58,40 ve on iki aylık ortalamalara göre %50,92 arttı. Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %60,92, imalatta %58,35 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %51,29, dayanıklı tüketim malında %62,73, dayanıksız tüketim malında %63,44, enerjide %55,06, sermaye malında %66,37 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,64, imalatta %2,28 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %1,98 artış, dayanıklı tüketim malında %3,31 artış, dayanıksız tüketim malında %2,30 artış, enerjide %3,32 azalış, sermaye malında %4,04 artış olarak gerçekleşti. YD-ÜFE sektörlerinden kağıt ve kağıt ürünleri %40,87, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %43,50, basım ve kayıt hizmetleri %44,99 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık diğer mamul eşyalar %71,40, mobilya %71,29, b.y.s. makine ve ekipmanlar %70,74 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. YD-ÜFE sektörlerinden tütün ürünleri %10,09, kok ve rafine petrol ürünleri %3,32 ile endekslerin azalış gösterdiği alt sektörler oldu. Buna karşılık motorlu kara taşıtları, römork ve yarı römork %4,92, diğer mamul eşyalar %4,37, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler %4,00 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.