Mase Yapı ve Müh. Tic. Ltd. Şti. Şirket Müdürü ve aynı zamanda Mimar olan Erdem Salman, Raylı Ulaşım Araçlarında Buz Giderme ve Buzlanmayı Önleme Sisteminin Türkiye’de bir ilk olduğunu ve kendileri tarafından sistemin patentinin alındığını, aynı zamanda sistemin çalışmasında kullanılacak olan sıvı tedarikçisi Kilfrost firmasının tek Türkiye çözüm ortağı olduklarını belirterek, sistem hakkında bilgi verdi.

Sistem, raylı ulaşım araçlarında buz giderme ve buzlanmayı önleme sistemi olup, tren vagonları üzerinde kışın biriken ve donan karın giderilmesi ve yolculuk esnasında yeniden kar oluşumunu önlemeye yönelik olarak gerçekleştirilen, kullanılan buz eritici ve giderici solüsyonun sistem içerisinde devir daim yaparak yeniden kullanılabildiği eşsiz bir sistemdir.

Raylı ulaşım araçlarında vagonlarda kar birikerek sıkışmakta, sıkışan ve buzlaşan kar kütleleri trenin elektrik aksamında sorunlara neden olmakta, hareketli parçaların hareketini engelleyerek trenlerin servis dışı kalmalarına neden olmaktadır. Bu durumun sonucu olarak hızlı trenlerde tamir ve bakım süresi için daha çok vakit iş gücü harcanmakta, seferlerde gecikme yaşanmaktadır.

Raylı ulaşım araçlarında bojilerin üzerinde biriken ve donan karın çözünmesi için günümüzde çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. En etkili sistem buz çözücü solüsyon ile biriken buzun eritilmesidir. Bu solüsyon yüksek maliyetli olduğundan kullanım esnasında en düşük miktarlardan en yüksek fayda sağlamak hedeflenmektedir.

Tüm bu uygulamalar göz önüne alındığında, sistem raylı ulaşım araçlarında buz giderme ve buzlanmayı önleme sistemi ile tren bojilerinde biriken kar ve buz üzerine püskürtülen solüsyonu ile buz eritilmektedir ve trenin tekrar buzlanması da önlenmektedir. Kullanılan solüsyonun geri dönüşümü sağlanılarak tekrar tekrar kullanılabilmektedir.

Bu sistemin amacı, raylı ulaşım araçlarında tren bojilerinin üzerinde kışın oluşan buzun giderilmesi için ve yolculuk esnasında yeniden buz oluşumunu önlemeye yönelik olarak, trenin belirlenen istasyonlarda durmasının ardından, raylar üzerinde yer alan ve içerisinde solüsyon bulunan tanklardan sprey başlıklar yardımıyla bojilerin üzerine püskürtülmesi ve buzun erimesini sağlamaktır. Eriyen karla karışan püskürtülmüş solüsyon rayların üzerinde yer alan tavalarda toplanarak iletim boruları ile tanklardan birine ulaşmakta ve burada solüsyon sudan evaporasyon yöntemi ile ayrıştırılarak diğer tanka gönderilmektedir. Bu sayede solüsyonun tekrar tekrar kullanımına imkân sağlanmakta, hızlı trenlerde buzun önlenmesi sayesinde hız kaybının önüne geçilmektedir. Zamandan, solüsyon ve bakım maliyetlerinden tasarruf edilmektedir.

Sistemde, raylı ulaşım araçları üzerlerinde biriken buzdan arınmak için sitemin kurulduğu istasyonlarda durmaktadırlar. Trenin raylarda durması sensör tarafından algılanarak kontrol panelinden sistem aktif hale getirilmektedir.

Duran yüksek hızlı trenin buzlanan bojilerine, solüsyon tankından iletim boruları ile püskürtme başlıklarına iletilen solüsyon püskürtülmektedir. Püskürtme işlemi esnasında solüsyonun etrafa dağılmasını püskürtme kalkanı engellemektedir.

Eriyen buz, üzerine püskürtülen solüsyon ile birlikte tren üzerinden akarak toplama tavalarında birikmektedir. Biriken sıvılar iletim boruları ile ayrıştırma tankına ulaştırılmaktadır. Ayrıştırma tankında uygulanan buharlaştırma işlemi ile buz giderici solüsyon diğer yabancı sıvılardan ayrıştırılmaktadır. Solüsyon sistemde devir daim yaparak tekrar tekrar kullanılmaktadır.

Buzdan arınan trenin yolculuk esnasında yeniden buzlanmasını önlemek için, buz önleme sıvı tankında bulunan farklı bir solüsyon bojilere püskürtülerek solüsyonun trene yapışması sağlanarak buzlanmanın önüne geçilmektedir.

Sistem sayesinde, raylı ulaşım araçlarında kışın tren üzerinde meydana gelen buzlanma pratik bir şekilde giderilmekte ve trende buzlanmadan dolayı meydana gelen hız kaybının önüne geçilerek çok daha güvenli bir yolculukla zamandan tasarruf edilmektedir. Buzlanmayı gideren ve önleyen yüksek maliyetli solüsyonların sistem içerisinde geri dönüşümü sağlanarak ekonomik olarak tasarruf edilmektedir. Buzun trenin mekanik aksamına zarar vermesi önlenerek bakım maliyeti düşürülmektedir.

Sistemdeki tüm işlemler, PLC vasıtasıyla izlenip kontrol edilebilmektedir. Tüm değerler, kontrol modülündeki dokunmatik ekrandan ve İnternet aracılığıyla sisteme bağlanan bilgisayardan izlenebilmektedir. Aynı zamanda sistem, uzaktan kumanda ile de aktif hale getirilebilmektedir.

Yazılım vasıtası ile sistemde yer alan tüm veriler SQL veri tabanına gönderilmekte ve mevcut anlık verilere internet yoluyla ulaşılabilmektedir. Buz çözme, buzlanmayı önleme ya da her ikisini birden yapabilmek ve sıcaklık, basınç gibi ayarlamaları uygulayabilmek içinde bir kontrol paneline sahiptir.

Haberin Kaynağı : RailwayTurkey Demiryolu Tedarikçileri Dergisi

11.03.2014