Barbaros Demirci
Türkiye Plastik Mamul Sektörü 2023 Yılı İlk 6 Ay Değerlemesi
Plastik mamul üretimi 2023 yılının ilk yarısında 2022 yılının eş dönemine kıyasla miktar bazında %12,6 değer bazında da %24,8 gerilemiş ve 5,4 milyon ton ve 22,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı sonunda üretimin 2022 yılına kıyasla miktar bazında %3,6 ve değer bazında %2,9 artacağı ve 10,9 milyon ton ve 45,5 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2023 yılının ilk yarısında 5,4 milyon tonluk toplam plastik mamul üretimi içinde yaklaşık 2,28 milyon ton ile plastik ambalaj malzemelerinin başı çektiği, plastik inşaat malzemeleri üretiminin ise 1,09 milyon ton ile plastik ambalaj malzemelerini takip ettiği görülmektedir.
2018 - 2022 yılları arasında yılda ortalama %8,3 artış gösteren plastik sektörünün makine yatırımları 2023 yılının ilk yarısında 2022 yılının eş dönemine kıyasla %18 artarak 670 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yılın kalan aylarında aynı trendle sürmesi halinde makine ve teçhizat yatırımlarının 2023 sonunda 2022 yılına kıyasla %32 artarak 1 milyar 608 milyon dolar olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Plastik sektörü 2018 – 2022 yıllarını kapsayan dönemde, yılda ortalama 988 milyon dolarlık makina ve teçhizat yatırımı gerçekleştirmiştir.
Plastik mamul ithalatı, 2023 yılı ilk yarısında 2022 yılının eş dönemine kıyasla, miktar bazında %2,4 artarken, değer bazında da %17,1 azalmış ve 386 bin ton ve 2 milyar 102 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı sonunda ithalatın 2022 yılına kıyasla miktar bazında %9,1 ve değer bazında %8,4 artarak 772 bin ton ve 4,2 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
Türkiye her yıl 100’ün üzerinde ülkeden plastik mamul ithalatı yaparken 200’e yakın ülkeye de plastik mamul ihraç etmektedir. 2023 yılının ilk yarısında 10 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın miktar bazında %68’ini değer bazında da %74’ünü oluşturmuştur. Bu dönemde toplam ithalattan Çin’in miktar ve değer en büyük bazında en büyük pay aldığı görülmektedir. Çin’in dışında Almanya, İtalya, Güney Kore ve Fransa’nın toplam plastik mamullerde en büyük ithalat yaptığımız ülkeler konumunu koruduğu görülmektedir.
Plastik mamul ihracatı, 2023 yılının ilk yarısında 2022 yılının eş dönemine kıyasla miktar bazında %6,4 ve değer bazında da %8,8 gerileyerek 1 milyon 258 bin ton ve 3 milyar 668 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı sonunda plastik mamul ihracatının 2022 yılına kıyasla miktar bazında %5,4 değer bazında da %6,4 gerileyerek 2 milyon 516 bin ton ve 7 milyar 336 milyon dolara çıkacağı tahmin edilmektedir.
2023 yılının ilk yarısında 10 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın miktar bazında %50’sini, değer bazında da %49,5’unu oluşturmuştur. Bu dönemde Irak, Almanya, İngiltere, İsrail ve İtalya plastik mamullerde en büyük ihraç pazarlarımızı oluşturmuştur.
Plastik mamullerde birim ithal fiyatları birim ihraç fiyatlarının daima üzerinde seyretmektedir. 2023 yılının ilk yarısında plastik mamullerde ortalama ithalat fiyatları 5,45 $/Kg, ortalama ihracat fiyatları da 2,92 $/Kg olarak gerçekleşmiş olup, 2022 yılının eş dönemine kıyasla ortalama ithalat fiyatı %19 ortalama ihracat fiyatı da %2,5 gerilemiştir. Söz konusu dönemde birim ihraç fiyatlarının birim ithal fiyatlarının %54’ünü oluşturması, sektörde ihracattaki katma değerin daha da azalmasına neden olmuştur.
Türkiye plastik mamul dış ticaretinde daima fazla vermektedir. Plastik mamul sektöründe 2023 yılının ilk yarısında 872 bin ton ve 1 milyar 566 milyon dolar dış ticaret fazlası verilmiştir. Dış ticaret fazlası, 2022 yılının eş dönemine kıyasla miktar bazında %9,8 azalırken, değer bazında %5,5 artmıştır. Dış ticaret fazlasının 2023 yılı sonunda 2022 yılına kıyasla miktar bazında %10,6 değer bazında da %20,9 azalarak 1 milyon 744 bin tona ve 3 milyar 132 milyon dolara inmesi beklenmektedir.
Plastik mamul iç pazar talebi, 2023 yılının ilk yarısında bir önceki yılın eş dönemine kıyasla miktar bazında %13,1 değer bazında da %26,4 azalarak 4,6 milyon ton ve 21,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İç pazar tüketiminin 2023 sonunda 2022 yılına kıyasla miktar bazında %6,9 değer bazında da %5,2 artarak 9,1 milyon tona ve 42,3 milyar dolara çıkması beklenmektedir.
2023 yılının ilk yarısında gerçekleşen 4,6 milyon tonluk plastik mamul iç tüketimin yaklaşık 2,3 milyon tonu otomotiv, ambalaj, inşaat ve elektronik gibi ihracatçı sektörler kanalı ile yarı mamul ve mamul şeklinde dolaylı olarak ihraç edilmiştir. Kalan 2,3 milyon tonluk kısım ise doğrudan tüketici tarafından tüketilmiştir.