Barbaros Demirci
Türkiye Polietilen Pazarı
Türkiye’de polietilen üreten tek tesis PETKİM olup, mevcut üretim kapasitesi yılda 446 bin ton polietilen üretebilecek seviyededir. PETKİM’in 446 bin ton kurulu kapasitesinin 350 bin tonu AYPE (Alçak Yoğunluklu Polietilen 160 bin tonu AYPE –T) ve 96 bin tonu da YYPE (Yüksek yoğunluklu polietilen) üretimi yapacak düzeydedir.
Türkiye’nin 2020-2024 döneminde yapmış olduğu toplam polietilen ithalatı miktar bazında yılda ortalama %4,4 artmış ve 2 milyon 3 bin tondan 2 milyon 380 bin tona ulaşmıştır.
2020-2024 yılları arasında LAYPE ithalatı yılda ortalama %3,9 artarak 644 bin tondan 749 bin tona, AYPE ithalatı yılda ortalama %2,0 artarak 320 bin tondan 347 bin tona, YYPE ithalatı yılda ortalama %2,2 artarak 722 bin tondan 789 bin tona çıkmıştır. LAYPE, AYPE ve YYPE dışındaki diğer polietilen türlerinde ( kampoundlar ve kopolimerler ) ithalatın 2020-2024 yılları arasında yılda ortalama %13,8 artarak 253 bin tondan 425 bin tona yükseldiği görülmektedir.
Türkiye’nin 2020 yılında 82 bin ton olan toplam polietilen ihracatı miktar bazında son 5 yılda, yılda ortalama %21,4 artarak 2024 yılında 177 bin tona çıkmıştır.
Türkiye polietilen dış ticaretinde dış ticaret açığı vermektedir. 2020 yılında 1 milyon 921 bin ton olan toplam polietilen dış ticaret açığının son 5 yıl içinde yılda ortalama miktar bazında %3,5 artarak 2024 yılında 2 milyon 203 bin tona çıktığı görülmektedir.
Türkiye plastik sektöründeki hızlı gelişime paralel olarak, sektörün polietilen tüketimi de hızlı bir artış trendi göstermiştir.
2020 – 2024 yıllarını kapsayan dönemde toplam polietilen iç pazar tüketimi %2,9 bileşik büyüme hızı ile artmış ve 2020 yılında 2 milyon 367 bin ton olan toplam iç pazar tüketimi 2024 yılında 2 milyon 649 bin tona çıkmıştır.
2020 – 2024 yıllarını kapsayan dönemde LAYPE iç pazar tüketimi %2,8 bileşik büyüme hızı ile artmış ve 2020 yılında 624 bin ton olan toplam LAYPE iç pazar tüketimi 2024 yılında 698 bin tona çıkmıştır. Söz konusu dönemde AYPE iç pazar tüketimi %1,0 bileşik büyüme hızı ile artarak 670 bin tondan 697 bin tona çıkarken, YYPE iç pazar tüketimi %1,1 bileşik büyüme hızı ile azalarak 799 bin tondan 765 bin tona inmiştir.
2020- 2024 yıllarını kapsayan dönemde LAYPE, AYPE ve YYPE dışındaki türlerin iç pazar tüketimi %18,9 bileşik büyüme hızı ile artarak 213 bin tondan 425 bin tona yükselmiştir.
Türkiye’de toplam polietilen tüketiminin proses tiplerine göre tüketiminde film %47 ile en büyük payı oluşturmaktadır. Şişirme %15 ile ikinci, enjeksiyon %11 ile üçüncü, ekstrüzyon kaplama %10 ile dördüncü ve boru da %9 ile beşinci büyük proses tipini oluşturmaktadır. Rotomolding, tel ve kablo ve levha ise tüketimden sırası ile %4, %3 ve %1 pay almaktadır.
Türkiye dünyanın önemli polietilen ithalatçısı ülkelerinden biridir. Plastik sektöründeki hızlı büyüme trendi, polietilen iç talebinin de hızla artmasına neden olmaktadır. Ancak polietilen yerli üretimi bu talebi karşılamaktan uzak kalmaktadır.
İleriye dönük tahminler ithalat bağımlılığının %90’ı geçeceğini göstermektedir. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’nin polietilen üretimi için mevcut veya muhtemel petrokimya tesisleri için önemli bir pazar niteliği taşıdığı görülmektedir.